نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

• سید احمد الموسوی ¹
• مرتضی نجابت خواه ²
• جواد تقی زاده ³

¹ دانش‌آموخته کارشناسی ارشد حقوق عمومی دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

² دانشیار و عضو هیأت علمی گروه حقوق، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.

³ دانشیار و عضو هیأت علمی گروه حقوق، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

چکیده

ابتکار قانون به معنای ارائة پیشنهاد برای وضع یک قانون جدید یا اصلاح قوانین موجود، اولین مرحلة شکل‌گیری قوانین در یک نظام حقوقی به‌شمار می‌آید. هرچند اِعمال صلاحیت تقنینی اصالتاً و بر اساس نظریة تفکیک قوا، از آنِ قوة مقننه است؛ لکن امروزه در نظام‌های پارلمانی و نیمه‌پارلمانی پذیرفته شده که برخی ارکان قوة مجریه نیز می‌توانند در ابتکار قانون نقش‌آفرینی کنند. نظام‌های حاکم بر کشورهای عراق و مصر نیز از جمله نظام‌هایی هستند که در کنار قوة مقننه، قائل به صلاحیت قوة مجریه در فرایند ابتکار قانون شده‌اند. با این وصف و با توجه به اینکه اصل 74 قانون اساسی ایران نیز به موضوع ابتکار قانون و نقش‌آفرینی مشترک قوای مقننه و مجریه در ارائة پیش‌نویس قوانین اختصاص یافته است، در این مقاله تلاش شده تا با به‌کارگیری روش توصیفی- تحلیلی، ضمن بیان گزارشی از تحولات حقوق اساسی دو کشور عراق و مصر در زمینة ابتکار قانون، در نتیجه‌گیری، آموزه‌های آنها برای اصلاح فرایند مذکور در ایران، از جمله در خصوص نظام‌مند کردن طرح‌های قانونی پیشنهادی از سوی نمایندگان مجلس شورای اسلامی مورد اشاره و بررسی قرار گیرد. 

کلیدواژه‌ها

• حقوق اساسی تطبیقی
• حقوق اساسی عراق
• حقوق اساسی مصر
• فرایند ابتکار قانون
• قوة مقننه
• لوایح قانونی

موضوعات

• حقوق عمومی

عنوان مقاله [English]

A Study of the Legal Developments in the Process of legislative Initiation in Iraq and Egypt

نویسندگان [English]

• Seyyed Ahmad Al-mousavi ¹
• Morteza Nejabatkhah ²
• Javad Taghizadeh ³

¹ M.A in Public Law, University of Mazandaran, Babolsar, Iran

² ; Associate Professor of Public Law, University of Mazandaran, Babolsar, Iran

³ Associate Professor of Public Law, University of Mazandaran, Babolsar, Iran

چکیده [English]

Legislative initiation, in the sense of presenting a proposal for a new law or amending existing laws, is considered the first stage in the legislative process in any legal system. Based on the theory of separation of powers, the exercise of legislation power belongs to the legislative branch. However, nowadays it is accepted in parliamentary and semi-parliamentary systems that the executive branch can also play a role in initiating legislation. The legal systems of Iraq and Egypt are among the systems that have recognized the joint competence of the legislative and executive powers in the process of initiating legislation. In this context, Article 74 of the Iranian Constitution is worthy of attention as it is devoted to the issue of legislative initiative and the joint role of the legislative and executive powers in presenting draft laws. Using a descriptive-analytical method, this paper has tried to evaluate the evolution of the constitutional laws of Iraq and Egypt on this issue. The Paper aims to draw lessons from the Iraqi and Egyptian systems in terms of reforming the process of legislative initiative in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

• comparative constitutional law
• legislative initiation
• legislature
• legal bills
• constitutional law of Iraq
• constitutional law of Egypt