نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق عمومی، دانشکده معارف اسلامی و حقوق، دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران
2 استادیار گروه حقوق عمومی و بین‌الملل، دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران
چکیده
انتشار قوانین و مقررات همواره به عنوان یکی از مراحل اساسی فرایند تقنین و مقرره‌گذاری مورد پذیرش حقوقدانان بوده است. در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران نیز «قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات»، مصوب 1387، بر لزوم انتشار و ممنوعیت طبقه‌بندی و محرمانگی اسناد موجد حق و تکلیف، از جمله مقررات اعم از آیین‌نامه‌ها، بخش‌نامه‌ها و شیوه‌نامه‌ها تصریح کرده است؛ با این حال همچنان در نظام حقوقی ایران مواردی از مقررات محرمانه و طبقه‌بندی‌شده وجود دارد. موضوعی که به عنوان یک ناهنجاری در عرصۀ حقوق عمومی، می‌تواند هر نظام حقوقی‌ای را با چالش‌هایی جدی مواجه کند و منجر به تضییع حقوق شهروندان شود. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی ضمن بررسی وضعیت موجود، سازکار «طبقه‌بندی و محرمانگی اسناد» و ضوابط «لزوم انتشار مقررات» و علل وجود مقررات محرمانه در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران، در پی پاسخ به این پرسش است که مقررات محرمانه، نظام حقوقی ایران را با چه چالش‌هایی مواجه کرده است، و در نهایت تلاش می‌کند برای رفع این چالش‌ها، راهکارهایی با استفاده از ابزارهای حقوقی پیشنهاد کند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Challenges Posed by the Confidentiality of Regulations in the Iranian Legal System
نویسندگان [English]
- Mohammad Khazaie 1
- Hadi TahanNazif 2
1 MA. Student in Public Law, Faculty of Islamic Studies and Law, Imam Sadiq University, Tehran, Iran
2 Assistant Prof. , Department of Public and International Law, Imam Sadiq University, Tehran, Iran
چکیده [English]
The publication of laws and regulations has always been accepted by legal scholars as an essential stage in the the legislative process. In the legal system of the Islamic Republic of Iran, the Law on the Publication and Free Access to Information, passed in 2008, emphasizes the necessity of publication and prohibits the classification of documents that create rights and obligations, including regulations such as bylaws, circulars, and guidelines. However, there are still instances of classified and confidential regulations within the Iranian legal system. This issue, regarded as a deviation in terms of public law norms, can pose serious challenges to any legal system and lead to the infringement of citizens' rights. The present research, using a descriptive-analytical method, examines the mechanism for the "classification and confidentiality of documents," the criteria for "the necessity of publishing regulations," and the reasons for the existence of confidential regulations in the legal system of the Islamic Republic of Iran. It seeks to answer the question, what challenges confidential regulations pose to the Iranian legal system? The Paper ultimately aims to propose solutions using legal tools to address these challenges.
کلیدواژه‌ها [English]
- publication of regulations
- right of access to information
- classification of regulations
- confidentiality
- confidential regulations.
- فارسی
الف) کتاب‌ها
- اسلامی‌پناه، علی (1399). مقدمۀ علم حقوق. تهران: گنج دانش.
- اسماعیلی، محسن (1400). حقوق آزادی اطلاعات در ایران: شرح و تفسیر کاربردی «قانون دسترسی و انتشار آزاد اطلاعات». تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات. 2 ج.
- بهرامی احمدی، حمید (1395). تاریخ حقوق «ایران قبل از اسلام»: کشورهای همجوار تأثیرگذار. تهران: دانشگاه امام صادق (ع). 2 جلد.
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1400). مقدمۀ عمومی علم حقوق. چ 14. تهران: گنج دانش.
- دانش‌پژوه، مصطفی (1391). مقدمۀ علم حقوق با رویکرد به حقوق ایران و اسلام. چ 6. تهران: پژوهشکدۀ حوزه و دانشگاه.
- ربیع‌زاده، علی و هاشمی، سیدحسین (1398). جامعه‌شناسی حقوق عمومی: چارچوب نظری مطالعات اجتماعی حقوق عمومی در ایران. تهران: بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق (ع).
- عمید، حسن (1389). فرهنگ فارسی. چ 2. تهران: اشجع. 2 جلد.
- کاتوزیان، ناصر (1380). مقدمۀ علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران. چ 30. تهران: شرکت سهامی انتشار.
- مطهری، مرتضی (1377). مجموعۀ آثار. تهران: صدرا. 10 جلد.
- مولابیگی، غلامرضا (1393). صلاحیت و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری. تهران: جنگل.
ب) مقالات
- افتخاری‌پور، زهرا و آگاه، وحید (1397). جایگاه منشور حقوق شهروندی در منابع حقوق ایران. سپهر سیاست، 17 (6)، 51-57.
- انگلیسی
- Articles
- Hins, W.; & Voorhoof, D. (2007). Access to State-Held Information as a Fundamental Right under the European Convention on Human Rights. European Constitutional Law Review, 3 (1), 114-126.
- Jamar, S. D. (2001). The human right of access to legal information: using technology to advance transparency and the rule of law. Global Jurist Topics, 1 (2), 1-14.
- McDonagh, M. (2013). The Right to Information in International Human Rights Law. Human Rights Law Review, 13 (1), 25–55.
- Mommers, L. (2011). Access to law in Europe. In Innovating Government, TMC Asser Press, 383-398.
- Rice, S. (2017). Examining a Right of Access to Law. Sydney Law School Research Paper, 17-93.
)