نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

• سید مصطفی کازرونی ¹
• احمد مؤمنی‌راد ²

¹ دانش‌آموختۀ مقطع دکتری حقوق بین‌الملل، گروه حقوق عمومی، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران‏

² دانشیار، گروه حقوق عمومی، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران‏

چکیده

استرداد دارایی‌های ناشی از جرائم فساد نقش تعیین‌کننده‌ای در پیشگیری از جرائم فساد ایفا می‌کنند. با این حال، استرداد مستقیم یا سنتی دارایی‌ها که مبتنی بر همکاری‌های رسمی میان دولت‌ها در زمینة مذکور است، امروزه با توجه به انتقال سریع دارایی‌های مجرمانة فساد از کشور به کشورهای دیگر و پیچیدگی دسترسی به مجرمان آنها زمانی‌که از کشور فرار می‌کنند، عملاً ناموفق بوده است و همین امر تمرکز دستگاه‌های قضایی، انتظامی و اطلاعاتی کشورها را بر استرداد غیررسمی دارایی‌ها که مبتنی بر اصول سرعت، کارایی، اطمینان و،.. است، قرار داده است. در کنار استرداد غیررسمی، استرداد غیرمستقیم نیز یکی دیگر از راهبردهای جدید در حوزة استرداد دارایی‌ها تلقی می‌شود. در هر حال، سؤال اصلی در تحقیق حاضر آن است که چه ظرفیت‌ها و موانعی در نظام حقوق بین‌الملل در زمینة شناسایی راهبردهای جدید استرداد دارایی‌های ناشی از جرائم فساد برای جمهوری اسلامی ایران وجود دارد؟ نتیجة تحقیق حاضر بدین‌صورت است اولاً نظر به سرعت انتقال دارایی‌های مجرمانة فساد از یک حوزة قضایی به حوزه‌های قضایی دیگر، در نظام حقوقی بین‌المللی جدید، توجه به سازوکارهای غیررسمی استرداد دارایی‌های ناشی از جرائم فساد از جمله استار، ایمولین و ... معطوف شده است که در نظام حقوقی ایران امروزه صرفاً در یکی از آنها یعنی ارین عضویت پیدا شده و همچنان جایگاه قانونی این نوع همکاری با این سازوکارها مشخص نشده است؛ ثانیاً توجه به استرداد غیرمستقیم دارایی‌ها باید همراستا با استرداد مستقیم صورت پذیرد و در همین زمینه، برخی از سازوکارهای رسمی استرداد دارایی‌ها مانند مصادرة بدون محکومیت کیفری یا مصادرة اداری که در کنوانسیون مریدا پذیرفته شده، در نظام حقوقی ایران به رسمیت شناخته نشده است. 

کلیدواژه‌ها

• استرداد غیرمستقیم دارایی
• ‏دارایی‌های ناشی از فساد
• شبکة ‏غیررسمی
• مصادرة بدون ‏محکومیت کیفری
• معاضدت ‏قضایی بین‌المللی.‏

موضوعات

• حقوق بین‌الملل عمومی

عنوان مقاله [English]

New Strategies for Asset Recovery from Corruption in International ‎‎Law: Capacities and Barriers to Implementation in Iran

نویسندگان [English]

• Seyed Mostafa Kazerooni ¹
• Ahmad Momenirad ²

¹ Ph.D. In International Law, Department of Public Law, Law and Political Sciences Faculty, Tehran ‎University , Tehran, Iran‎

² Associate Professor, Department of Public Law, Law and Political Sciences Faculty, Tehran ‎University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The recovery of assets derived from corruption crimes plays a ‎decisive role in preventing corruption offenses. However, traditional ‎or direct asset recovery, which is based on formal cooperation ‎between states, has become practically unsuccessful due to the rapid ‎transfer of corrupt criminal assets from one country to others and the ‎complexity of accessing criminals when they flee. This situation has ‎shifted the focus of judicial, law enforcement, and intelligence ‎agencies towards informal asset recovery, which is based on ‎principles of speed, efficiency, and reliability. Alongside informal ‎recovery, indirect recovery is also considered a new strategy in the ‎field of asset recovery. The main question of this research is what ‎capacities and barriers exist in international law regarding the ‎identification of new strategies for the recovery of assets derived from ‎corruption crimes for the Islamic Republic of Iran. The findings of this ‎research indicate that, firstly, given the rapid transfer of corrupt ‎criminal assets from one jurisdiction to another, the new international ‎legal system has focused on informal mechanisms for recovering ‎assets derived from corruption crimes, such as STAR, IML, etc. ‎Currently, Iran is only a member of one of these mechanisms, and the ‎legal status of this type of cooperation with these frameworks remains ‎undefined. Secondly, attention to the indirect recovery of assets should ‎occur alongside direct recovery, and in this context, some formal ‎mechanisms for asset recovery, such as confiscation without a ‎criminal conviction or administrative confiscation accepted in the ‎Merida Convention, have not been recognized in Iran's legal system.‎

کلیدواژه‌ها [English]

• indirect return of assets
• ‎‎confiscation without ‎‎criminal conviction
• ‎ informal network
• ‎ international judicial ‎‎assistance
• ‎ assets due to corruption.‎