نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسنده
دانشیار، گروه حقوق، دانشکدة حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
چکیده
مسئولیت مدنی اشخاص در دانش حقوق یکی از مسائل پیچیدة این دانش است که پیوسته مباحث زیادی را پیرامون خود داشته است. یکی از این مباحث، قلمروشناسی مسئولیت مدنی حکومت در برابر مسئولیت مدنی اشخاص خصوصی است. با درک چنین اهمیتی بوده است که در این نوشتار به این موضوع پرداخته شده است و به این پرسش اساسی پاسخ داده شده است: مرزهای مفهوم‌شناختیِ مسئولیت مدنی حکومت در برابر مسئولیت مدنی اشخاص خصوصی چیست؟ در پاسخ به این پرسش، تحقیق حاضر با استفاده از روش تحقیق توصیفی -تحلیلی به این نتایج دست یافته است: نخست اینکه دلایل منشأشناختی، تاریخی، فلسفی در این خصوص نقش اساسی دارند؛ ثانیاً نقطة آغازین مسئولیت مدنی حکومت و مسئولیت مدنی اشخاص خصوصی الزاماً یکسان نیست؛ ثالثاً در مقام شناخت مسئولیت مدنی حکومت، «عمل حاکمیت» و «عمل اقتداری» محوری‌ترین مؤلفه در ترسیم راه این‌گونه مسئولیت به‌شمار می‌آیند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
The concept of "Civil Liability of the Government" against "Civil Responsibility of Private Individuals"
نویسنده [English]
- Ayat Mulaee
Associate Prof., Department of Law, Faculty of Law and Social Sciences, University of Tabriz, Tabriz, Iran
چکیده [English]
Today, there is no uniform obligation against terrorism, but the anti-terrorism laws at the domestic, regional, and international levels, on the one hand, and the Security Council anti-terrorism resolutions under Chapter VII, on the other, show a great reflection of the international community's public will to prohibit terrorism. This article uses descriptive-analytical methods to study the efforts to explain and prohibit terrorism in the international legal system. The findings of this study show that a number of courts, namely the Special Court for Lebanon, England Court of Appeal, and the Court of Cassation of France put forward controversial arguments to recognize the crime of international terrorism in peacetime as a customary law crime. They have even tried to link it to the basics of jus cogens. It should, however, be noted that the reasoning that erga omnes obligations of states to prohibit terrorism concerning certain terrorist acts - the actions of Daesh - cannot be baseless; because these terrorist attacks are an unprecedented threat to international peace and security, and they are indeed a threat to the values respected by the international community. However, the study of a set of counter-terrorism legal measures at the national, regional, and international levels does not reflect the legal consensus of states -the international community as a whole- on the definition of terrorism and its examples.
کلیدواژه‌ها [English]
- Civil Liability of the Government
- Civil Responsibility of Private Individuals
- the Act of Government and the Act of Authority
- Civil Society.
- فارسی
الف) کتاب‌ها
- آقایی طوق، مسلم؛ لطفی، حسن (1400). حقوق اداری (1). تهران: دادگستر.
- ابوالحمد، عبدالحمید (1379). حقوق اداری ایران. تهران: توس.
- استوار سنگری، کورش (1402) حقوق دادرسی اداری. تهران: داتیک.
- امامی، محمد؛ استوار سنگری، کورش (1388). حقوق اداری. ج 1، تهران: میزان.
- انصاری، ولی‌الله (1389). کلیات حقوق داری. تهران: میزان.
- باریکلو، علیرضا (1402). مسئولیت مدنی. تهران: میزان.
- رضایی‌زاده، محمدجواد (1385). حقوق اداری (1). تهران: میزان.
- رستمی، ولی (1400). گفتارهایی در حقوق اداری. تهران: خرسندی.
- زرگوش، مشتاق (1389). مسئولیت مدنی دولت، مبانی و اصول. ج2، تهران: میزان.
- فرهنگ‌پور، شاپور (1398). مسئولیت مدنی. تهران: قانون‌یار.
- سنجابی، کریم (1396). حقوق اداری ایران. تصحیح و تحشیه علی‌اکبر گرجی ازندریانی، تهران: خرسندی.
- شمعی، محمد؛ احمدی، سیدمحمد صادق (1400). حقوق اداری 2و1. تهران: گنج دانش.
- صدرالحفاظی، سیدنصرالله (1372). نظارت قضایی بر اعمال دولت در دیوان عدالت اداری. چ اول، تهران: شهریار.
- کاتوزیان، ناصر (1394). مسئولیت مدنی. تهران: شرکت سهامی.
- طباطبائی موتمنی، منوچهر (1378). حقوق اداری. تهران: سمت.
- قاسم‌زاده سیدمرتضی (1387). الزام‌ها و مسئولیت مدنی بدون قرارداد. چ سوم. تهران: میزان.
- لنگرودی، محمدجعفر (1385). ترمینولوژی حقوق. چ شانزدهم، تهران: گنج دانش.
- موسی‌زاده، رضا (1381). حقوق اداری (1 و 2). تهران: میزان.
- میرشکاری، عباس (1395). رسالة عملی در مسئولیت مدنی. تهران: شرکت سهامی انتشار.
- واعظی، سیدمجتبی (1401). حقوق اداری (1). تهران: میزان.
- هاشمی، احمدعلی (1389). دامنة مسئولیت مدنی. تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
ب) مقالات
- آقایی طوق، مسلم (1398). تحلیلی تاریخی بر دوگانگی فرایند رسیدگی به دعاوی مسئولیت دولت در ایران. فصلنامة پژوهش حقوق عمومی، 21(62)، 243 –
- آیینه نگینی، حسین؛ ابریشمی راد، محمدامین (1401). «نقش شعب دیوان عدالت اداری در رسیدگی به دعاوی مسئولیت مدنی ناشی از تخلف دولت. اندیشه‌های حقوق عمومی 12(1) (پیاپی ۲۲)، 23-38.
- استوار سنگری، کورش (1400). حوزة صلاحیت دیوان عدالت اداری و دادگاه‌های عمومی در تبصرة 1 مادة 10 قانون دیوان عدالت اداری. دوفصلنامة جستارهای حقوق اداری، 1(1 و 2)، 5 –
- امامی، محمد؛ واعظی، سیدمجتبی؛ رستمی، مریم (1400). تأملی بر استثنائات مسئولیت مدنی دولت در نظام حقوقی ایران. پژوهش‌های نوین حقوق اداری، 3(6)، 11 –
- بابایی، ایرج (1399). مفهوم مسئولیت مدنی. دانشنامه‌های حقوقی، 3(6)، 11-29.
- حیدری، وحید؛ غمامی، سیدمحمدمهدی (1400). تقابل قاعده لا ضرر و قاعدة احسان در مسئولیت مدنی دولت. اندیشه‌های حقوق عمومی، 10(۲) (پیاپی ۱۹)، 35-44.
- رستمی، امین؛ جعفری، افشین؛ صدیقیان، امیرمحمد (1401). «آثار مسئولیت مدنی دولت در نظام حقوقی ایران. فصلنامة مطالعات فقه اقتصادی، (4)، 533-550.
- کاشانی، جواد (1395). مرجع صالح برای رسیدگی به دعوای مسئولیت به طرفیت دولت. دیدگاه‌های حقوق قضایی، (73 و 74)، 125 - 162.
- حیاتی، علی‌عباس (1398). بررسی و نقد قانون مسئولیت مدنی در حقوق موضوعة کنونی ایران. پژوهشنامة انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، 19(۱۲) (پیاپی ۷۶)، 143-165.
- مولائی، آیت؛ لطفی، حسن (1397). تحلیل انتقادی نحوة اثبات ارکان مسئولیت مدنی اداره در چارچوب مادة 10 قانون دیوان عدالت اداری. مطالعات حقوقی، 10(4)، 189 –
- مولائی، آیت (1399). موانع و چالش‌های اعمال مسئولیت مدنی دولت در ایران. فصلنامة مطالعات حقوق عمومی، 50(4)، 1440 –
- واعظی، سیدمجتبی (1394). معیار عمل حاکمیت در حقوق اداری ایران. مجلة مطالعات حقوقی شیراز، 7(2)، 199-220.
- ولایی، علی؛ یاوری، اسدالله؛ گرجی ازندریانی، علی‌اکبر (1402). در سودای مسئولیت‌پذیری قانونگذار: درنگی بر مسئولیت مدنی ناشی از اعمال تقنینی. مجلة حقوق تطبیقی، (13)، 887-912.
- واعظی، سیدمجتبی (1402). جایگاه عنصر زیان در مسئولیت مدنی دولت. فصلنامة مطالعات حقوقی، 15(2)، 141-171.
- عربی
- موسوی بهبهانی، سیدعلی (1418ق). مصباح الهدایة فی اثبات الولایه. اشراف رضا استادی، ج 1، اهواز: مدرسة دارالعلم.
- انگلیسی
- Yang, X. (2012). State Immunity in International Law. Cambridge: Cambridge University Press.
- فرانسوی
- Braibant, Guy et Bernard Stirn, (2005). Le Droit Administratif Français. Paris: Presses de Sciences Politiques/ Dalloz, 7e edition.
)