نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار، گروه حقوق عمومی و بین‌الملل، دانشکدة حقوق، دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران.
2 دانش‌آموختة کارشناسی ارشد حقوق بین‌الملل، دانشکدة حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران
چکیده
توسعة روزافزون فناوری‌های ارتباطی و نفوذ آن به لایه‌های مختلف زندگی بشر، علی‌رغم ایجاد فرصت‌ها و تسهیلات فراوان، تهدیداتی را نیز در پی داشته است. آسیب‌پذیری کودکان در مقایسه با سایر گروه‌های جامعه، لزوم تدوین سازوکارهای ویژه برای حفاظت از حقوق آنان در فضای سایبر را به مقوله‌ای اجتناب‌ناپذیر مبدل می‌سازد. با دقت نظر در اسناد ملل متحد، این مطلب مستفاد می‌شود که از یک سو، عمدة آنها در زمرة اسناد الزام‌آور محسوب نمی‌شوند و از سوی دیگر، سازوکارهای حمایتی مندرج در اسناد مزبور از بازدارندگی کافی برخوردار نیست. در سطح داخلی نیز، تلاش نهادهای سیاستگذار اغلب به مصوباتی منجر شده است که به‌صورت بسیار کلی به موضوع پرداخته و از احصای مصادیق نقض حقوق کودکان در فضای سایبر و ارائه راهکارهای قانونی برای مقابله با آنها خودداری کرده‌اند. پرسش اصلی پژوهش حاضر آن است که لوازم قانونگذاری مطلوب در این موضوع چیست؟ این مقاله با روشی توصیفی-تحلیلی به این نتیجه نائل می‌شود که راهکار پیشنهادی برای حل این چالش، ایجاد چارچوب قانونی واحد است که عوامل تهدیدکنندة امنیت کودک در فضای سایبر را احصا کرده و راهکارهای مناسب و کارامدی را متناسب با نوع آن آسیب، برای مقابله با آنها پیش‌بینی کند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Protection of Children's Rights in the Cyberspace from the Perspective of the United Nations System and Iranian Law
نویسندگان [English]
- Mohsen Nikbin 1
- Amin Raoufi 2
1 Assistant Prof., Department of Public and International Law, Faculty of Law, University of Tehran (Farabi Campus), Qom, Iran
2 M.A. in International Law, Faculty of Law, University of Qom, Qom, Iran
چکیده [English]
The increasing development of communication technologies and their penetration into various layers of human life, despite creating numerous opportunities and conveniences, has also posed threats. The vulnerability of children compared to other groups in society makes the need for special mechanisms to protect their rights in cyberspace an unavoidable issue. A careful examination of United Nations documents indicates that, on one hand, most of them are not considered binding, and on the other hand, the supportive mechanisms outlined in these documents lack sufficient deterrence. At the domestic level, the efforts of policymaking institutions have often resulted in legislation that addresses the issue very generally and has refrained from identifying instances of violations of children's rights in cyberspace and providing legal solutions to counter them. The main question of this research is: what are the necessary conditions for effective legislation on this issue? This article, using a descriptive-analytical method, concludes that the proposed solution to this challenge is the establishment of a unified legal framework that identifies factors threatening children's security in cyberspace and predicts appropriate and effective measures to address them based on the nature of the harm.
کلیدواژه‌ها [English]
- child's right
- cyberspace
- united nations system
- national law
- good legislation.
- فارسی
الف) کتاب‌ها
- سلطانی، نصراله (1400). سایبر و سازمان ملل متحد. تهران: پژوهشگاه فضای مجازی.
- قاری سید فاطمی، سید محمد (1396). حقوق بشر معاصر: جستارهایی تحلیلی در حق‌ها و آزادی‌ها. تهران: نگاه معاصر.
- ادارة پژوهش‌های سیاسی صداوسیما (1390). نگاهی به پدیده استفادة نمایشی تبلیغاتی از کودکان در فضای سایبر؛ علل، پیامدها و راهکارها. تهران: ادارة پژوهش‌های سیاسی صداوسیما.
ب) مقالات
- جعفری، محمدحسین؛ پارسا، الهه (1398). ممنوعیت هرزه‌نگاری کودکان از منظر اسناد بین‌المللی و داخلی. فصلنامة حقوق کودک، (1)، 155-166.
- حسینی اکبرنژاد، هاله؛ جواهری آراسته، محسن (1399). حمایت کیفری از کودکان در مقابل سوءاستفاده در فضای مجازی در قوانین ایران و انگلیس و اسناد بین‌المللی. مجلة پژوهش‌های حقوقی، (44)، 107-130.
- فرامرزیانی، پروانه؛ انصاری، باقر؛ سلطانی‌فر، محمد؛ مظفری، افسانه (1400). طراحی الگوی راهکارهای حمایت از حریم خصوصی کودکان در فضای مجازی. فصلنامة پژوهش‌های ارتباطی، (106)، 9-30.
ج) اسناد
- اساسنامة مرکز ملی فضای مجازی (1391).
- آیین‌نامة اجرایی مادة 6 قانون حمایت از کودکان و نوجوانان (1400).
- آیین‌نامة اجرایی مربوط به وظایف و طرز کار کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات (1383).
- سند اهداف، جایگاه و وظایف شورای عالی انقلاب فرهنگی (1376).
- سند حمایتی و برنامة اقدام توسعة خدمات فضای مجازی کودک و نوجوان (1396).
- سند صیانت از کودکان و نوجوانان در فضای مجازی (1400).
- سند ملی حقوق کودک و نوجوان (1397).
- قانون تجارت الکترونیکی (1382).
- قانون جرائم رایانه‌ای (1388).
- قانون حمایت از کودکان و نوجوانان (1399).
- قانون نحوة مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری، فعالیت غیرمجاز می‌کنند (1386).
- مصوبة شمارة 2 جلسة شمارة 203 کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات (1393).
- منشور حقوق شهروندی (1395).
- نقشة مهندسی فرهنگی کشور (1393).
- انگلیسی
- Book
- Kendall, V., & Funkm, M. (2012). Child, Exploitation and Trafficking: Examining the Global Challenges and U.S. Responses, Rowman and Littlefield Publishers.
- Article
- Badźmirowska-Masłowska, Katarzyna (2019). “Child protection in cyberspace”. Cybersecurity and Law (1), 213-224.
- Sahoo, A. (2015). “CHILDREN’S RIGHTS IN THE CYBERSPACE”. International Journal of Research and Analysis, (4), 1-10.
- Stadniczeńko, D. (2022). “Children’s Rights in the Digital Environment Under the Convention on the Rights of the Child”. Teka Komisji Prawniczej PAN Oddział W Lublinie, (15), 321–331.
- Tobin, J. (2011). "Courts and Construction of Childhood: A New Way of Thinking" In: Law and Childhood Studies. Edited by Freeman, M.F.B.A., Oxford University Press, 56-59.
- Documents
- A/HRC/RES/31/7 (2016). Rights of the Child: Information and Communications Technologies and Child Sexual Exploitation.
- Convention on the Rights of Child (1989).
- CRC/C/GC/13 (2011). The right of the child to freedom from all forms of violence.
- CRC/C/GC/16 (2013). State obligations regarding the impact of the business sector on children's rights.
- CRC/C/GC/25 (2021). Children's rights in relation to the digital environment.
- Declaration on the Rights of the Child (1959).
- E/CN.15/2019/L.3/Rev.1 (2019). CCPCJ recommendation to the ECOSOC to approve the resolution on Countering child sexual exploitation and sexual abuse online.
- E/RES/1992/22 (1992). Report on the 48th session of the Commission on the human rights.
- E/RES/2011/33 (2011). Prevention, protection and international cooperation against the use of new information technologies to abuse and/or exploit children.
- Europol Report (2019). International collaboration via Europol leads to tentative identification of victims of child abuse.
- International Covenant on Civil and Political Rights (1966).
- International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights (1966).
- ITU Concept Note (2020). Creating a Safe and Prosperous Cyberspace for Children.
- ITU Guidelines on Child Online Protection (2020).
- Optional Protocol to the Convention on the Rights on the Sale of Children, Child Prostitution and Child Pornography (2000).
- Resolution No. 175 (Rev. Bucharest, 2022) of the ITU Plenipotentiary Conference. Telecommunication/ICT accessibility for persons with disabilities and persons with specific needs.
- Resolution No. 179 (Rev. Bucharest, 2022) of the ITU Plenipotentiary Conference. ITU's role in child online protection.
- Resolution No. 67 (Rev. Kigali, 2022) of the World Telecommunication Development Conference. The role of the ITU Telecommunication Development Sector (ITU-D) in child online protection.
- Resolution No. 67-1 (Rev. Sharm el-sheikh, 2019) of the ITU Radiocommunication Assembly. Telecommunication/Information and Communication Technology (ICT) for persons with disabilities and persons with specific needs.
- UNICEF Industry Toolkit on Children Online Privacy and Freedom of Expression (2018).
- Universal Declaration of Human Rights (1948).
)