فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران

دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اعضای هیأت تحریریه

اهداف و چشم‌انداز

اخبار و اعلانات

پرسش‌های متداول

پیوندهای مفید

راهنمای نویسندگان

راهنمای نحوه ارسال مقاله

فهرست داوران

مبانی و چالش‏ های مسئولیت اجتماعی در موافقت‏ نامه‏ های بین‏ المللی تجاری

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

2 دانشیار دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

حلقة مفقودة عمدة موافقت‏ نامه ‏های سرمایه ‏گذاری و تجارت در عرصه بین ‏المللی در چند دهة اخیر، مسئولیت اجتماعی بوده است. چیستی و چرایی ماهیت و مبنای این مسئولیت و چالش‏ های فراروی آن مهم‏ترین مسائلی است که باید بدان پاسخ داده شود. نتایج تحقیقات گویای این واقعیت است که زبان نرم و فقدان جدیت، ترس کشورها از عواقب اقتصادی استناد به این شرط، امکان سوءاستفادۀ دولت‏ ها، هزینه ‏های دادرسی و غالب بودن رویکرد تجاری در محاکم رسیدگی از چالش ‏های پیاده‏ سازی مسئولیت اجتماعی در موافقت ‏نامه‏ های بین ‏المللی تجاری است. به‏نظر می‏رسد فراهم کردن زمینۀ حضور آزادانۀ نمایندگان جامعة مدنی، در نظر گرفتن شرط مسئولیت اجتماعی در چارچوب اصل رفتار منصفانه و استناد به اصول کلی حقوقی چون اصل حسن‏ نیت و اعمال سیاست‏ های تشویقی مؤثر بتواند راهکاری مناسب جهت تثبیت حقوقی این شرط در موافقت‏ نامه‏ های تجاری باشد. در نهایت بر اساس تجربة مورد بررسی در موافقت ‏نامه‏ های تجاری، به‏نظر می‏رسد سیاستمداران ایرانی نیز باید ضمن ترویج مسئولیت اجتماعی و تثبیت حقوقی قواعد نرم در قوانین و مقررات و معاهدات بین ‏المللی سرمایه ‏گذاری، تا حد امکان اعمال این مسئولیت را منوط به ضرورت دفاع از منافع حیاتی کنند؛ تا با توجیه ‏پذیر بودن اقدامات، کشور هزینة کمتری در قبال عدم اجرای تعهدات در قبال سرمایه‏ گذاران خارجی بپردازد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Foundations and Challenges of Social Responsibility in International ‎Trade Agreements

نویسندگان [English]

  • Hamid Hamidian 1
  • Ali Rezaee 2

1 Assistant prof. Faculty of Law and Political Sciences, University of Mazandaran

2 Associate Professor, Department of Privte Law, Faculty of Law and Political Sciences, Shiraz University, Shiraz, Iran

چکیده [English]

In recent decades, social responsibility has been a missing link in international investment and trade agreements. Understanding the nature and basis of this responsibility, as well as the challenges it faces, are critical issues that need to be addressed. Research findings indicate that the soft language of agreements, fears of the economic consequences of invoking this condition, the potential for government abuse, litigation costs, and the predominance of a commercial approach in courts hamper the implemention of social responsibility in international trade agreements. It seems that providing a conducive environment for the free presence of civil society representatives, considering social responsibility within the framework of the principle of fair treatment, and invoking general legal principles such as the principle of good faith and implementing effective incentive policies could lead to the establishment of this condition in trade agreements. Ultimately, based on the experiences examined in trade agreements, it appears that Iranian policymakers should promote social responsibility and legally solidify soft law rules in investment laws, regulations, and treaties, while also making the implementation of this responsibility contingent upon the preservation of vital interests. This way, justifiable actions can lead to lower costs for the country regarding non-fulfillment of obligations to foreign investors.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iranian legal system
  • the ‎Canada-Peru Free Trade ‎Agreement
  • the North ‎American Free Trade ‎Agreement
  • the Trans-‎Pacific partnership ‎agreement
  • sanctions
  • ‎social responsibility
  • ‎World Trade ‎Organization.‎
مراجع
  1. فارسی

الف) کتاب‏ها

  1. فاطمی‏نژاد، سیدصلاح‏الدین (1397). سازمان جهانی تجارت و حقوق بین‏الملل بشر. تهران: میزان.
  2. هستر میر، هولگر (1391). حقوق بشر و سازمان تجارت جهانی، اختراعات و دسترسی به دارو. ترجمه و تحقیق: هاله حسینی اکبرنژاد و حوریه حسینی اکبرنژاد، تهران: شهر دانش.

 

ب) مقالات

  1. پاسبان، محمدرضا و اصغری، زینب (1394). نقش رفتار منصفانه در حل‏وفصل اختلافات ناشی از سرمایه‏گذاری خارجی با تأکید بر مفهوم مسئولیت اجتماعی شرکت‏های فراملی. پژوهش حقوق خصوصی، 3(8)، 43-70.
  2. تیموری، محمدصادق؛ جنیدی، لعیا؛ صقری، محمد و عباسیان، رضا (1397). سلب مالکیت غیرمستقیم سرمایه‏گذاران خارجی؛ جستاری در حقوق ایران و بین‏الملل. پژوهش حقوق خصوصی، (24)، 9-36.
  3. حساس یگانه، یحیی و برزگر، قدرت‏اله (1392). مبانی نظری مسئولیت اجتماعی شرکت‏ها و پارادایم تحقیقانی آن در حرفة حسابداری. حسابداری مدیریت، (22)، 109-133.
  4. رضایی، علی (1397). ضمانت‏نامة مالی در نظام حل‏وفصل اختلافات سازمان تجارت جهانی. دوفصلنامۀ علمی حقوق تطبیقی، 1(9)، 47-70.
  5. زمانی، سیدقاسم (1377). جایگاه قواعد آمره در منابع حقوق بین‏الملل. مجلة حقوقی، (22)، 317-344.
  6. زمانی، سید قاسم و رحمان نسب امیری، نسیم (1395). ظرفیت‏ها و موانع اتحادیة اروپا در ایجاد تعهدات حقوق بشری برای شرکت‏های فراملی. مطالعات حقوق عمومی، 46(1)، 1-18.
  7. شیروی، عبدالحسین و وکیلی‏مقدم، محمدحسین (1393). ضمانت اجرای فراحقوقی و جایگاه آن در حقوق نرم. دانشنامه حقوق اقتصادی، 21(5)، 1-27.
  8. صادقی‏زیازی، حاتم، محمدحسین رمضانی قوام‏آبادی و مهدی علیزاده (1398). خدمات کارگری در سازمان جهانی تجارت. تحقیقات حقوقی،(85)، 121-146.
  9. قنبری جهرمی، محمدجعفر و باغبان، رحیم (1393). اقامة دعوا علیه بنگاه‏های چندملیتی: مسئولیت اجتماعی شرکت‏ها، چالش‏ها. تحقیقات حقوقی، (67)، 189-214.
  10. قنبری جهرمی، محمدجعفر و نگین شفیعی‏بافتی (1392). قاعده‏مندسازی مسئولیت زیست‏محیطی شرکت‏های فراملی در حوزة آلودگی نفتی دریایی، پیوند میان حقوق نرم و حقوق سخت. تحقیقات حقوقی، (13)، 171-210.
  11. میهمی، مهدی (1398). انتظارات مشروع سرمایه‏گذار در تقابل با منافع اساسی کشور میزبان و تحلیل آن به عنوان ریسک سیاسی. پژوهش حقوق خصوصی، (28)، 255-284.
  12. نوری‏یوشانلویی، جعفر و جوهر، سعید (1393). مفهوم‏شناسی مسئولیت اجتماعی شرکت‏های تجاری در حقوق آلمان، فرانسه، انگلستان و ایران با رویکرد تطبیقی. مجلۀ حقوق تطبیقی، (2)، 603-627.
  13. یزدانی، حسین (مترجم) (1385). نقش نظام‏های قضایی بین‏المللی در حل‏وفصل اختلافات زیست‏محیطی و راهکارهای تحکیم دادرسی‏های بین‏المللی در این اختلافات. مجلۀ الهیات و حقوق دانشگاه علوم اسلامی رضوی، 6(19)، ۲۱۵-۲۳6.

 

ج) پایان‏نامه‏ها

  1. باغبان، رحیم (1393). تعهدات و مسئولیت شرکت‏های چندملیتی و دولت مبدأ. پایان‏نامه مقطع کارشناسی ارشد حقوق دانشگاه علوم و تحقیقات.

 

  1. انگلیسی
    1. Books
    2. Van den Bossche, P. (2010). The Law and Policy of the World Trade Organization: Text, Cases and Materials. Cambridge: Cambridge University Press.

 

  1. Articles
  1. Alston, P. (2002). Resisting the Merger and Acquisition of Human Rights by Trade Law. A Reply to Petersmann. European Journal of International Law, 13)4(, 815-844.
  2. Backer, L. C. (2014). The Trans-Pacific Partnership: Japan, China, the U.S. and the Emerging Shape of a New World Trade Regulatory Order. Washington University Global Studies Law Review, 13)1(, 49-81.
  3. Briese, R., & Schill, S. (2009). Djibouti v France: Self-judging Clauses before the International Court of Justice. Melbourne Journal of International Law, 10(1), 1-19.
  4. Chang-fa, L. (2009). Environmental Protection through FTAs: Paradigm Shifting from Multilateral to Multi-Bilateral Approach. Asian Journal of WTO and International Health Law and Policy, Vol. 4(2), 309- 324 .
  5. Chase, K. (2006). Multilateralism Compromised: The Mysterious Origins of GATT Art24. World trade review, 15(1), 1-30.
  6. Civins, J., & Mendoza, M. (2008). Corporate Sustainability and Social Responsibility: A Legal Perspective. Texas Bar Journal, Vol.71,. 368-420.
  7. Condon, M. (2015). The Integration of Environmental Law into International Investment Treaties and Trade Agreements: Negotiation Process and the Legalization of Commitments. Virginia Environmental Law Journal, 33(1), 103-129.
  8. Dhananjay Joshi, R., & Gurpur, S, (2020). The Silent Spring of Human Rights in Investment Arbitration: Jurisprudence Constante through Case-Law Trajectory. Arbitration International, 36(4), 557–570.
  9. Gathii, J. T. (2001). Construing Intellectual Property Rights and Competition Policy Consistently With Facilitating Access to Affordable Aids Drugs to Low-End Consumers. Florida Law Review, Vol. 53, 727–778.
  10. Gerard Ruggie, J. (2007). Business and Human Rights: The Evolving International Agenda. The American Journal of International Law, 101(4), 819-840.
  11. Hestermeyer, H. P (2014). Economic, Social and Cultural Rights in the World Trade Organization: Legal Aspects and Practice, in: E. Riedel & G. Giacca, Economic, Social, and Cultural Rights: Contemporary Issues and Challenges. King's College London Law School Research Paper, 43, 260-286.
  12. Hilf, M. (2001). Power, rules and principles - which orientation for WTO/GATT law?. Journal of International Economic Law, 4(1), 111-130.
  13. Holland, A. (1997). The North American Agreement on Environmental Cooperation: The Effect of the North American Free Trade Agreement on the Enforcement of the U.S. Environmental Laws. Texas Law Review, (28), 1219- 1238.
  14. Kanargelidis, G., Van Zeyl, E., & Hussain, M. (2008). Canada Enter New Trade Agreements with South America. INT’L TRADE L. REG, 14(5), 102-130.
  15. Licht, A. N (2003). The Maximands of Corporate Governance: A Theory of Values and Cognitive Style. Delaware Journal of Corporate Law, (29), 648-744.
  16. Midttun, A., Gjølberg, M., Kourula, A., Sweet, S., & Vallentin, S. (2015). Public Policies for Corporate Social Responsibility in Four Nordic Countries: Harmony of Goals and Conflict of Means. Business & Society, 54(4), 464-500
  17. Mihir, K. (2012). Human Rights and Multilateral Trade: A Pragmatic Approach to Understanding the Linkages. Journal Jurisprudence, 3(1), 389-420.
  18. Monteiro, J. A. (2016). Typology of environment-related provisions in regional trade agreements. WTO Staff Working Papers, 1(3), 1-109.
  19. Petersmann, Ernst-Ulrich (2002). Time for a United Nations ‘Global Compact’ for Integrating Human Rights into the Law of Worldwide Organizations: Lessons from European Integration. European Journal of International Law, (13), 621-650.
  20. Powell, S.J. (2004). The Place of Human Rights Law in World Trade Organization Rules. Florida Journal of International Law, (16),1-14.
  21. Sajó, A. (2002). Socioeconomic Rights and the International Economic Order. New York University Journal of international law & politic, (35).
  22. Slater, T. L. (2015). Investor-State Arbitration and Domestic Environmental Protection. Washington University Global Studies Law Review, 14(1), 131-154.
  23. Staff, M. J., & Lewis, C. W. (2003). Arbitration Under NAFTA Chapter 11: Past, Present, and Future. Houston Journal of International Law, 25(2), , 302- 333.
  24. Vidal-León, C. ( 2013). Corporate Social Responsibility, Human Rights, and the World Trade Organization. Journal of International Economic Law, 16(4), 893–920.
  25. Villarreal, M. Angeles, Fergusson, I. F. (2017). The North American Free Trade Agreement (NAFTA). Congressional Research Service Report, https://sgp.fas.org/crs/row
  26. Wagner, A. (2017). The Failure of Corporate Social Responsibility Provisions within International Trade Agreements and Export Credit Agencies as A Solution. Boston University International Law Journal, (35), 195-219.
  27. Wang, W. (2017). The Non-Precluded Measure Type Clause in International Investment Agreements: Significances, Challenges, and Reactions. ICSID Review - Foreign Investment Law Journal, 32, (2), 447- 456.
  28. Wilensky, Meredith (2015). “Reconciling International Investment Law and Climate Change Policy: Potential Liability for Climate Measures Under the Trans-Pacific Partnership. L. REP. NEWS & ANALYSIS, Vol. 45(7), 10683-10697.
  29. Wilkinson, R. (1999). Labour and trade-related regulation: beyond the trade-labour standards debate?. British Journal of Politics and International Relations, 1(2),. 165–191.

 

  1. Report
  1. Appellate Body Report, European Communities — Measures Affecting Asbestos and Products Containing Asbestos, WT/DS135/AB/R, (12 March 2001)
  2. Panel Report, Canada- Measures Affecting Exports of Unprocessed Herring and Salmon, L/6268 - 35S/98, (22 March 1988).
  3. Reports, Alleged Violations of the 1955 Treaty of Amity, Economic Relations, and Consular Rights (Islamic Republic of Iran v. United States of America, Provisional Measures, Order of 3 October 2018.
  4. Reports, Certain Iranian Assets (Islamic Republic of Iran v. United States of America), Preliminary Objections, 2019.
  5. ICJ Report, Oil Platforms (Islamic Republic of Iran v. United States of America, 2003.
  6. ICSID Case No. ARB/03/9, Continental Casualty Company v. argentine Republic, Award of 5 September 2008
  7. ICSID Case No. ARB/02/1, LG & E Energy Corp., LG & E capital Corp., LG & E International Inc. v. Argentine Republic, Decision on Liability of 3 October 2006
  8. Panel Report, Japan - Measures Affecting Consumer Photographic Film and Paper, WT/DS44/R, (31 March 1998).
  9. Panel Report, Thailand - Restrictions on Importation of and Internal Taxes on Cigarettes, DS10/R - 37S/200, (7 November 1990).
  10. Panel Report, United States-Measures Affecting the Cross-Border Supply of Gambling and Betting Services, WT/DS285/R, (10 November 2004)

 

  1. Document
  1. United Nations commission on human rights the realization of economic, social; and cultural rights, human rights as the primary objective of trade, investment and financial policy sub commission resolution 1998/12.
فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران
دوره 54، شماره 4
زمستان 1403
دی 1403
صفحه 2365-2393
فایل ها
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 10 اسفند 1400
  • تاریخ بازنگری: 26 شهریور 1401
  • تاریخ پذیرش: 02 آبان 1401
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار