نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسنده
استادیار حقوق عمومی دانشکده حقوق دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران
چکیده
دموکراسی یکی از پرتکرارترین و دیرپاترین نظریه‌های حقوقی، سیاسی و اجتماعی بشر است که از سرآغاز زایش تاکنون همواره موافقان و مخالفان خود را داشته است. از یک نوع نظام سیاسی تا اینک که با وجود همة مخالفت‌ها به‌عنوان یک حق از میان حق‌های بشری در منظومه حقوق بشر به رسمیت شناخته شده است، نزاع با دموکراسی بیش‌وکم همیشه از سوی خاستگاه‌های گوناگون جریان داشته است که آن را به‌سبب تاریخی با صعوبت تحقق مواجه ساخته است. از جمله منازعان دموکراسی، نخبه‌گرایان هستند. پرسش اساسی تحقیق حاضر به واکاوی ابعاد نظری این مخالفت باز می‌گردد و فرضیة پژوهش ناظر بر دشواری تاریخی دموکراسی و تحقق حق بر آن است که با نزاع نظری از سوی برخی از نخبه‌گرایانِ متقدم و متأخر در مخالفت با آن استدلال کرده‌اند. برآمدِ کار، سختی راه فراروی دموکراسی و تحقق حق بر آن در برابر استدلال‌های این دسته از منازعان اندیشه‌ای را می‌نمایاند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
The Historical Challenges of Realizing the Right to Democracy: The Theoretical Disputes of the Elits
نویسنده [English]
- Ariyan Ghassemi
Assistant Prof., Department of Public Law, University of Religions and Denominations, Qom, Iran
چکیده [English]
Democracy is one of the oldest social, political and legal theories of mankind which has always seen its opponents and proponents. From a type of political system to a human right despite all the oppositions, the theoretical disputes over democracy has always persisted in different schools of thought which in turn has exposed the realization of democracy with serious challenges. Of the theoretical opponents of democracy, one can refer to the elitism. The present study will address the theoretical aspects of such opposition by elitists, based on the hypothesis of the historical challenges of democracy and the realization of the right to democracy which has been argued by certain conventional and modern elitists. The conclusion of the study shows the challgnges faced by democracy on the path of its realization and the right to democracy versus the arguments raised by its opponents.
کلیدواژه‌ها [English]
- Right to democracy
- theoretical disputes
- elitism
- the philosophy of human rights
- فارسی
الف) کتاب‌ها
- انصاری، منصور (1384). دموکراسی گفتگویی. تهران: مرکز.
- آراسته‌خو، محمد (1372). مبانی جامعه‌شناسی سیاسی. ج1، تهران: گزینش.
- آربلاستر، آنتونی (1389). دموکراسی. ترجمة حسن مرتضوی، تهران: انتشارات آشیان.
- آرون، ریمون (1394). درآمدی بر فلسفة سیاسی: دموکراسی و انقلاب. ترجمة محسن حسنی، تهران: فرهنگ جاوید.
- آشوری، داریوش (1358). درآمدی به جامعه‌شناسی و جامعه‌شناسی سیاسی. تهران: مروارید.
- باتومور، تی‌بی (1381). نخبگان و جامعه. ترجمة علیرضا طیب، تهران: شیرازه.
- برنارد، کریک (1392). دموکراسی. ترجمة عبدالرضا سالار بهزادی، تهران: بصیرت.
- بشیریه حسین (1379). سیری در نظریه‌های جدید در علوم سیاسی. تهران: مؤسسة نشر علوم نوین.
- بلوم، ویلیام‌تی (1376). نظریه‌های نظام سیاسی. ترجمة احمد تدین، تهران: آران.
- پارسانیا، حمید (1385). حقیقت و دموکراسی. چ اول، تهران: معاونت پژوهشی و آموزشی سازمان تبلیغات اسلامی.
- ترابی، یوسف (1388). اجماع نظر نخبگان سیاسی و توسعه در جمهوری اسلامی ایران. تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
- تلیس، رابرت.ب. (1391). دموکراسی پس از لیبرالیسم. ترجمة عسگر قهرمان‌پور، تهران: طرح نو.
- تیلی، چارلز (1392). دموکراسی. ترجمة یعقوب احمدی، جامعه‌شناسان.
- دال، رابرت (1389). دربارة دموکراسی. ترجمة حسن فشارکی، تهران: تیراژه.
- دوبنوا، آلن (1378). تأمل در مبانی دموکراسی. ترجمة بزرگ نادرزاد، تهران: چشمه.
- زرشناس، شهریار (1393). دربارۀ دموکراسی. نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، تهران: معارف.
- سیف‌زاده، حسین (1379). مدرنیته و نظریه‌های جدید علم سیاست. تهران: دادگستر.
- طباطبایی، سیدمحمدرضا (1393). چشم‌انداز دموکراسی. سمیرم: سام آرام.
- عظیمی‌دولت‌آبادی، امیر (1387). منازعات نخبگان سیاسی و ثبات سیاسی در جمهوری اسلامی ایران. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- فاستر، مایکل‌برسفورد (1383). خداوندان اندیشة سیاسی. ترجمة جواد شیخ‌الاسلامی، ج1، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
- قاسمی، آرین (1398). دموکراسی غیرانتخابی. تهران: حقوقی.
- قدیری‌اصل، باقر (1376). سیر اندیشة اقتصادی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- قرداغی، فاضل (1393). افسانة دموکراسی. ترجمة کیومرث یوسفی، سنندج: آراس.
- کوزر، لوییس (1368). زندگی و اندیشة بزرگان جامعه‌شناسی. ترجمة محسن ثلاثی، تهران: انتشارات سخن.
- گانینگ، جیمزپاتریک (1393). دموکراسی. ترجمة حسین ربیعی، تهران: دنیای اقتصاد.
- گیدنز، آنتونی (1383). جامعه‌شناسی. ترجمة منوچهر صبوری، تهران: نی.
- لیپست، سیمورمارتین (زیر نظر) (1384). دایره‌المعارف دموکراسی. ج3، ترجمه کامران فانی و دیگران، مرکز و انتشارات کتابخانة وزارت امور خارجه.
- مارش، دیوید و جری استوکر (1384). روش و نظریه در علوم سیاسی. ترجمة امیرمحمد حاجی یوسفی، تهران: پژوهشکدة مطالعات راهبردی.
- مان، توماس (1369). پیروزی آیندة دموکراسی، ترجمة محمدعلی اسلامی ندوشن، تهران: جامی.
- مک‌فرسون، سی.بی (1379). جهان واقعی دموکراسی. ترجمة علی معنوی تهرانی، تهران: آگه.
- منتل، شوارتس (1387). ساختارهای قدرت. ترجمة ناصر جمال‌زاده، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- میلز، سی.رایت (1383). نخبگان قدرت، بنیاد فرهنگی پژوهشی غرب‌شناسی. تهران: فرهنگ مکتوب.
- نقیب‌زاده، احمد (1385). درآمدی بر جامعه‌شناسی سیاسی. تهران: مهر.
- نوریان، عبدالحسین (1388). نخبگان دموکراسی و توسعه. تهران: نوآور.
- هانتینگتون، ساموئل (1396). موج سوم دموکراسی. ترجمة احمد شهسا، تهران: روزنه.
- هایلبرونر، رابرت.ل. (1370). بزرگان اقتصاد. ترجمة احمد شهسا، تهران: انتشارات انقلاب اسلامی.
- هوپ، هانس هرمان (1395). اشرافیت سلطنت دموکراسی، ترجمة سلیمان عابدی، تهران: دنیای اقتصاد.
- هیوز، استوارت (1369). آگاهی و جامعه، ترجمة عزت‌الله فولادوند، تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
ب) مقالات
- اسلامی، رضا و بشکاردانا، کتایون (1392). حق بر دموکراسی در حقوق بین‌الملل معاصر. مجلة حقوقی بین‌المللی، 47، 46-71.
- انصاری، محمدمهدی و ابراهیم برزگر (1393). الگوی پرورش و گزینش نخبگان سیاسی در جمهوری اسلامی ایران. پژوهشنامة انقلاب اسلامی، 13، 119-149.
- ایزدی‌اودلو، عظیم (1386). تحقیق و تاریخ: مکتب نخبه‌گرایی. کیهان فرهنگی، 248، 54-57.
- ایونز، مارک (1383). نخبه‌گرایی. ترجمة محمود شهابی، فرهنگ اندیشه، 10، 11-34.
- جوانشیر، عبدالله (1387). سولون مشهورترین قاضی و وکیل یونان باستان. وکالت، 35و36، 16-20.
- دورانت، ویل (1387). قوانین سولون. حقوقی دادگستری، 28و29، 67-78.
- دیلم صالحی، بهروز (1383). درآمدی بر نخبه‌گرایی. فصلنامة راهبرد، 31، 143-172.
- طالبوف، عبدالرحمن (1335). سولون. نشریة بهار، 1، 110-114.
- عابدی اردکانی، محمد (1388). پاره‌تو و اندیشه نخبه‌گرایی. اطلاعات سیاسی-اقتصادی، 269و270، 72-81.
- عبدالرحیم‌زاده، سیدنعمت‌الله (1395). سولون راهبر آتن به سوی دموکراسی»، دوفصلنامة غرب‌شناسی بنیادی، 1، 69-97.
- قدردان‌قراملکی، محمدحسن (1385). نیم‌نگاهی به اسلام و دموکراسی. حکومت اسلامی، 41، 148-159.
- منتظر، غلامعلی؛ منتظر، غلامعلی؛ ناظمی، امیر؛ موسوی نسب، محسن (1391). پیامدهای بازاندیشی در مفهوم نخبگی. فصلنامة سیاست علم و فناوری، 2، 17-32.
ج) هنجارها و اسناد
- اعلامیة اصول همکاری و روابط دوستانه میان دولت‌ها
- اعلامیة جهانی حقوق بشر
- کنوانسیون حقوق سیاسی زنان
- کنوانسیون رفع کلیه اشکال تبعیض علیه زنان
- کنوانسیون منع تبعیض نژادی
- منشور ملل متحد
- میثاق حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی
- میثاق حقوق مدنی و سیاسی
- انگلیسی
- A) Websites
- World Conference on Human Rights, Vienna Declaration and Program of Action, General Assembly, A/CONF.157/23, 12 July 1993, available at: http://www.unhchr.ch/huridocda/huridoca.nsf/(symbol)/a.conf.157.23.en
- United Nations General Assembly Resolution”, no. 2625, 24 October 1970, available at: http://www.daccessdds.un.org/doc/RESOLUTION/GEN/NR0/348/90/IMG/NR034890.pdf?OpenElement
)