دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکدۀ حقوق، دانشکدگان فارابی، قم، ایران

2 دانشجوی دکتری حقوق عمومی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 عضو هیأت علمی پژوهشکدۀ شورای نگهبان و دکتری حقوق عمومی دانشگاه تهران، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

به موجب اصل 34 قانون اساسی هرکس حق دارد دعاوی خود را در دادگاه مطرح کند و بر اساس چنین حقی، تکلیف رسیدگی و صدور حکم در مورد دعاوی در اصل 156 برای قوۀ قضاییه مقرر شده است. به‌منظور تحقق یک دادرسی شایسته، نقش شورای نگهبان به‌عنوان مفسر قانون اساسی حائز بایستگی بسزایی است. در واقع دادرسی شایستة مقرر در قانون اساسی آرمان مطلوبی است که نیل به آن مستلزم تعیین ضوابط و بایسته‌هایی است که دادرس اساسی در جریان بررسی مصوبات ابراز می‌دارد. بر همین اساس پژوهش حاضر درصدد است تا به این پرسش پاسخ دهد که در نظرهای شورای نگهبان تحقق دادرسی مطلوب مستلزم چه بایسته‌هایی است؟ پژوهش حاضر با استفاده از داده‌های کتابخانه‌ای و با روشی تحلیلی-توصیفی به استحصال بایسته‌های دادرسی مطلوب در سه مرحلۀ دادرسی قضایی، یعنی «قبل از صدور حکم»، «صدور حکم» و «اجرای حکم» می‌پردازد. نتیجة پژوهش مدلل آن است که شورای نگهبان در اثنای انجام وظیفه خود تلویحاً و تصریحاً اقدام به تعیین تضمینات و بایسته‌های دادرسی شایسته کرده و در موارد متعددی مصوبات مجلس را مغایر ضوابط مزبور دانسته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The requirements of competent proceedings based on the opinions of the Guardian Council

نویسندگان [English]

  • Ahmad Rahimi 1
  • Mohammad Sadegh Farahani 2
  • Ali Fatahi Zafarkandi 3

1 Ph.D. student of criminal law and criminology, Faculty of Law, Farabi College, Qom, Iran

2 PhD student of Public Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran

3 Member of the Guardian Council Research Institute and PhD in Public Law, University of Tehran, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran

چکیده [English]

According to Article 34 of the Constitution, everyone has the right to present their claims in court, and based on this right, the judiciary is assigned the task of hearing and ruling on claims in Article 156. In order to achieve a proper trial, the role of the Guardian Council as an interpreter of the Constitution is very important. In fact, the proper trial stipulated in the constitution is a desirable ideal, the achievement of which requires determining the criteria and requirements that the basic judge expresses during the review of the approvals. Based on this, the current research tries to answer the question that in the opinions of the Guardian Council, what are the requirements for the realization of a favorable trial? Using library data and analytical-descriptive method, the present study deals with extracting the necessary procedural requirements in three stages of judicial proceedings, i.e. "before issuing the verdict", "issuing the verdict" and "executing the verdict". The result of the research shows that the Guardian Council, while performing its duties, has implicitly and explicitly determined the guarantees and requirements of competent proceedings, and in many cases, it has considered the parliament's approvals to be contrary to the aforementioned standards.

کلیدواژه‌ها [English]

  • execution of judgment
  • competent proceedings
  • proceedings
  • Guardian Council
  • issuance of judgment
  1. فارسی

الف) کتاب‌ها

  1. آشوری، محمد (1398). آیین دادرسی کیفری. چ بیست‌ویکم، تهران: سمت.
  2. احمدی موحد، احمد (1387). اجرای احکام کیفری. چ سوم، تهران: میزان.
  3. انوری، حسن (1386). فرهنگ بزرگ سخن. ج 1، چ اول، تهران: سخن.
  4. خالقی، علی (1395). آیین دادرسی کیفری. ج 2، چ سی‌ودوم، تهران: شهر دانش.
  5. خسروی، حسن (1391). حقوق اساسی2. چ ششم، تهران: دانشگاه پیام‌نور.
  6. رحمدل، منصور (1393). آیین دادرسی کیفری. ج 3، چ اول، تهران: دادگستر.
  7. صالحی، محمد؛ فتحی، محمد و کوهی اصفهانی، کاظم (1396). اصول قانون اساسی در پرتو نظرات شورای نگهبان. ج 4، تهران: شورای نگهبان، پژوهشکدۀ شورای نگهبان.
  8. طهماسبی، جواد (1396). آیین دادرسی کیفری. ج 3، چ اول، تهران: میزان.
  9. طهماسبی، جواد (1396). بایسته‌های آیین دادرسی کیفری. تهران: میزان.
  10. قاضی، ابوالفضل (1398). حقوق اساسی و نهادهای سیاسی. چ پانزدهم، تهران: میزان.
  11. کدخدامرادی، کمال و دیگران (1400). محشای قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. ج2، چ اول، تهران: پژوهشکدۀ شورای نگهبان.
  12. مدنی، عارفه (1374). اجرای احکام جزایی. چ اول، تهران: مجد.
  13. مصدق، محمد (1394). آیین دادرسی کیفری. چ ششم، تهران: جنگل؛ جاودانه.
  14. منصورآبادی، عباس (1399). حقوق جزای عمومی 3. ج 3، چ اول، تهران: میزان.
  15. موسی‌زاده، ابراهیم و خوشنویسان، محسن (1395). صلاحیت‌های قوة قضاییه در پرتو نظرات شورای نگهبان. تهران: خرسندی.
  16. وکیل، امیرساعد و عسکری، پوریا (1388). قانون اساسی در نظم حقوق کنونی. چ سوم، تهران: مجد.
  17. هاشمی، محمد (1398). حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران. ج 2، چ بیست‌ونهم، تهران: میزان.
  18. هاشمی، محمد (1399). حقوق اساسی و ساختارهای سیاسی. چ چهارم، تهران: میزان.
  19. هاشمی، محمد (1391). حقوق بشر و آزادی‌های سیاسی. چ چهارم، تهران: میزان.

 

ب) مقالات

  1. درویشوند، ابوالفضل؛ کدخدامرادی، کمال و فتاحی زفرقندی، علی (1400). تضمینات حق دادخواهی در نظام جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر نظرهای شورای نگهبان. فصلنامۀ دانش حقوق عمومی، (34)، 29-55.
  2. شاملو، باقر و محمدی، شهرام (1390). نقض بی‌طرفی و عدم استقلال قاضی؛ جلوه‌ای از اقدام مخل دادرسی عادلانه. نشریۀ تحقیقات حقوقی، ویژه‌نامۀ شمارۀ شش، 93-136.
  3. شفیعی مقدم، صمد و فروزش، روح‌الله و مرتضوی اصل، سیدخدایار (1400). تدوین استراتژی‌هایی برای دیوان محاسبات کشور در راستای تحقق شاخص‌های حکمرانی خوب. نشریۀ دانش حسابرسی، (82)، 322-348.
  4. صفاری، علی و رنجبران، قاسم (1392). مبانی استقلال قاضی کیفری و آثار آن بر تحقق دادرسی عادلانه. نشریۀ تحقیقات حقوقی، ویژه‌نامۀ شمارۀ 12، 769-810.
  5. علی بخشی، زهرا و رضوی فرد، بهزاد (1390). سیر تطور جایگاه حقوقی- فرهنگی هیأت‌منصفه در جرائم مطبوعاتی در حقوق ایران. نشریۀ مطالعات فرهنگ ارتباطات، (16)، 159-202.
  6. کدخدایی، عباسعلی و طباطبایی‌نژاد، سیدمحمد و فتاحی زفرقندی، علی (1398). صلاحیت دیوان محاسبات کشور در نظارت مالی بر مؤسسات عمومی غیردولتی. فصلنامۀ دانش حقوق عمومی، (23)، 20-43.
  7. محمدیان، علی (1399). اصل 167 قانون اساسی و امکان‌سنجی صدور حکم براساس فتوای اخف. نشریۀ پژوهشنامة حقوق کیفری، 11(22)، 221-241.
  8. مشهدی، علی و انصاری، اسماعیل و قورچی‌بیگی، مجید (1389). مطالعۀ تطبیقی جایگاه هیأت‌منصفه در حقوق ایران و سایر کشورها. فصلنامۀ اطلاع‌رسانی حقوق، (22-21)،39-60.