دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموختة دکتری حقوق عمومی، واحد رفسنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، رفسنجان، ایران

2 دانشجوی دکتری، حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشگاه آیت‌الله حائری یزدی، میبد، یزد، ایران‏

چکیده

جرم سیاسی تابعی از عقل و خرد قانونگذارانه عقلای هر عصر است، افزون بر آن، با توجه به قاعدة «پشتوانگی قانون از واقعیت‌های اجتماعی»، اقتضائات مختلف زمانی و مکانی و شرایط و اوضاع و احوال نظام سیاسی نیز در وقوع جرم سیاسی و نوع رویکرد نظام سیاسی به جرم سیاسی، بسیار تأثیرگذار است. هرچند امروزه، جرم سیاسی در آونگی میان حق آزادی بیان و حریت انتقاد و نیز جرائم امنیتی همچون تبلیغ علیه نظام و براندازی قرار دارد، اما برخی کشورها نیز اساساً با وجود مقوله‌ای به نام جرم سیاسی، همدل نیستند. به هر روی، مسئله اساسی نوشتار پیشآیند، بر نسبت میان نظام سیاسی و جرم سیاسی نسبت به سه مقوله «وقوع جرم سیاسی»، «شناسایی جرم سیاسی» و «تأثیر نظام سیاسی بر جرم سیاسی» است. این نوشته با رویکرد توصیفی و تحلیلی و با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای به نتایجی دست می‌یازد؛ از جمله آنکه نسبت جرم سیاسی با ناکارامدی نظام سیاسی، نسبتی همسوست و از دیگر سو، مفهوم جرم سیاسی، مفهومی نسبی و سیال و کاملاً متأثر از نظام سیاسی است. فهم اخیر نیز بر گستره شناسایی جرم سیاسی و مزایای لحاظ شده برای مجرم تأثیر پویایی دارد. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Political Crime in Connection with "The Realities of The Political ‎System"‎

نویسندگان [English]

  • Mohammad Lorinejad 1
  • Somaye Aghaei 2

1 Ph.D. in Public Law, Islamic Azad University Rafsanjan Branch, Rafsanjan, Iran

2 PhD student, criminal law and criminology, Ayatollah Haeri Yazdi University, Meybod, Yazd, ‎Iran‎

چکیده [English]

Political crime is a function of the reason and wisdom of the rational legislators of every era, in addition, according to the rule of "supporting the law from social realities", different temporal and spatial conditions and the conditions of the political society also contribute to the occurrence of political crime and its type. The political system's approach to political crime is very effective. Although today, political crime is in the pendulum between the right to freedom of expression and freedom of criticism, as well as security crimes such as propaganda against the regime and subversion, but some countries are basically not sympathetic to the existence of a category called political crime. In any case, the main problem of the present article is on the relationship between political society and political crime in relation to the three categories of "occurrence of political crime", "identification of political crime" and "the impact of political crime on political society". This article achieves results with a descriptive and analytical approach and using library studies; One of them is that the relationship between political crime and the inefficiency of the political system is consistent, and on the other hand, the concept of political crime is a relative and fluid concept and is completely affected by the political society and the understanding of the political society.

کلیدواژه‌ها [English]

  • political crime
  • ‎ security crime
  • ‎ political System
  • ‎ ‎ accumulation of crisis
  • ‎political crime law.‎
  1. فارسی

الف) کتاب‌ها

  1. افشار، زین‌العابدین (1399). بررسی جامعه‌شناختی ناکارامدی سیاست‌ها و برنامه‌های ضدفساد. تهران: مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری.
  2. بارگاوا، وینای؛ امیل بلون، گیتا (1389). چالش فساد در آسیا: بررسی موردی و ساختاری برای اقدام بر ضد فساد. ترجمة علیرضا دیهیم و حسین عظیم بیگ، تهران: زمان نو.
  3. باهری، محمد (1394). حقوق جزای عمومی. تهران: نگاه معاصر.
  4. بشیریه، حسین (1382). آموزش دانش سیاسی. تهران: نگاه معاصر.
  5. دانش، تاج زمان (1393). مجرم کیست ؟ جرم‌شناسی چیست؟. چ دوازدهم، تهران: کیهان.
  6. گرجی ازندریانی، علی‌اکبر (1395). حقوقی سازی سیاست. تهران: خرسندی.
  7. عنبری، موسی (1391). بررسی زمینه‌ها و راهکارهای ارتقاء نشاط اجتماعی در ایران. تهران: مرکز مطالعات راهبردی شورای عالی انقلاب.
  8. عنبری، موسی (1387). بررسی جایگاه، چارچوب مفهومی و چالش‌های مربوط به کیفیت (سطح و سبک) زندگی در ایران. تهران: دبیرخانة شورای عالی انقلاب فرهنگی.
  9. فاضلی، محمد (1400). دغدغة ایران؛ راه‌هایی به سوی آزادی، امنیت و توسعة پایدار. چ سوم، تهران: کویر.
  10. فاضلی، محمد (1399). ایران بر لبة تیغ؛ گفتارهای جامعه‌شناسی سیاسی و سیاست عمومی. چ هشتم، تهران: روزنه.
  11. قهرمانپور، رحمان (1396). بررسی چهار دهه تحول‌خواهی در ایران. تهران: روزنه.
  12. نادرپور، بابک (1383). آزادی اندیشه و بیان. تهران: دفتر مطالعات سیاسی.
  13. موسوی، حسین؛ سهرابی، سمانه؛ بهرامی، فهیمه (1397). تحلیلی بر کارامدسازی نظام سیاسی در ایران با تکیه بر مطالعات و پژوهش‌های انجام‌شده. تهران: مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه، گزارش کارشناسی.
  14. همپتن، جین (1398). فلسفة سیاسی. ترجمة خشایار دیهیمی، تهران: طرح نو.
  15. نوربها، رضا (1380). زمینة حقوق جزای عمومی. چ پنجم، تهران: گنج دانش.

 

ب) مقالات

  1. ساداتی، سیدمحمدمهدی (1394). معیارهای کارامدی درون‌سازمانی نهادهای مبارزه با فساد اقتصادی، فصلنامة حقوق اداری، (9)، 9-28.
  2. شاهچراغ، سیدحسن؛ حسنی، محمدحسن؛ ذوالفقاری، مهدی (1401). سیاست کیفری ایران در قبال جرائم سیاسی و مطالعة تطبیقی آن با نظام حقوقی آمریکا. مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 14 (27)، 275-304.
  3. شریفی، محسن (1396). نارسای تقنینی هیأت منصفة کارامد در نظام حقوقی ایران. فصلنامة مجلس و راهبرد، 100(26)، 119-147.
  4. زارع، علیرضا (بی‌تا). جرم سیاسی در حقوق تطبیقی. مجلة تحقیقات قضایی، (3)، 84-121.
  5. زارعی، محمدحسین، مقیمیان بروجنی، فرشید (1399). نسبت قاضی با ایدئولوژی نظام سیاسی. مجلة تحقیقات حقوقی، (91)، 109-133.
  6. قاسمی روشن، ابراهیم (1379). عوامل اجتماعی جرم. مجلة معرفت، (36)، 5-18.
  7. قهرمانی، نصراله (1357). جرم سیاسی. مجلة کانون وکلا، موجود در پروتال جامع علوم انسان.
  8. قضایی علمداری، امیرحسین (1400). رابطة توهین و آزادی بیان در پرتو قانون مجازات اسلامی و قانون مطبوعات. مجلة تمدن حقوقی، (9) ، 169-198.
  9. لواسور، ژرژ (1369). مسئلة جرم سیاسی در حقوق استرداد مجرمان. ترجمة مصطفی رحیمی، مجلة کانون وکلا، دورة جدید. 241-288.
  10. موسوی مجاب، سید درید؛ نعمتی، مژگان (1400). بررسی سیاست جنایی تقنینی در قبال جرم سیاسی؛ از ضرورت جرم‌انگاری تا نحوة پاسخ‌گذاری کیفری. فصلنامة مدرس حقوق کیفری و جرم‌شناسی، (1)، 1، 89-120.
  11. مطهری فرد، مرتضی (1400). پیشگیری از جرائم سیاسی و طغیان سیاسی. فصلنامة علمی پژوهشی سیاست متعالیه، (9)، 35. 171-190.
  12. معرفی محمدی، عبدالحمید (1396). تعارض سیاست‌های رشد و بازتوزیع در اقتصاد سیاسی جمهوری اسلامی ایران. پژوهشنامة علوم سیاسی، 4(12)، 165-205.
  13. هداوند، مهدی (بی‌تا). نظارت قضایی: تحلیل مفهومی، تحولات اساسی (طرحی برای توسعة حقوق اداری و ارتقای نظارت قضایی). مجلة حقوق اساسی، 7-56.
  14. نوبهار، رحیم (1393). جرم سیاسی و تقسیم‌بندی حد- تعزیر. مجلة پژوهش‌های حقوق جزا و جرم‌شناسی، 1(3)، 133-163.

 

ج) پایان‌نامه‌ها

  1. آقاکریم، نرگس (1385). بررسی جرم سیاسی و جایگاه آن در جمهوری اسلامی ایران. پایان‌نامة کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشگاه تهران.
  2. جودکی، بهزاد (1399). جرم سیاسی، واکاوی فقهی-حقوقی مبانی و آثار. رسالة دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشگاه شیراز.
  3. رضااوغلی، سمیه (1398). تحلیل سیاست جنایی ایران در جرم‌انگاری جرائم سیاسی و تطبیق آن با موازین بین‌المللی. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد واحد اردبیل.
  4. زندیان، نهال (1396). جرم سیاسی در حقوق ایران با تأکید بر قانون جرم سیاسی مصوب 1395. پایان‌نامة کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی.
  5. منصوری‌نیا، زهرا (1395). مبانی جرم انگاری در جرائم سیاسی. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید باهنر، گرایش جزا و جرم‌شناسی.
  6. نریمانی کناری، یاسر (1389). جرم تبلیغی علیه نظام جمهوری اسلامی ایران. پایان‌نامة کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشگاه مازندران.
  7. سلمان الخفاجی، احمد جاسم (1396). بررسی تطبیقی جرم سیاسی در حقوق عراق و ایران. پایان‌نامة کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشگاه فردوسی.

 

  1. انگلیسی
  2. A) Books
  3. Ross, J. I. (2003). The dynamics of political crimes. Sage Publication. New York,
  4. Wright. R & Miller, J.M ( 2005). Encyclopedia of criminology Routledge. New York/ london
  5. Wyngaert, V. d. (1980). The Political Offence exception to extradition: the delicate problem of balancing the rights of the individual and the international public order. Deventer; Boston: Kluwer.

 

  1. B) Article

4 .Argyle .M.and L.LU .(1990). The Happiness of extraverts. Journal personality and individual Difference.

  1. Delgado Maldonado, S. (2013). Political participation: An Implied condition for enduring peace in Colombia. Journal Internatinal law.
  2. Szabo. Denis, M. (1972). Political crimes: A Historical Perspective. Denver Journal of International Law & policy.
  3. Schafer, S. (1972). The concept of the political criminal. Journal of criminal law and criminology.