نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 استاد، گروه حقوق عمومی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2 دانشجوی دکتری حقوق عمومی، گروه حقوق عمومی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
گسترش روزافزون استفاده از فضای سایبر منشأ ایجاد چالش‌های جدیدی در ارتباط با نحوۀ ساماندهی و تنظیم روابط اشخاص در فضای سایبر بوده است. در این زمینه دو رویکرد متفاوت وجود دارد. رویکرد نخست با تأکید بر ویژگی‌های فضای سایبر و همچنین پویایی نظام حقوقی در پی ایجاد یک نظام حقوقی جدید برای فضای سایبر است و رویکرد مقابل با تأکید بر ظرفیت‌های نظام حقوقی و چهره‌ابزارگونه فضای سایبر، تنظیم این فضا با نظام‌های حقوقی موجود را شدنی می‌داند. اتخاذ هریک از رویکردهای مزبور در حوزۀ اجرا با چالش‌هایی همراه است؛ ازاین‌رو این نوشتار با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای به این نتیجه رسیده است که با اتخاذ رویکرد میانه، می‌توان ضمن رفع نواقص هریک از این رویکردها، مقدمات ساماندهی فضای سایبر را نیز به‌نحو مناسب‌تری فراهم کرد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
The Transformation of the Legal System in the Context of Cyberspace
نویسندگان [English]
- Bizhan Abbasi 1
- Zahra Mohsenpour Ejieh 2
1 Prof., Department of Public Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran
2 Ph.D. Student in Public Law, Department of Public Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]
The growing use of cyberspace has been the source of new challenges in how to organize and regulate people's relationships in cyberspace. There are two different approaches in this regard. The first approach seeks to create a new legal system for cyberspace by emphasizing the characteristics of cyberspace and the other one considers it possible to regulate this space with the existing legal by focusing on the capacities of the legal system and the tools of cyberspace, systems. Adopting any of these approaches in the field of implementation is confronted with challenges; Therefore, this paper using a descriptive-analytical method and library resources concludes that by adopting the middle approach, which eliminates the shortcomings of each approach, the preparations for organizing cyberspace can be provided in a more appropriate way.
کلیدواژه‌ها [English]
- internet
- internet access right
- self-regulation
- cyberspace
- legal system
- فارسی
الف) کتاب‌ها
- اشپیل‌فوگل، جکسون جی (1393). تمدن مغرب‌زمین. محمدحسین آریا. تهران: امیرکبیر.
- بشیریه، حســین (1383). عقل در سیاست. تهران: نگاه معاصر.
- بیکس، برایان (1389). فرهنگ نظریۀ حقوقی. محمد راسخ، تهران: نی.
- حافظ‌نیا، محمدرضا (1390). جغرافیای سیاسی فضای مجازی. تهران: سمت.
- عالی‌پور، حسن (1395). حقوق کیفری فناوری اطلاعات. تهران: خرسندی.
- عقیقی، نگار (1396). صلاحیت در فضای مجازی در حقوق بین‌الملل. تهران: شهر دانش.
- قاجارقیونلو، سیامک (1391). مقدمۀ حقوق سایبر. چ اول، تهران: میزان
- قاضی شریعت‌پناهی، سید ابوافضل (1392). بایسته‌های حقوق اساسی. تهران: میزان.
- کدخدایی، عباسعلی و وکیل، امیرساعد (1394). حقوق شهروندی در اینترنت، تهران: جاودانه.
ب) مقالات
- انصاری، باقر (1399). حق دسترسی به اینترنت: مبانی و محتوا. مجلۀ حقوقی دادگستری، 112، 51-80.
- تفضلی فریدون (1385). نظام سرمایه‌داری از دیدگاه کارل مارکس و ماکس وبر. مجلۀ پیک نور، 4، 79-92.
- جاوید، محمدجواد و انواری، محمدعلی (1389). مفهوم‌شناسی حق و تکلیف انسانی در عصر قدیم و جدید. فصلنامۀ حقوق، 2، 65-83.
- جلالی فراهانی، امیرحسین (1386). محدودیت‌ها و مزیت‌های فضای سایبر. مجلۀ حقوقی دادگستری، 59، 61-100.
- خانیکی، هادی و بابایی، محمود (1390). فضای سایبر و شبکه‌های اجتماعی. فصلنامۀ انجمن ایرانی مطالعات جامعۀ اطلاعاتی، 1، 71-96.
- شایگان، فریده (1395). اعمال حقوق بی‌طرفی در فضای سایبر. فصلنامۀ مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران، 2، 337-357.
- ضیایی، سید یاسر و شکیب‌نژاد، احسان (1396). رویکرد قانونگذاری در فضای سایبر: رویکرد حقوق بین‌الملل و حقوق ایران. مجلۀ حقوقی بین‌المللی، 57، 227-247.
- عالی‌پور، حسن و یکرنگی، محمد (1397). حاکمیت قانون اساسی در رویارویی بزه رایانه‌ای. مجلۀ حقوقی دادگستری، 102، 81-108.
- فریبرزی، الهام (1390)، سیر تحول قوانین مرتبط با جرائم رایانه‌ای در ایران و جهان. فصلنامۀ تخصصی فقه و تاریخ تمدن، 27، 157-185.
- قاری سید فاطمی، سید محمد (1380). تحلیل مفاهیم کلیدی حقوق بشر معاصر حق، تعهد، آزادی، برابری و عدالت. مجلۀ تحقیقات حقوقی، 33 و 34، 209-265.
- گلدینگ، مارتین پی (1398). مفهوم حق: درآمدی تاریخی» در محمد راسخ، حق و مصلحت: مقالاتی در فلسفۀ حقوق، فلسفۀ حق و فلسفۀ ارزش، تهران: نی، 179-195.
- ویژه، محمدرضا (1383). مفهوم تعهدات مثبت در رویۀ دیوان اروپایی حقوق بشر. نشریۀ الهیات و حقوق، 13، 109-130.
- ویسی، هادی (1388). جهانی شدن و نفوذ مرزها در فضای مجازی. فصلنامۀ رشد آموزش جغرافیا، 2، 109-130.
ج) گزارش‌ها
- گزارش اظهارنظر کارشناسی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی: «طرح ادغام شورای عالی فناوری اطلاعات در شورای عالی فضای مجازی و حذف مادۀ (4) قانون وظایف و اختیارات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات» (22 دی 1393).
- انگلیسی
- A) Books
- Goldsmith, J., & Wu, T. (2006). Who Controls the Internet? Illusions of a Borderless World. Oxford University Press.
- Leenes, R. E., Koops, Bert-Jaap, De Hert, P. (Eds.) (2008). Constitutional Rights and New Technologie:. A Comparative Study. The Hague, Asser Press.
- Lessig, L. (2006). Code: Version 2.0, New York, Basic Books.
- Machill, M., & Waltermann, J. (1999). Self-regulation of Internet content, Gütersloh, Bertelsmann Foundation.
- Naughton, J. (2000). A Brief History of the Future: the origins of the Internet, Phoenix.
- Nicholas, Tsagourias (ed.); Russell Buchan (ed.) (2015). Research Handbook on International Law and Cyberspace, Cheltenham, Edward Elgar Publishing.
- Odello, M., & Cavandoli, S. (eds.), (2014). Emerging areas of human rights in the 21st century: the role of the universal declaration of human rights. London, Routledge.
- Orianne, P. (1983). Introduction au système juridique. Bruxelles, Bruylant; Louvain-la-Neuve: Université catholique de Louvain.
- Price, M., & Stefaan, V. (2005). Self-Regulation and the Internet. Alphen aan den Rijn, Kluwer Law International.
- B) Articles:
- Akehurst, M. (1973). Jurisdiction in International Law. British Year Book of International Law, 46, 145-258
- Clough, J. (2014). A World of Difference: The Budapest Convention of Cybercrime and the Challenges of Harmonisation. Monash University Law Review, 40, 698-736.
- De Hert, P.J.A, Kloza, D. (2012). Internet (access) as a new fundamental right. Inflating the current rights framework?. European Journal of Law and Technology, 3. Available at https://ejlt.org/index.php/ejlt/article/view/123/268.
- First, P. F., Hart, Y. Y (2002). Access to cyberspace: The new issue in educational justice. Journal of Law & Education, 31, 385-411.
- Gitter, H. (1993). Self-Help Remedies for Software Vendors. Santa Clara Computer and High Technology Law Journal, 9, 413-429.
- Goldsmith, J. (1998). Against Cyberanarchy. University of Chicago Law Occasional Paper, 65, 1198-1250.
- Hardy, T. (1994). The Proper Legal Regime for Cyberspace. University of Pittsburgh Law Review, 55, 1993-1055.
- Johnson, David & Post, D. (1996). Law and borders: The Rise of Law in Cyberspace. Stanford Law Review, 48, 1367-1402.
- Kuner, C. (2009). An international legal framework for data protection: Issues and prospects.Computer Law & Security Review, 25, 307-317.
- Pasquale, F., & Cockfield, A. (2018). Beyond Instrumentalism: A Substantivist Perspective on Law, Technology, and the Digital Persona. Michigan State Law Review. 821-868.
- Skepys, B. (2012). Is There a Human Right to the Internet?. Journal of Politics and Law, 5, 15-29.
- Westen, P. (2018). Poor Wesley Hohfeld. San Diego Law Review, 55, 537-596.
- C) Documents
- Convention on Cybercrime, Budapest, 23 November 2001.
- DIRECTIVE 95/46/EC OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL of 24 October 1995 on the protection of individuals with regard to the processing of personal data and on the free movement of such data.
- REGULATION (EU) 2016/679 OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL of 27 April 2016 on the protection of natural persons with regard to the processing of personal data and on the free movement of such data, and repealing -Directive 95/46/EC (General Data Protection Regulation).
- S. Department of Commerce: FALLING THROUGH THE NET: TOWARD DIGITAL INCLUSION, A REPORT ON AMERICANS' ACCESS TO TECHNOLOGY TOOLS, (October 16, 2000).
- D) Case
- Case Concerning Pulp Mills on the River Uruguay (Argentina v. Uruguay), ICJ Reports, 2010.
- Dispute Regarding Navigational and Related Rights (Costa Rica v. Nicaragua), ICJ Reports, 2009.
- Jankovskis v. Lithuania (Application no. 21575/08), European Human Rights Reports, 2008.
- Tyrer v. The United Kingdom (Application No. 5856/72), European Human Rights Reports, 1978.
)