نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری حقوق عمومی، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه آزاداسلامی واحد تبریز، تبریز، ایران
2 استادیار، گروه حقوق، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران
چکیده
در حقوق ایران مسئولیت مدنی شهرداری چون سایر اشخاص حقوقی ذیل عنوان مسئولیت ناشی از فعل غیر، بررسی شده است. شهرداری متولی انجام وظایف قانونی خود در سطح شهر است و سپردن عملیات مذکور به شرکت‌های پیمان‌کاری رافع مسؤولیت شهرداری نسبت به شهروندان نیست. جبران خسارت در مسئولیت مدنی بر پایۀ نظریه‌های متفاوتی استوار شده است و مهم‌ترین رکن مسئولیت مدنی عبارت است از وجود ضرر در اثر فعل زیان‌بار، به‌طوری‌که رابطۀ سببیت بین آن دو وجود داشته باشد. شهرداری‌ها باوجود واگذاری خدمات خود به پیمانکاران و انجام وظایف ذاتی خود از طریق آن‌ها، در صورت بروز خسارت بر شخص ثالث در قراردادهای واگذاری خدمات و امور، اغلب مسئول جبران آنهاست و یافته‌های این پژوهش در خصوص رویۀ قضایی ایران نیز مؤید وجود مسئولیت ذاتی شهرداری در خسارات وارده به ثالث است؛ البته آرایی نیز مبنی بر بی‌مسئولیتی شهرداری و یا جبران خسارت متضامناً توسط شهرداری و پیمانکار وجود دارد، ولی رویۀ غالب شهرداری‌ها را مسئول جبران تمامی خسارات وارده به شهروندان در انجام وظایف و تکالیفی قانونی می‌دانند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
The legal responsibility of municipalities towards the third party in service assignment contracts with an emphasis on judicial procedurean
نویسندگان [English]
- Hamid Nikoray 1
- Ali Hajipour Kondroud 2
1 Ph.D. Student in Public Law. Faculty of Law.Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran
2 Assistant Prof. Departmant of Law. Urmia Branch,Islamic Azad University. Urmia. Iran
چکیده [English]
In Iranian law, the civil liability of the municipality, like other legal entities, has been examined under the liability arising from the act of another. The municipality is in charge of fulfilling its legal duties at the city level, and entrusting the aforementioned operations to contractors does not relieve the responsibility of the municipality towards the citizens. Damage compensation in civil liability is based on theories, and the most important element of civil liability is the existence of loss due to a harmful act, so that there is a relationship of causation.Despite delegating their services to contractors and performing their inherent duties through them, municipalities are often responsible for compensation in case of damage to a third party in the contracts for delegating services and affairs, and the findings of this research regarding Iran's jurisprudence also support the existence of inherent responsibility of municipalities. in the damages caused to the third party; There are opinions that the municipality is irresponsible or that the municipality and the contractor jointly compensate the damage, but the prevailing practice is that the municipalities are responsible for compensating all the damages caused to the citizens in the performance of their legal duties.
کلیدواژه‌ها [English]
- About
- Contract
- Judicial procedure
- municipal responsibility
- Third parties
- فارسی
الف) کتاب‌ها
- اسماعیلی هریسی، ابراهیم (1386) مبانی حقوق پیمان. چ ششم، تهران: جاودانه، جنگل.
- ابوالحمد، عبدالحمید، (1375). مسئولیت مدنی دولت، تحولات حقوق خصوصی. چ سوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- احمد ادریس، عوض و فیض، علیرضا (1383). دیه. چ سوم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی،
- باقری سجیرانی، رضوان (1397). مسئولیت مدنی و کیفری شهرداری‌ها. چ اول، تهران: جنگل.
- باریکلو، علیرضا (1392). مسئولیت مدنی. چ چهاردهم، تهران: میزان.
- بجنوردی، محمدحسن (1379). القواعد الفقهیه. ترجمۀ حمید کاویانی‌فر، چ اول، قم حقوق پویا.
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1380). ترمینولوژی حقوق. چ یازدهم، تهران: کتابخانۀ گنج دانش.
- جعفری تبریزی، محمدتقی (1377). رسایل فقهی. چ اول، تهران: مؤسسۀ تدوین و نشر آثار استاد علامه محمدتقی جعفری،
- حسن، عباس (1393). النحو الوافی. ترجمۀ فاطمه طباطبائی مزرعه نو، ج 4، چ سوم، قم: دارالمعارف.
- دهخدا، علی‌اکبر (1377). لغت‌نامۀ دهخدا. ج 2، چ دوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- دالوند، فضل‌الله (1386) تقسیم مسئولیت مدنی. چ اول، اصفهان: دادیار.
- داراب‌پور، محراب (1387). مسئولیت خارج از قرارداد-پرداخت خسارت-استرداد عین و امتیازات. چ اول، تهران: مجد.
- زرگوش، مشتاق (1389). مسئولیت مدنی دولت- قواعد عمومی. چ اول، تهران: میزان.
- زرگوش، مشتاق (1392). مسئولیت مدنی دولت و کارکنان آن- قواعد اختصاصی. چ اول، تهران: جاودانه.
- شهید ثانی (1380). تحریر الروضه فی شرح اللمعه الدمشقیه. ترجمۀ علیرضا امینی. ج 2، چ هشتم، تهران: سمت.
- شمس‌الدین، مهدی (1369). نظام حکومت و مدیریت در اسلام. ترجمۀ مرتضی آیت‌الله‌زاده، چ اول، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- صفایی، سید حسین و رحیمی، حبیب‌الله (1389). مسئولیت مدنی. چ اول، تهران: سمت.
- صفار، محمدجواد (1390). شخصیت حقوقی. چ اول، تهران: بهنامی.
- طباطبایی مؤتمنی، منوچهر (1381). حقوق اداری. چ هفتم، تهران: سمت.
- عمید، حسن (1375). فرهنگ عمید. ج1، چ یازدهم، تهران: جاویدان.
- قاسم‌زاده، سید مرتضی (1387). مبانی مسئولیت مدنی. چ پنجم، تهران: میزان.
- کامیار، غلامرضا (1393). حقوق شهری و شهرسازی. چ ششم، تهران: مجمع علمی و فرهنگی مجد.
- کاتوزیان، ناصر (1387). مسئولیت مدنی. ج 1، چ هشتم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- کاتوزیان، ناصر (1386). مبانی حقوق عمومی. چ سوم، تهران: میزان.
- کاتوزیان، ناصر (1387). الزام‌های خارج از قرارداد. ج1، چ هشتم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- کاتوزیان، ناصر (1369). مسئولیت مدنی-ضمان قهری. چ دوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- کاتوزیان، ناصر (1377). دورۀ مقدماتی حقوق مدنی (وقایع حقوقی). چ اول، تهران: شرکت سهامی انتشار.
- کاتوزیان، ناصر (1378). عقود معین. ج 4، چ سوم، تهران: نشر شرکت سهامی انتشار با همکاری بهمن برنا.
- میرداداشی، سید مهدی (1393). مسئولیت مدنی مؤسسات عمومی در حقوق ایران و مصر. چ اول، قم دانشگاه مفید.
- میرشکاری، عباس (1393). در پیشگاه قاضی-تحلیل رویۀ قضایی در زمینۀ مسئولیت مدنی. چ اول، تهران: جاودانه- جنگل.
- ملکوتی، رسول (1396). مسئولیت مدنی دولت. چ اول، تهران: مجد.
- مصباح یزدی، محمدتقی (1381). فلسفۀ اخلاق، تحقیق و نگارش احمد حسین شریفی. چ اول، تهران: چاپ و نشر بین‌المللی.
- مکارم شیرازی، ناصر (1411ق). قواعد الفقهیه. ج 1، چ سوم، قم انتشارات مدرسۀ الامام علی ابن ابیطالب.
- معین، محمد (1384). فرهنگ فارسی. چ سوم، تهران: امیرکبیر.
- مونتسکیو، شارل دو (1362). روح القوانین. ترجمۀ علی‌اکبر مهتدی، چ هشتم، تهران: امیرکبیر.
- محقق داماد، سید مصطفی (1376). قواعد فقه. ج 2، چ دوازدهم، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
- موسی‌زاده، رضا (1378). حقوق اداری، چ اول، تهران: میزان.
- نجفی، محمدحسن (1394). جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام. ترجمۀ اکبر نایب‌زاده، تهران: خرسندی.
- وحدانی، محمدامین (1394). مسئولیت مدنی شهرداری در طرح تملک. چ اول، تهران: مجد.
- یزدانیان، علیرضا (1395). قواعد عمومی مسئولیت مدنی. ج 1، 2 و 3، چ اول، تهران: میزان.
ب) مقالات
- خانی، محمد (1387). مسئولیت مدنی دولت. مجلۀ وکالت، 35 و 36، 36-41.
- صباح مشهدی، حمید (1385). بررسی و تبیین قاعدۀ تحذیر یا هشدار. مجلۀ دادرسی، 60، 13-19.
- غیاثی، عبدالحمید (1317). مسئولیت مدنی. مجلۀ مجموعۀ حقوقی، 13، 371-373.
- دیلمی، احمد و قلیزاده، فرج محمد (1399). ضمان ناشی از عدم نظارت شهرداری بر اماکن و معابر عمومی»،پژوهش‌های فقهی، 16(4)، 735-756.
- نصریان، داوود و نصریان، ناهید (1401). مسئولیت مدنی شهرداری ناشی از خطای پیمانکار. دوفصلنامۀ نقد و تحلیل آرای قضایی، 1(2)، 585-607.
- یزدانیان، علیرضا (1391). نظریۀ عمومی مسئولیت مدنی مطبوع ناشی از عمل تابع در حقوق فرانسه و طرح آن در حقوق ایران. مجلۀ حقوقی دادگستری، 76(77)، 35-68.
ج) پایان‌نامه‌ها
- بهروزی، ابوذر (1385). قاعدۀ احسان و تأثیر آن بر مسئولیت مدنی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
- ترک، مهری (1390). اصول حقوقی حاکم بر قوانین و مقررات شهرسازی در ایران و انگلیس و آمریکا. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشگاه شهید بهشتی.
د) اسناد
- قانون مدنی
- قانون مسئولیت مدنی
- قانون شهرداری‌ها
- قانون حفظ و گسترش فضای سبز و جلوگیری از قطع بی رویۀ درختان.
- عربی
- حسن، عباس (1398). النحو الوافی، ج 4، مصر، چ سوم، قم: دارالمعارف.
- مکارم شیرازی، ناصر (1411ق). القواعد الفقهیه. ج 2، قم: مدرسه الامام علی بن ابی طالب.
- انگلیسی
- A) Books
- Phillips, O. (1960). A First Book of English Law. Fourth Edition, Sweet & Maxwell.
- Stewart, G., & Burgess R., (1996). Collins Dictionary of Law. HarperCollins Publishers.
- Williams, G. (1982). Learning the Law. Eleventh Edition, Stevens.
)