نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری حقوق بین‌الملل، دانشکدة حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران.
2 دانشیار دانشکدة حقوق دانشگاه قم، قم، ایران
3 استادیار دانشکدة حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران
چکیده
پدیدة دیرآشنای غارت منابع طبیعی در مخاصمات مسلحانه، یکی از مخاطرات جدی کنونی برای محیط زیست و تهدیدی علیه صلح و امنیت در عرصة داخلی کشورها و سپهر بین‌المللی محسوب می‌شود. میان منابع طبیعی و مخاصمات مسلحانه از دیرباز وابستگی و ارتباط وثیقی وجود داشته است. این ارتباط دوسویه موجب شده است تا در طول مخاصمات، به منابع طبیعی آسیب‌های جبران‌ناپذیری وارد شود و نیز حیات انسان‌ها به مخاطره افتد. نوشتار حاضر با شیوه‌ای توصیفی-تحلیلی، درصدد برآمده تا به ترسیم چشم‌اندازی مطلوب در تبیین قلمرو مفهومی پدیدة غارت بپردازد و با ارزیابی مقررات حقوق بین‌الملل در این زمینه تلاش می‌کند تا الگوی مناسب را برای به حداقل رساندن خسارات ناشی از این پدیده بیابد. از این رهگذر، تلاش‌های اخیر کنوانسیون حقوق بین‌الملل در پرداختن به موضوع غارت در مواد پیش‌نویس حمایت از محیط زیست در مخاصمات مسلحانه در سال 2022 میلادی نیز مورد توجه و بررسی قرار گرفت. بررسی قواعد موجود مؤید این واقعیت است که با وجود کثرت مقررات حقوق بین‌الملل در این زمینه، اما این قواعد در عمل ناکافی می‌نماید و آنچنان‌که باید و شاید نتوانسته‌اند سازوکارهای حقوقی لازم برای مقابله با این پدیده را ارائه دهند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
The Nature and Concept of Plundering Natural Resources in Armed Conflicts from the Perspective of International Law
نویسندگان [English]
- Zahra Hasanjanzadeh 1
- Ali Mashhadi 2
- Mohsen Ghadir 3
1 Ph.D. Student in International Law, Faculty of Law, University of Qom, Qom, Iran.
2 Associate Prof., Faculty of Law, University of Qom, Qom, Iran
3 Assistant Prof., Faculty of Law, University of Qom, Qom, Iran
چکیده [English]
The phenomenon of the plundering of natural resources in armed conflicts is considered one of the serious current threats to the environment and a danger to peace and security within countries and in the international arena. There has long been a close dependency and connection between natural resources and armed conflicts. This bidirectional relationship has resulted in irreparable damage to natural resources during conflicts, as well as putting human lives at risk. This paper, using a descriptive-analytical approach, aims to outline a desirable perspective in explaining the conceptual scope of the phenomenon of plunder and, by evaluating international law regulations in this area, seeks to find an appropriate model to minimize the damages caused by this phenomenon. In this regard, recent efforts by the International Law Convention to address the issue of plunder in the draft provisions for the protection of the environment in armed conflicts in 2022 are also considered and examined. An analysis of existing rules confirms the reality that, despite the abundance of international regulations in this area, these rules appear to be insufficient in practice and have not provided the necessary legal mechanisms to effectively combat this phenomenon.
کلیدواژه‌ها [English]
- international law
- the law of armed conflicts
- International Law Commission
- the pillage of natural resources
- فارسی
الف) کتاب‌ها
- کولب، رابرت؛ هاید، ریچارد (1394). درآمدی بر حقوق مخاصمات مسلحانه. ترجمة سید حسام‌الدین لسانی، تهران: مجد.
- مرما، الیزابت ماروما؛ براش، کارل؛ دایاموند، جوردن (1393). حمایت از محیط زیست در مخاصمات مسلحانه از منظر حقوق بین‌الملل. ترجمة سیدعلی حسینی‌آزاد و مهراد محمدی، تهران: شهر دانش.
- ممتاز، جمشید؛ رنجبریان، امیرحسین (1393). حقوق بین‌الملل بشردوستانه: مخاصمات مسلحانة داخلی. چ چهارم، تهران: میزان.
ب) مقالات
- پیری، حیدر (1402). شرط زیست‌محیطی مارتنس و حفاظت از محیط زیست در مخاصمات مسلحانه: با تأکید بر اصول پیش‌نویس 2019 کمیسیون حقوق بین‌الملل، تحقیقات حقوقی، 26(102)، 349-373.
- حسینی، محمدرضا (1397). مکانیزم مقابله با منابع مالی گروه‌های تروریستی در پرتو اسناد حقوق بین‌الملل (مطالعة موردی: داعش). مطالعات بین‌رشته‌ای دانش راهبردی، 8(32)، 113-131.
- رامین‌نیاء، مژگان؛ ناظریان، مهدیه (1397). سیستم‌های خودبسنده، وحدت یا تکثر در حقوق بین‌الملل. فصلنامة تحقیقات حقوقی، معاهده شمارة پیاپی -5، 63-85.
- عسکری، پوریا (1401). حفاظت از محیط‌زیست در مخاصمات مسلحانه از دیدگاه کمیسیون حقوق بین‌الملل و کمیتة بین‌المللی صلیب سرخ. مجلة حقوقی بین‌المللی، 39(67)، 141-169.
- قلی‌پور، غلامرضا؛ مهرا، نسرین (1399). جنایت اِکوساید؛ گذشته، حال و آینده. پژوهش حقوق کیفری، 8(30)، 43-81.
- مؤمنی‌راد، احمد؛ خداپرست، ناصر (1395). تصرف منابع فسیلی از منظر حقوق بین‌الملل بشردوستانه. مطالعات حقوق عمومی، 46(3)، 559-579.
- میرعباسی، سیدباقر؛ اقبالی، کیوان (1402). ضرورت محدودسازی حاکمیت دولت‌ها بر منابع طبیعی در پرتو توسعة پایدار. فصلنامة مطالعات حقوق عمومی، 53(2)، 557-577.
ب) خبرها
- 11. پایگاه خبری میزان، بازیابی در 28/12/1394، قابل دسترس در:
http://www.mizanonline.ir/fa/news/149188
- انگلیسی
- A) Books
- Christiansen, S. M. (2015). Climate Conflicts - A Case of International Environmental and Humanitarian Law. Springer International Publishing.
- Dam-De Jong, D. (2015). International Law and Governance of Natural Resources in Conflict and Post-Conflict Situations. Cambridge: Cambridge University Press.
- Dienelt, A. (2022). Armed Conflicts and the Environment Complementing the Laws of Armed Conflict with Human Rights Law and International Environmental Law. Switzerland: Springer.
- Murray, Daragh(ed) et al. (2016). Practitioners’ Guide to Human Rights Law in Armed Conflict. Oxford: Oxford University Press.
- Sassoli, M. (2019). International Humanitarian Law: Rules, Controversies, and Solutions to Problems Arising in Warfare. Massachusetts: Edward Elgar Publishing.
- Stahn, C. et al. (2017). Environmental Protection and Transitions from Conflict to Peace. Oxford: Oxford University Press.
- B) Articles
- Berdal, M., & Keen, D. (1997). Violence and Economic Agendass in Civil Wars: Some Policy Implications. Journal of International Studies, 26(3), 795-818.
- Dam-de Jong (2009). International Law and Resource Plunder: The Protection of Natural Resources during Armed Conflict. Yearbook of International Environmental Law, 19(1), 27–57, https://doi.org/10.1093/yiel/19.1.27.
- Keenan, P. J. (2014). Conflict Minerals and the Law of Pillage. Chicago Journal of International Law: 14(2), Article 6. Available at https://chicagounbound.uchicago.edu/cjil/vol14/iss2/6.
- Le Billon, Philippe (2001). “The political ecology of war: natural resources and armed conflicts”,
Political Geography, Volume 20, Issue 5, Pages 561-584.
- Lundberg, M. A. (2008). The Plundering of Natural Resources during War: A War Crime(?). Georgetown Journal of International Law, 39(3), 495-526.
- Okowa, Phoebe (2013). “Sovereignty Contests and the Protection of Natural Resources in Conflict Zones”, Current Legal Problems, Vol. 66, pp. 33-73.
- Tyagi, Y. (2015). Permanent sovereignty over natural resources. Cambridge Journal of International and Comparative Law, 4(3), 588-615.
- Viko, I. J., et al. (2021). Natural Resources and Armed Conflict in Nigeria: The Legal Perspective. African Journal of Law and Human Rights, 5(1), 225-236. HeinOnline.
- C) Documents
- Additional Protocol I to the Geneva Conventions, 1977.
- African Charter on Human and Peoples’ Rights, 1981.
- Agreement for the Prosecution and Punishment of the Major War Criminals of the European Axis, and Charter of the International Military Tribunal. London, 8 August 1945.
- Convention (I) for the Amelioration of the Condition of the Wounded and Sick in Armed Forces in the Field. Geneva, 12 August 1949, Commentary of 2016.
- Convention (IV) relative to the Protection of Civilian Persons in Time of War. Geneva, 12 August 1949.
- Convention (IV) respecting the Laws and Customs of War on Land and its annex: Regulations concerning the Laws and Customs of War on Land. The Hague, 18 October 1907.
- General Assembly Resolution, Recommendations concerning international respect of the right of the peoples and nations to self-determination, A_RES_1314(XIII)-EN,1958.
- International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights, 16 December 1966.
- International Law Commission, Draft principles on protection of the environment in relation to armed conflicts, with commentaries, 2022.
- International Law Commission (ILC), Draft Conclusions on Identification of Customary International Law, with Commentaries, Report on the Work of its 70th session, 2018.
- Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC), WGII AR5 Summary for Policymakers, 2014.
- Instructions for the Government of Armies of the United States in the Field (Lieber Code). 24 April 1863.
- Montevideo Convention on the Rights and Duties of States, Montevideo, 1933.
- Protocol Additional to the Geneva Conventions of 12 August 1949, and Relating to the Protection of Victims of Non-International Armed Conflicts (Protocol II), 1977.
- Rome Statute of the International Criminal Court (ICC), 2002.
- Security Council Resolution, S/RES/1625, 14 September 2005.
- Statute of the International Criminal Tribunal for the Former Yugoslavia, 25 May 1993.
- United Nations Charter, 1945.
- United Nations Environment Programme, Protecting the Environment During Armed Conflict, An Inventory and Analysis of International Law. 2009.
- United Nations Guiding Principles on Business and Human Rights, 2011.
- Universal Declaration of Human Rights, General Assembly, 1948.
- D) Cases
47.Case Concerning Armed Activities on the Territory of the Congo (Democratic Republic of the Congo v. Uganda), ICJ, Judgement, 19 December 2005.
)