دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق عمومی و بین الملل دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران و مدیرعامل مؤسسۀ توسعۀ حقوق فقرزدایی، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه قم و دبیر کمیتۀ حقوق نابینایان مؤسسۀ توسعۀ حقوق فقرزدایی، قم، ایران

چکیده

افراد دارای معلولیت بینایی بخش چشمگیری از جامعه را تشکیل می‌دهند، وضعیت خاص آنها اقتضا دارد علاوه‌بر حقوق عام شهروندی از حقوق خاصی نیز برخوردار باشند. کرامت انسانی و تبعیض مثبت می‌تواند از مبانی حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت بینایی باشد که ریشه‌های این مبانی را می‌توان در آموزه‌های دینی و مبانی قواعد حقوقی یافت. در این تحقیق به دنبال آن هستیم که در چارچوب گفتمان حقوق فقرزدایی، علاوه‌بر امتیازات و حقوقی که شهروندان به‌طور عام از آن برخوردارند، به الگوی شایسته از نظام حقوقی حمایتی افراد دارای معلولیت بینایی دست یابیم که این الگو از سویی می‌تواند آسیب‌ها، معایب و کاستی‌های نظام حقوقی موجود در حمایت از نابینایان را نشان دهد و از سویی افق مطلوب این حقوق را نمایان سازد. پراکندگی قواعد حمایتی، کاستی در مقام اجرا، عدم ضمانت اجرای شایسته در اجرایی کردن قواعد حقوقی، عدم مشارکت مؤثر نابینایان از مرحلۀ تدوین تا تصویب قواعد، عدم بهره‌گیری از سازمان‌های مردم‌نهاد نابینایان در حوزۀ وضع و اجرای قواعد حقوقی از مهم‌ترین اشکالات و معایب نظام حقوقی موجود برای افراد با معلولیت بینایی است؛ همچنین الگوی شایستۀ حمایتی برای این گروه خاص باید در سه سطح ساختاری، هنجاری و رفتاری ترسیم شود تا به نظام حقوقی مؤثر، کارامد و شفاف منتهی شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Desirable Model for a Legal System to Support People with Visual Impariments in Iran

نویسندگان [English]

  • Ahmad Habibnezhad 1
  • zahra Abedini 2

1 Associate Prof., Department of Public Law, Farabi Campus, University of Tehran, Tehran, Iran

2 PhD student in Public Law at Qom University and Secretary of the Blind Rights Committee of the Institute for the Development of Poverty Alleviation

چکیده [English]

The people with visual impariments are an important part of the society. Their special condition requires them to have special civil rights in addition of their general civil rights. Human dignity and positive discrimination can be the fundamentals of law to support the blinds rights which the roots of these principles can be found in religious precepts and fundamentals of legal laws. In this study we are going to achieve a desirable model of legal system to support the blinds in addition to the privileges and rights that citizens generally have; which, on one hand, this model can illustrate the harms, disadvantages and defects of the existing legal system in support of the people with visual impariments, and on the other hand, it can show the desirable horizon of these rights. Dispersal of supportive rules, deficiency of executive dysfunction, lack of guarantee of proper performance in enforcing legal rules, lack of effective participation of the people with visual impariments from the codification to legislation of laws and lack of using NGOs for people with visual impairments in the field of making and enforcing the law are the most important bugs and disadvantages of the existing legal system. In addition, the appropriate model should be drawn at three levels: structural, normative and behavioral level so that lead to an effective, efficient and transparent legal system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • the rights of the blinds
  • government commitments
  • proper legislation
  • accessibility principles
  • desirable model
  • the rights of person with disabilities
  1. فارسی

الف) کتاب‌ها

  1. مرادزاده، حسن (1395) . کنوانسیون بین‌المللی حقوق معلولان و اجرای آن در ایران. چاپ اول، تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
  2. نباتی، نگار (1398). حمایت از اشخاص دارای معلولیت در نظام بین‌المللی حقوق بشر. چ اول، تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های حقوقی مؤسسۀ توان‌بخشی ولیعصر.

 

ب) مقالات

  1. اطلسی، رشاء (1385). فناوری اطلاعات در جست‌وجوی بهترین روش یادگیری برای معلولان. مجموعه مقالات برگزیدۀ نخستین همایش فناوری اطلاعات و معلولیت با رویکرد به نابینایان، ص37.
  2. حبیب‌نژاد، سید احمد و عامری، زهرا (1398). نقش مشارکت مردم در وضع مقررات شهری با مطالعۀ تطبیقی در حقوق غرب و ایران. فصلنامۀ پژوهش تطبیقی حقوق اسلامی و غرب، 6(3).
  3. حبیب‌نژاد، سید احمد و سعید، سیده زهرا (1396). لزوم گذار از تعهد به وسیله به تعهد به نتیجه در تفسیر تعهدات دولت در اصل 3 قانون اساسی. فصلنامۀ علمی پژوهشی حقوق اسلامی، 53،
  4. شاکری، زهرا (1398). معاهدۀ مراکش تحولی در نظام حقوقی مالکیت فکری سخنی در استثنای استفاده معلولان. فصلنامۀ مطالعات حقوقی حقوق خصوصی، 6(18)، 265-284.
  5. مقامی، امیر و شاکرمی، مریم سادات (1397). حق تفریح و فراغت معلولان در پرتو اسناد بین‌المللی. مجلۀ مطالعات حقوقی، دانشگاه شیراز، 10(1).
  6. هاشمی، سید محمد؛ محسنی، وجیهه؛ هاشمی، سید محمد؛ جاوید، محمد جواد؛ عباسی، بیژن (1398). تحلیل حقوقی نسبت‌سنجی حق دسترسی عموم به اطلاعات با تحقق حقوق شهروندی با تأکید بر نظام حقوقی ایران. فصلنامۀ پژوهش حقوق عمومی، 21(62).

 

ج) پایان‌نامه‌ها

  1. افزاء، ستار ( 1389). وضعیت اشتغال و رضایت شغلی دانش‌آموختگان نابینای شاغل در شهر تهران. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
  2. عابدینی، زهرا (1399). الگوی مطلوب نظام حقوقی حمایتی نابینایان در ایران. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد دانشگاه مفید.
  3. یزدانی، صادق (1395). شرایط موانع و آثار حقوقی الحاق ایران به معاهده مراکش در حمایت از نابینایان. پایان‌نامۀکارشناسی ارشد دانشگاه قم.
  4. انگلیسی
  5. A) Books
  6. Benedicte (2007). Disability in Local and Global Worlds. University of Califirnia Publisher.. Reynold, Susan, Whyte.
  7. Black’s Law Dictionary (2011). fourth Pocket Edition. Bryan A. Garner Registered In USPTO.
  8. Buchanan, A. (2010): Human Rights, Legitimacy, & The Use of Force, Oxford University press.
  9. Klaus Dieter (2006). ''The protection of The Rights to Education by International Law, Martinus Nijhoff Publisher and Vsp.p.17
  10. Quin, G., & Degener, T. (2002). Human Right and Disability. United Nations, publication.
  11. Rehman, Javaid (2010). International Human Right Law. Pearson Publisher, Secound Edition.

 

  1. B) Website
  2. www.who.int
  3. www.behzisti.ir
  4. https://divan-edalat.ir