دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه حقوق، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

2 دانشجوی دکتری حقوق بین‌الملل عمومی، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران

چکیده

منازعات میان گروه‌های اقلیت و حکومت مرکزی، یکی از تهدیدهای کنونی صلح و امنیت بین‌المللی به‌شمار می‌روند. این پژوهش در نظر دارد تا با کاربست شیوۀ توصیفی-تحلیلی و از رهگذر بررسی سه پروندۀ جمهوری ترک قبرس شمالی، ناگورنو-قره‌باغ و کوزوو، عملکرد سازمان ملل متحد در حل‌وفصل منازعات سرزمینی هویت‌محور را واکاوی کند. نگارندگان بر این باورند که دلیل شکست ملل متحد در حل‌وفصل بحران‌های قبرس و قره‌باغ آن است که شورای امنیت همواره از حق جمهوری‌های قبرس و آذربایجان بر حفظ تمامیت ارضی خود پشتیبانی به‌عمل آورده است، بدون آنکه به امکان ایجاد حق جدایی چاره‌ساز اشاره داشته باشد. در واقع، شورا همواره نوعی تضمین بی‌قیدوشرط به حکومت‌های مرکزی داده و به این ترتیب، ابزار فشار بر این دولت‌ها جهت اعطای امتیازات شایسته به گروه‌های جدایی‌خواه در راستای اقناع آنها به اعراض از مطالبات جدایی‌طلبانه را از دست داده است. در مقابل، این سازمان در مسئلۀ کوزوو، با شناسایی ضمنی حق جدایی چاره‌ساز به‌عنوان آخِرین راهکار و پس از به بن‌بست رسیدن مذاکرات، کارنامة به‌نسبت موفقی از خود به‌جای گذاشته و از تداوم بحرانی بی‌پایان ممانعت به‌عمل آورده است. به‌نظر می‌رسد پرونده این سازمان در این زمینه، نه سیاه است و نه سفید؛ خاکستری است و همین ما را در وادی بیم‌ها و امیدها می‌افکند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Evaluating UN Practice in the Settlement of Identity-Based Territorial Conflicts with a View on the Cyprus, Karabakh and Kosovo Cases

نویسندگان [English]

  • Sattar Azizi 1
  • Mousa Karami 2

1 Prof., Department of Law, Faculty of Humanities, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran

2 Ph. D. Candidate in Public International Law, Faculty of Law, University of Qom, Qom, Iran

چکیده [English]

The conflicts between minority groups and the central government are considered to be one of the current threats to international peace and security. Employing the descriptive-analytical method and studying three cases of Turkish Republic of Northern Cyprus, Nagorno-Karabakh and Kosovo, this paper seeks to analyze the performance of UN in settling the identity-based territorial conflicts. The authors believe that the reason behind the failure of UN in settlement of Cyprus and Karabakh crises is that the Security Council has always supported the rights of Cyprus and Azerbaijan to maintain their territorial integrity without mentioning the possibility of the realization of right to remedial secession. In fact, the Council has always given an unconditional guarantee to central governments and thereby has lost its pressure tool on these states to grant appropriate privileges to secessionist groups in order to persuade them to abandon their secessionist demands. On the contrary, through implicit recognition of remedial secession as the last resort and after the deadlock of negotiations, this organization has had a relatively successful performance in Kosovo problem and impeded the continuation of an endless crisis. It appears that the report-card of this Organization in this regard is neither black nor white; it is grey and this leaves us in a world of fears and hopes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • UN
  • Security Council
  • identity-based conflicts
  • remedial secession
  • territorial integrity
  1. فارسی

الف) کتاب‌ها

  1. جوانشیر قره‌باغی، میرزا جمال (1382). تاریخ قره‌باغ. تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
  2. ذوالعین، پرویز (1388). مبانی حقوق بین‌الملل عمومی. چ ششم، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
  3. سازمان ملل متحد (1384). حقایق اساسی دربارۀ سازمان ملل متحد. مترجم: علی ایثاری کسمائی، تهران: ایثاری.
  4. عبداللهی، معاذ و عبداللهی، جوانمیر (1393). نسل‌زدایی فرهنگی؛ پیشینه، مبانی، قابلیت جرم‌انگاری و مصادیق. تهران: مجد.
  5. عزیزی، ستار (1394). حمایت از اقلیت‌ها در حقوق بین‌الملل. چ دوم (اول ناشر)، تهران: شهر دانش.
  6. عزیزی، ستار (1400). حق تعیین سرنوشت در آئینه حقوق بین‌الملل (دفتر اول: حق تعیین سرنوشت خارجی). چ اول، همدان: دانشگاه بوعلی سینا.
  7. عظیمی، محمدرضا (1392). اقلیت‌ها در حقوق بین‌الملل؛ تاریخچه، پیمان‌ها، حدود و حمایت‌ها. تهران: پردیس دانش.
  8. فلسفی، هدایت‌الله (1383). حقوق بین‌الملل معاهدات. چ دوم، تهران: فرهنگ نشر نو.
  9. کوردل، کارل و ولف، استفان (1393). منازعات قومی. ترجمۀ عبدالله رمضان‌زاده، تهران: نشر فرهنگ‌شناسی با همکاری نشر میزان.
  10. کیملیکا، ویل (1398). شهروندی چندفرهنگی؛ نظریه‌ای لیبرالی در باب حقوق اقلیت‌ها. چ دوم، تهران: شیرازه.

 

ب) مقالات

  1. اردلان، اسعد (1394). حمایت از حقوق اقلیت‌ها در اسناد و رژیم‌های بین‌المللی. در: اسعد اردلان، حقوق ملت‌ها، سنندج: انتشارات علمی کالج، 27-67.
  2. اشرافی، داریوش (1393). «تفسیر جدید از صلح و امنیت بین‌المللی و تأثیر آن بر مفهوم حاکمیت ملی»، پژوهش حقوق عمومی، 15(42)، 83-109.
  3. آقامحمدی، ابراهیم و همایون آقامیرلو، علی (1395). بررسی مناقشه‌ی قره‌باغ از منظر حق تعیین سرنوشت ملت‌ها. مطالعات تاریخی جنگ، 1(2) 1-18.
  4. بیگ‌زاده، ابراهیم (1387). در تکاپوی صلح پایدار. الهیات و حقوق دانشگاه رضوی (آموزه‌های حقوقی)، 8(11)، 3-36.
  5. پارسامهر، محمدعلی و میرموسوی، سید علی (1399). حل‌وفصل مسئلۀ اقلیت‌ها در پرتو رویکرد نوین حق تعیین سرنوشت. مطالعات حقوق عمومی، 50( 1)، 373-393.
  6. تسون، فرناندو (1395). تئوری حقوق بین‌الملل کانت. مترجم: بابک وثوقی‌زاده، در: جمعی از نویسندگان (زیر نظر محمود باقری)، مکاتب فلسفی در حقوق بین‌الملل، چ دوم، تهران: میزان، 145-202.
  7. عزیزی، ستار (1387). استقلال کوزوو: بررسی مشروعیت جدایی یکجانبه در حقوق بین‌الملل. مجلۀ حقوقی بین‌المللی، 38، 11-45.
  8. عزیزی، ستار (1389). موضع و دلایل حقوقی روسیه در شناسایی جمهوری‌های آبخازیا و اوستیای جنوبی و عدم شناسایی کوزوو. مجلۀ حقوقی بین‌المللی، سال بیست‌وهفتم، 42، 65-87.
  9. فضائلی، مصطفی (1395). مداخلۀ نظامی در یمن از منظر حقوق بین‌الملل. مطالعات حقوق عمومی، 46(1)، 41-70.
  10. کردونی، ندا؛ ضیایی بیگدلی، محمدرضا؛ نیک‌پی، امیر و زمانی، سید قاسم (1397). جنگ نو و منازعات جوامع چندفرهنگی در حقوق بین‌الملل. پژوهش‌های سیاسی و بین‌المللی، 9(35)، 303-326.
  11. منوئی، فرزاد، شمس برهان، ایلخان و موسی‌زاده، ابراهیم (1401). فدرالیسم اداری و قومی؛ مقایسۀ تطبیقی نظام‌های فدرال عراق و آلمان. مطالعات حقوق عمومی، 52(2)، 641-660.

 

ج) پایان‌نامه‌ها

  1. جعفری، سجاد (1398). ارزیابی عملکرد سازمان ملل متحد و سازمان امنیت و همکاری اروپا در قبال مناقشۀ قره‌باغ. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد دیپلماسی و سازمان‌های بین‌المللی (استاد راهنما: دکتر محمدحسن شیخ‌الاسلامی)، تهران، دانشکدۀ روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه.
  2. خاقانی، محمدرضا (1400). موفقیت یا عدم موفقیت شورای امنیت سازمان ملل متحد در حل مناقشات سرزمینی با نگاهی بر مناقشۀ قره‌باغ. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد حقوق بین‌الملل (استاد راهنما: علی‌محمد مکرمی)، ساوه، مؤسسۀ آموزش عالی رضویه ساوه.
  3. سلیمانی، اکبر (شهریور 1399). چالش‌های امنیتی روابط ترکیه و سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در دوران حاکمیت حزب عدالت و توسعه (2001-2019). پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد علوم سیاسی (استاد راهنما: دکتر سید جواد صالحی)، شیراز، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شیراز.
  4. قطبی، امیررضا (شهریور 1396). دولت بودن «جمهوری ترک قبرس شمالی» از منظر حقوق بین‌الملل. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد حقوق بین‌الملل (استاد راهنما: دکتر ستار عزیزی)، تهران، دانشکده حقوق دانشگاه تربیت مدرس.

 

  1. انگلیسی
  2. A) Books
  3. Dietzel, I. (2014). The Ecology of Coexistence and Conflict in Cyprus: Exploring the Religion, Nature, and Culture of a Mediterranean Island. Boston/Berlin/Munich: Walter de Gruyter, Inc.
  4. Herscher, A. (2010). Violence Taking Place: The Architecture of the Kosovo Conflict. Stanford, California: Stanford University Press.
  5. Krüger, Heiko (2010). The Nagorno-Karabakh Conflict: A Legal Analysis, Berlin/Heidelberg: Springer-Verlag.
  6. Mello, Patrick A. (2014). Democratic Participation in Armed Conflict Military Involvement in Kosovo, Afghanistan, and Iraq. Hampshire: Palgrave McMillan.
  7. Lu, J. (2018). On State Secession from International Law Perspectives, Cham: Springer.
  8. Nasic, H. (2007). Minority Rights Instruments and Mechanisms: Minority Protection along the Conflict Continuum. Bolzan: European Academy.
  9. Visoka, G. (2017). Shaping Peace in Kosovo: The Politics of Peacebuilding and Statehood. Hampshire: Palgrave McMillan.

 

  1. B) Articles
  2. Akani, E. C. (2020). The United Nations (UN) and Human Rights: Challenges and Prospects.African Journal of Political Science and International Relations, 14(2), 91-102.
  3. Anastasiou, H. (2011). A Brief Historical Overview of the Cyprus Problem.in: Harry Anastassiou, The Broken Olive Branch: Nationalism, Ethnic Conflict, and the Quest for Peace in Cyprus (Volume I). New York: Syracuse University Press, pp. 75-108.
  4. de Wall, T. (2021). The Nagorny Karabakh Conflict in Its Fourth Decade. CEPS Working Document No. 2021-02; available at: https://www.ceps.eu/wp-content/uploads/2021/09/WD2021-02_The-Nagorny-Karabakh-Conflict-in-its-Fourth-Decade.pdf
  5. Ker-Lindsay, J., & Richmond, O. P. (2001). Introduction: Testing the United Nations Organization: The Case of Cyprus. in: Oliver P. Richmond and James Ker-Lindsay (eds.). The Work of the UN in Cyprus: Promoting Peace and Development, Hampshire: Palgrave McMillan, pp. xiv-xxiii.
  6. Khalid, I. (2008). Nagorno-Karabakh Conflict. Journal of Political Studies, 14, 25-44.
  7. Kymlicka, W. (2000). Federalism and Secession: At Home and Abroad", Canadian Journal of Law and Jurisprudence, 13(2), pp. 207-224.
  8. Kymlicka, W. (2008). Internationalization of Minority Rights. International Journal of Constitutional Law, 6(1), 1–32.
  9. Loizides, Neophytos and McGarry, J. (2019). The 2002-04 Annan Plan in Cyprus: An Attempted UN-Mediated Constitutional Transition. Forum of Federations, Occasional Paper Series Number 27; Available at: https://constitutionnet.org/sites/default /files/2019-06/Cyprus_27.pdf
  10. Lulić, Mira and Muhvić, Davor (2009). International Law and Cyprus Problem. in: Ivana Barković and Mira Lulić (eds.), Contemporary Legal and Economic Issues II, Josip Juraj Strossmayer University of Osijek Faculty of Law Osijek, Croatia, 65-96.
  11. Mederios, M. (2021). Beyond the Label: Exploring the Role of Ethnicity in the Kosovo Conflict", Studies in Ethnicity and Nationalism, 21(3), 260-275.
  12. Melenao, I.(2019). "A Historical Account of the Cyprus Problem and the Annan Plan: A Unique Opportunity or an Unwelcome Solution?", Akropolis, 3(3), 29-61.
  13. Michael, S. Michalis (2007). The Cyprus Talks: A Critical Appraisal. Journal of Peace Research, 44(5), 587-604.
  14. Milano, E. (2003). Security Council Action in the Balkans: Reviewing the Legality of Kosovo's Territorial Status. European Journal of International Law, 14(5), 999-1022.
  15. Rogel, C. (2003). Kosovo: Where It All Began. International Journal of Politics, Culture and Society, 17(1), 167-182.
  16. Schwartz, Matthew (2014). "Challenges at the Nexus of Security and Promotion and Protection of Human Rights", paper presented in International Conference on Security and Human Rights in the Arab Region, 5-6 November 2014, Ritz Carlton Hotel, Doha, Qatar.
  17. Van den Driest, S. F. (2015). From Kosovo to Crimea and Beyond: On Territorial Integrity, Unilateral Secession and Legal Neutrality in International Law. International Journal on Minority and Group Rights, 22 (4), 467-485.
  18. Weller, M. (2008). Kosovo Final Status. International Affairs, 84(6), 1223-1243.
  19. Wippman, D. (2001). Kosovo and the Limits of International Law. Fordham International Law Journal, 25(1), pp. 129-150.

 

  1. C) Dissertations
  2. Biru Kersmo, T. (2021). The Nexus between Ethnic Politics and Ethnic Conflicts: The Case of Ethiopia, MA Dissertation in Peace, Conflict and Diplomacy, London, London Metropolitan University.
  3. Geci, S. (2008). Kosovo’s Final Status Negotiation Process:
    A Way Out or Cul-de Sac
    , MA Dissertation in Contemporary Diplomacy, Faculty of Arts, University of Malta.

 

  1. D) Reports
  2. Srinivasan, S. (2006). Minority Rights, Early Warning and Conflict Prevention: Lessons from Darfur (Report), Minority Rights Group International (MRGI). Available at: www.minorityrights.org.
  3. International Crisis Group (2007). Kosovo: No Good Alternatives to the Ahtisari Plan, Europe Report N°182; available at: https://www.refworld.org/pdfid/464969da2.pdf

 

  1. E) Resolutions
  2. UNGA (1 November 1974). Resolution 3212 (XXIX), A/RES/32/12 (1974).
  3. UNSC (4 March 1964). Resolution 186 (1964), S/5575 (1964).
  4. UNSC (13 December 1974). Resolution 365 (1974), S/RES/365 (1974).
  5. UNSC (12 March 1975). Resolution 367 (1975), S/RES/365 (1975).
  6. UNSC (18 November 1983). Resolution 541 (1983), S/RES/541 (1983).
  7. UNSC (11 May 1984). Resolution 550 (1984), S/RES/550 (1984).
  8. UNSC (30 April 1993). Resolution 822 (1993), S/RES/822 (1993).
  9. UNSC (29 July 1993). Resolution 853 (1993), S/RES/853 (1993).
  10. UNSC (14 October 1993). Resolution 874 (1993), S/RES/874 (1993).
  11. UNSC (12 November 1993). Resolution 884 (1993), S/RES/884 (1993).
  12. UNSC (31 March 1998). Resolution 1160 (1998), S/RES/1160 (1998).
  13. UNSC (23 September 1998). Resolution 1199 (1998), S/RES/1199 (1998).
  14. UNSC (24 October 1998). Resolution 1203 (1998), S/RES/1203 (1998).
  15. UNSC (14 May 1999). Resolution 1239 (1999), S/RES/1239 (1999).
  16. UNSC (10 June 1999). Resolution 1244 (1999), S/RES/1244 (1999).
  17. UNSC (10 September 2001). Resolution 1367 (2001). S/RES/1367 (2001).