نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 استاد، گروه حقوق عمومی، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2 دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق عمومی دانشکدة حقوق دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران
چکیده
شورای نگهبان تأسیسی مستقل و مجزا از قوای سه‌گانه در نظام حقوق اساسی ایران است. با اینکه قانونگذاری از جمله اَعمال ذاتی قوة مقننه بوده و مبتنی بر اصول و مبانی متعدد در پیکرة دانش حقوق عمومی، دیگر نهادها فاقد این صلاحیت هستند، اما با توجه به متعدد بودن هنجارهای حقوقی، تفصیلی بودن مراتبِ امرِ تقنینی و بنابر آنچه در واقعیت نظم حقوقی تحقق می‌یابد و گاه مقتضی اِعمال وظایف و اختیارات قانونی شورای نگهبان است، به‌خصوص در مقولة نظارت بر انتخابات که امری همه‌جانبه است و شورای نگهبان در آن به‌مثابة یک اداره نقش‌آفرینی می‌کند، تصور نحوی تقنین در قالب هنجاری حقوقی برای شورای نگهبان دور از نظر و عمل نیست. این نوشتار با روش توصیفی تحلیلی و مبتنی بر منابع معتبر، با نگاهی به قواعد حقوقی و قوانین موجود در نظام حقوقی ایران، درصدد پاسخگویی به این پرسش است که دامنه و برد قانونگذاری (در معنای عام) و مقرره‌گذاری (در معنای خاص) توسط شورای نگهبان چگونه است؟ تا اگر چنین صلاحیتی برای شورای نگهبان وجود دارد، به‌وضوح و تمایز درآید و ضوابط و شرایط آن تدقیق و تعیین شود. در انتها ضمن بررسی وجه< نظرهای شکل‌گرفته در خصوص ماهیت حقوقی مصوبة انتخاباتی شورا، مبتنی بر مبانی نظری به‌دست‌آمده در پژوهش، مصوبة انتخاباتی شورای نگهبان تحلیل و ارزیابی می‌شود.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Feasibility of regulation by the Guardian Council; A case study of the election resolution (1400)
نویسندگان [English]
- Vali Rostami 1
- Mohammadreza Moradian Nayyeri 2
1 Prof., Department of Public Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran
2 MA. Student in Public Law, Faculty of Law, Imam Sadeq University, Tehran, Iran
چکیده [English]
The Guardian Council is an independent establishment in Iran's constitutional law system. Although legislation is one of the inherent acts of the legislature and based on several principles in public law, other institutions do not have this competence, but due to the multitude of legal norms, the detailed level of the legislative matter and according reality, and sometimes it is necessary to exercise the legal duties of the Guardian Council, especially in the elections, which is an all-encompassing matter and the Guardian Council plays a role in it as an office, a kind of idea of legislation in disguise. The legal norm for the Guardian Council is not far from thought and practice. With a descriptive method and based on reliable sources, looking at the legal rules and existing laws in Iran's legal system, this article tries to answer the question, what is the scope of legislation by the Guardian Council? if there is such a competence for the Guardian Council, should be clarified and its criteria and conditions should be determined. In the end, based on the theoretical foundations obtained in the research, the Guardian Council's electoral resolution is analyzed evaluated.
کلیدواژه‌ها [English]
- Guardian Council
- legislative competence of the Guardian Council
- legislation of the Guardian Council
- election decree
- regulation.
- فارسی
الف) کتاب‌ها
- آقایی طوق، مسلم؛ لطفی، حسن (1398). حقوق اداری. چ اول، تهران: شرکت سهامی انتشار.
- امامی و استوار سنگری (1401). حقوق اداری. ویرایش 4، ج 1، چ بیست‌وهشتم، تهران: میزان.
- جلالی محمد؛ یاوری، اسدالله (1399). درآمدی بر حقوق اساسی. تهران: میزان.
- جمعی از نویسندگان (1393). دادرسی اساسی تطبیقی. تهران: پژوهشکدة شورای نگهبان.
- جمعی از نویسندگان (1400). محشای قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. ج 1، تهران: پژوهشکدة شورای نگهبان،
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1380). ترمینولوژی حقوق. چ یازدهم، تهران: کتابخانة گنج دانش.
- دیتمار فُن دِر فُردتن (1397). درآمدی بر فلسفة قانون. تهران: نگاه معاصر.
- رضایی‌زاده، محمدجواد (1387). حقوق اداری. تهران: میزان.
- راسخ، محمد (1394). وضع مقرره در قوة قضاییه. تهران: دراک.
- عباسی، بیژن (1399). مبانی حقوق عمومی. تهران: دادگستر.
- عباسی، بیژن (1393). مبانی حقوق اساسی. تهران: جنگل.
- عباسی، بیژن (1400). حقوق اداری. ویرایش 4، چ ششم، تهران: دادگستر.
- غمامی، محمدمهدی (1390). حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- فیرحی، داوود (1400). مفهوم قانون در ایران معاصر؛ تحولات پیشامشروطه. تهران: نی.
- طباطبائی مؤتمنی، منوچهر (1391). حقوق اداری، تهران: . سمت.
- قاضی شریعت‌پناهی، ابوالفضل (1396). بایسته‌های حقوق اساسی. چ پنجاه‌وسوم، تهران: میزان.
- قاضی شریعت‌پناهی، ابوالفضل (1395). حقوق اساسی و نهادهای سیاسی. تهران: میزان.
- کاتوزیان، ناصر (1388). مقدمة علم حقوق. چ 103، تهران: شرکت سهامی انتشار:
- موسی‌زاده، ابراهیم (1396). حقوق اداری 1 و 2 کلیات و ایران. چ هفدهم، تهران: میزان.
- والدرون، جرمی (1398). قانونگذاری مفاهیم، نظریه‌ها و اصول. ترجمة حسن وکیلیان، تهران: نگاه معاصر.
- هاشمی، محمد (1390). حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران؛ حاکمیت و نهادهای سیاسی. چ بیست‌ودوم، تهران. میزان.
- هریسی‌نژاد (1401). حقوق اساسی تطبیقی. چ چهارم، تبریز: آیدین.
ب) مقالات
- بهادری جهرمی، محمد (1395). جایگاه حقوقی تفسیر رسمی قانون اساسی در مقایسه با متن قانون اساسی با تأکید بر نظام حقوقی ایران. دانش حقوق عمومی، 5(14)، 47-67.
- پروانه، تیلا (1387). درآمدی بر جایگاه بخشنامه در نظام حقوقی ایران. اطلاع‌رسانی حقوقی، 6(13)، 23-36.
- زارعی، محمدحسین؛ محمدی، جواد (1390). تحولات مربوط به قلمرو بازنگری قضایی در پرتو رویه‌های قضایی انگلستان و فرانسه. تحقیقات حقوقی، 3(14)، 88-113.
- شریف، محمد (1384). جایگاه قانونی شورای عالی انقلاب فرهنگی و مرتبة مصوبات آن. پژوهش حقوق عمومی، 7(16)، 213-249.
- شیعه علی، علی؛ زارع، وحید (1396). بررسی نظریة تفکیک قوا در جمهوری اسلامی ایران با نگاهی به رابطة ولایت‌فقیه با تفکیک قوا. دانش حقوق عمومی، 6(18)، 111-135.
- کدخدایی، عباسعلی؛ جواهری طهرانی، محمد (1391). تفکیک قوا؛ رؤیای تقدیس‌شده. حکومت اسلامی، 7(1)، 99-122.
- موسی‌زاده، ابراهیم (1387). نظارت انتخاباتی؛ ماهیت نظارت شورای نگهبان بر انتخابات. حکومت اسلامی، ۴۸، 63-92.
- نیکونهاد حامد؛ اورنگی، شبنم (1399). سنجش آیین‌نامه‌نویسی شورای نگهبان؛ مبانی، قلمرو و نظارت‌پذیری، فصلنامه علمی پژوهش‌های نوین حقوق اداری، 2(3)، 11-37.
- ویژه، محمدرضا (1388). تأملی بر سلسله‌مراتب هنجارها در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران. راهبرد، 18(50)، 101-130.
)