نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسنده
عضو هیأت علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، تهران، ایران
چکیده
رابرت نوزیک از نظریه‌پردازان برجستۀ اواخر سدة بیستم در حوزة فلسفة سیاسی است که با نگارش کتاب آنارشی، دولت و آرمانشهر به شهرت رسید. او در این کتاب با مبنایی آنارشیستی و با اتکا به برخی از بنیادهای اندیشة جان لاک، به ترسیم نظریة «دولت حداقلی» می‌پردازد و با تبیین روند تحول از «وضع طبیعی» به «جامعة مدنی» در قرائت خاص خود، در نهایت تصویری آرمانشهری از دولت حداقل ارائه می‌دهد. سؤال اصلی این پژوهش این است که شکل‌گیری و تکوین نظریة دولت حداقلی در اندیشة رابرت نوزیک بر چه مبانی و پایه‌هایی استوار است و این دولت چه ویژگی‌هایی دارد؟ نوزیک در مقابل نظریة عدالت توزیعی، بر نظریۀ عدالت استحقاقی پای فشرد و با این مبنا اثبات کرد که اجرای این نظریه نیازمند دولت گسترده‌تری نیست و به این ترتیب تمام تئوری‌های دیگر مثل نظر راولز را که درصدد توجیه دولت رفاه بوروکراتیک بودند، به چالش کشید. این مقاله می‌کوشد تا با روش توصیفی ـ تحلیلی و با بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای و همچنین با تعمقی در مبانی نظریة دولت رابرت نوزیک، ضمن ارائۀ تصویری از اندیشۀ دولت حداقلی، با بهره‌گیری از نظرهای دیگر اندیشمندان به نقد نظرهای رابرت نوزیک بپردازد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
An Analytical Study of Robert Nozick's Theory of State
نویسنده [English]
- Mohammad Shahab Jalilvand
Assistant Prof. Member of the academic staff of the Ministry of Science, Research and Technology, Ph.D in public law at Shahid Beheshti University. Tehran, Iran
چکیده [English]
Robert Nozick is one of the prominent theorists of the late 20th century in the field of political philosophy, who became famous by writing the book Anarchy, State and Utopia. In this book, with an anarchist basis and relying on some of the foundations of John Locke's thought, he drew the theory of "minimum state" and by explaining the process of transformation from "state of nature" to "civil society" in his special reading, he ultimately created a utopian image of the minimum state. Offers. The main question of this research is that the formation and development of the Minimal State theory in Robert Nozick's thought is based on what foundations and foundations and what are the characteristics of this state? In contrast to the theory of distributive justice, Nozick insisted on the theory of entitlement justice and proved with this basis that the implementation of this theory does not require a wider state and in this way challenged all other theories such as Rawls' opinion that sought to justify the bureaucratic welfare state. This article tries to criticize the opinions of Robert Nozick by using the descriptive-analytical method and by using library sources and also by pondering the basics of the state theory of Robert Nozick, while presenting an image of the thought of the Minimal State.
کلیدواژه‌ها [English]
- Freedom
- Justice
- Market
- Minimal State
- State of Nature
- Protection Agencies
- Robert Nozick
- فارسی
الف) کتاب‌‌ها
- بشیریه، حسین (1379). اندیشه‌های سیاسی در قرن بیستم. تهران: سمت.
- بشیریه، حسین (1374). دولت عقل (ده گفتار در فلسفه و جامعه‌شناسی سیاسی). تهران: علوم نوین.
- بشیریه، حسین (1378). دولت و جامعة مدنی: گفتمان‌های جامعه‌شناسی سیاسی. قم: نقد و نظر.
- توحیدفام، محمد (1381). دولت و دموکراسی در عصر جهانی شدن. تهران: روزنه.
- جین، همپتن (1380). فلسفة سیاسی. ترجمة خشایار دیهیمی، تهران: طرح نو.
- راولز، جان (1383). عدالت به‌مثابة انصاف. ترجمة عرفان ثابتی، تهران: ققنوس.
- قادری، حاتم (1387). اندیشه‌های سیاسی در قرن بیستم. تهران: سمت.
- کلارک، باری (1394). اقتصاد سیاسی تطبیقی. ترجمة عباس حاتمی، چ دوم، تهران: کویر.
- لنساف، مایکل‌هری (1380). فیلسوفان سیاسی قرن بیستم. ترجمة خشایار دیهیمی، تهران: کوچک.
- مارش، دیوید (1387). روش و نظریه در اندیشة سیاسی. ترجمة امیرمحمد حاجی‌یوسفی، تهران: پژوهشکدة مطالعات راهبردی.
- مگی، برایان (1377). فلاسفۀ بزرگ: آشنایی با فلسفة غرب. ترجمة عزت‌اله فولادوند، چ دوم، تهران: خوارزمی.
- نوزیک، رابرت؛ سن، آمارتیا و والزر، مایکل (1394). لیبرالیسم و مسئله عدالت. ترجمة محمد ملاعباسی، چ اول، تهران: ترجمان علوم انسانی.
- هلد، دیوید (1378). مدل‌های دموکراسی. ترجمة عباس مخبر، تهران: مطالعات زنان.
- همپتن، جین (١380). فلسفة سیاسی. ترجمة خشایار دیهیمی، تهران: طرح نو.
ب) مقالات
- امیری‌طهرانی، سیدمحمدرضا (1400). تطبیق نظریة عدالت از دیدگاه صدر و نوزیک. دوفصلنامة غرب‌شناسی بنیادی،12(1)، 19-41.
- پلانت، ریموند (1383). نوزیک؛ نظریة استحقاق در باب عدالت. ترجمة حسنعلی زیدانلو، مجلۀ تخصصی دانشکدة علوم اسلامی رضوی(آموزه‌های فلسفه اسلامی)، 4(4)، (پیاپی12)، 143-160.
- جانسون، آر. ان. (1389). مروری بر آرای رابرت نوزیک. مترجم: مجید بی‌باک، روزنامة دنیای اقتصاد. (2216)، تاریخ10/8/1389.
- جعفری تبار، حسن (1386). ملک معنی در کنار گفتاری در فلسفة حقوق مالکیت فکری. فصلنامۀ حقوق، 37(2)، 41-82.
- دادگر، یداله، آرمان‌مهر، محمدرضا (1388). بررسی و نقد مبانی عدالت اقتصادی رالز. پژوهشنامة علوم اقتصادی، 9(2)(پیاپی35)، 37-60.
- زالی، مصطفی (1400). دست پنهان یا قرارداد اجتماعی: نوزیک، رالز و مسئلۀ عدالت توزیعی. دوفصلنامة فلسفی شناخت، (1/84)، 111-130.
- فرزانه، حمیدرضا (1382). فضیلت‌های دولت شبگرد. همشهری، (2263)، 22 شهریور.
- لطفی، حسن (1397). مبنای دخالت دولت در قراردادها: عدالت تصحیحی یا توزیعی؟. فصلنامة مطالعات حقوق عمومی، (3)، 547-567.
- مکفرسون، سی. پی. (1385). جان لاک و رساله‌ای در باب حکومت. ترجمة حمید عضدانلو، فصلنامۀ اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی. (234)، 102-113.
- نوری‌زاده، اکرم و شاقول، یوسف (1393). «بررسی نقدهای مایکل ساندل و رابرت نوزیک بر ناسازگاری اصل تفاوت و فردگرایی در نظریة جان رالز. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 5(1)، بهار و تابستان، 133-160.
- هرمن هوپ، هانس (1390). موری روتبارد: اقتصاد، علم، آزادی. ترجمة محسن رنجبر، روزنامة دنیای اقتصاد، (2572)، 8/11/1390.
- یانکینس، ادوارد (1393). ساختار لیبرتارین رابرت نوزیک برای اتوپیا. ترجمة مرتضی افشاری، ماهنامة فلسفه نو، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی، شهریور، انتشار اینترنتی.
- انگلیسی
- A) Books
- Feser, E. (2003). On Nozick. Belmont. Calif.: Wadsworth.
- P. (1945). The Complete Writings of Thomas Paine. Vol.1, New York: Citadel Press.
- Lacey, R. (2014). Robert Nozick. New York: Rutledge
- Lomasky, L. (2002). Nozick's Libertarian Utopia. in Schmidtz.
- Nozick, R. (1974). Anarchy, State, and Utopia. New York: Basic Books.
- Tomasi, J. (2012) Free Market Fairness. Princeton, NJ: Princeton
University Press.
- B) Articles
- R. E. (1977). Whither Anarchy? Has Robert Nozick Justified the State?. Journal of Libertarian Studies 1 (Winter), 15-22.
- Roy A. Jr. (1977). The Invisible Hand Strikes Back. Journal of Libertarian Studies 1 (Winter), 23-33.
- Davidson, J. D. (1977). Note on Anarchy, State, and Utopia. Journal of Libertarian Studies 1, (4) (Fall), 341–348.
- Feser, E. (2004). self-ownership, abortion, and the rights of children: toward a more conservative libertarianism. Journal of Libertarian Studies, 18(3) (Summer), 91–114.
- Long, R. (2010). Robert Nozick, Philosopher of Liberty. Ideas on Liberty. 52.9 (September): 30-33. Available online at: http://www.fee.org/pdf/the freeman/long0902. pdf
- Mack, E. (2014). Robert Nozick's Political Philosophy. Stanford Encyclopedia of Philosophy. First published Sun Jun 22, 2014, Available online at: http://www. plato.stanford.edu.
- MacIntyre, A. (1978). How to Identify Ethical Principles. In The
Belmont Report: Ethical Principles and Guidelines for the Protection of
Human Subjects of Research I, Washington: DHEW pub. no. (OS) 78-
1-10. - Paul, J. (1977). Nozick, Anarchism and Procedural Rights. Journal of Libertarian Studies 1, (4) (Fall), 337-340.
- Rothbard, M. N. (1977). Robert Nozick and the Immaculate Conception of the State. Journal of Libertarian Studies, (1) (Winter), 45-57.
- Sanders, J. T. (1977). The Free Market Model Versus Government: A Reply to Nozick. Journal of Libertarian Studies 1 (Winter), 35-44.
- Scanlon, T. (1976). Nozick on Rights, Liberty, and Property.
Philosophy and Public Affairs, 6(1) (Autumn, 1976), 3-25.
)