نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسنده
محقق و مدرس دانشگاه، واحد تهران مرکز دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
چکیده
تربیت سیاسی بهعنوان نظریهای بنیادین، فرایندی برای انتقال ارزشهای بیننسلی است که موجبات تثبیت و مانایی نظام سیاسی را فراهم میآورد. ضمانت اجرای این نظریه در قالب یک فرایند حقوقی، متضمن وضع مشتقاتی از آن در قالب قوانین اساسی است. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با فرض لزوم تثبیت حکمرانی در نظام اسلامی بهعنوان نتیجۀ نظریۀ تربیت سیاسی، دست به تأسیس اصولی زده است تا بتواند در مسیر اجرای این فرایند، تثبیت حاکمیت نظام اسلامی را ضمانت کند. یکی از این اصول، اصل 26 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران معروف به اصل تشکل و تحزب است. سؤال اصلی پژوهش آن است که «تحقق تحزب در نظام اسلامی بهعنوان ضرورتی منبعث از فرایند تربیت سیاسی چگونه تحلیل میشود؟». دادههای این مقاله که به روش تحلیلی و با رویکرد اکتشافی و استفاده از منابع کتابخانهای فراهم آمده، گواه این واقعیت است که تحزب بهعنوان اصلی برآمده از اصول حکمرانی سیاسی اولاً دارای جایگاهی اصیل در نظام حقوقی اسلام است که هیچ بدیلی برای آن متصور نیست و از حیث مبانی معرفتی با تعریف حزب در بنیان معرفتی لیبرالدموکراسی تفاوت ماهوی دارد و ثانیاً مهمترین ضرورت تثبیت نظام سیاسی و حکمرانی اسلامی که به رسمیت شناختن تکثرها و آرا و افکار گوناگون حول محور حاکمیت اسلامی است، صرفاً با تحقق تحزب بهدست خواهد آمد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Analysis of the Role of Political Education in the Constitution of the Islamic Republic of Iran with Emphasis on Political Parties (Subject of Principle 26 of the Constitution)
نویسنده [English]
- Mohamadreza Farsian
Researcher and University Lecture, Islamic Azad University Tehran Central Branch Tehran, Iran.
چکیده [English]
Political education, as a fundamental theory, is the process of intergenerational transmission of values that facilitates the stabilization and sustainability of the political system. The implementation of this theory, in the form of a legal process, involves the establishment of derivatives in constitutional laws. The Constitution of the Islamic Republic of Iran, assuming the necessity of stabilizing governance within the Islamic system, has established principles to ensure the consolidation of Islamic governance during the implementation of this process. One of these principles is principle 26 of the Constitution, known as the principle of organization and party formation. The main question of this research is, how is the realization of political parties in the Islamic system analyzed as a necessity arising from the process of political education? The findings of this article, gathered through an analytical method utilizing library resources, attest to the fact that political parties, as a principle derived from the fundamentals of political governance, firstly hold an authentic place in the Islamic legal system, for which no alternative can be conceived, and fundamentally differs from the definition of a party in the epistemological foundation of liberal democracy. Secondly, the most important necessity for consolidating the political system and Islamic governance, which recognizes diversity and various opinions around the axis of Islamic sovereignty, can only be achieved through the realization of political parties.
کلیدواژه‌ها [English]
- political education
- partisanship
- the twenty-sixth principle of the constitution
- participation
- pluralis.
- فارسی
الف) کتابها
- بهشتی، سیدمحمدحسین (1390). حزب جمهوری اسلامی، گفتارها، گفتگوها و نوشتارها. تهران: روزنه.
- بهشتی، سیدمحمدحسین (1393). مبانی نظری قانون اساسی. تهران: بنیاد نشر آثار و اندیشههای شهید آیتالله بهشتی.
- خمینی، سیدروحالله (1375). تفسیر سورة حمد. تهران: مؤسسة تنظیم و نشر امام خمینی.
- رضایی، احمدرضا (1400). اساسیگرایی در قانون اساسی جمهوری اسلامی. تهران: بید.
- شعبانی، قاسم (1386). حقوق اساسی و ساختار حکومت جمهوری اسلامی ایران. تهران: اطلاعات.
- شاهرودی، محمود (1426ق). فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام. قم: مؤسسة دائرةالمعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت (ع)، مرکز پژوهشهای فارسی الغدیر.
- صفایی حائری، علی (1400). رشد. قم: لیله القدر.
- طوسی، نصیرالدین محمدبنمحمد (1413ق). اخلاق ناصری. تهران:انتشارات علمیة اسلامیه.
- مدنی، جلالالدین (1388). حقوق اساسی تطبیقی. تهران: جنگل.
- مشروح مذاکرات مجلس خبرگان قانون اساسی(1364). تهران: مجلس شورای اسلامی.
- ملاصدرا، محمدبنابراهیم (1390). مبدأ و معاد ملاصدرا. ترجمة محمد ذبیحی، قم: اشراق.
- نائینی، محمدحسین (1378). تنبیه الامه و تنزیه المله. تهران: سهامی انتشار.
ب) مقالات
- آلسیدغفور، محمدتقی؛ محمدی، میثم (1399). بررسی حقوق ملت در قانون اساسی در جهت پیشگیری از چالشهای سیاسی و اجتماعی در ایران اسلامی. فصلنامة سیاست متعالیه، (29)، 130-146.
- بهمنی قاجار، محمدعلی (1389). چگونگی اِعمال حق تعیین سرنوشت. مجلة اطلاعات سیاسی و اقتصادی»، تهران.
- پروین، خیراله؛ آگاه، علی (1402). رابطۀ اصل ثبات قانون اساسی و مطالبات نسلها در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران. فصلنامة مطالعات حقوق عمومی، 1-20.
- حسنوند، محسن؛ بزرگی، احسان؛ آقامحمدآقایی، احسان (1399). بنیانهای جامعۀ بِهسامان ایرانی (دولت قانونمدار و قانون اساسی). فصلنامة پژوهشهای اجتماعی اسلامی، 26(1) (پیاپی 121)، 3-27.
- خلوصی، محمدحسین (1397). فرایند تربیت سیاسی در جامعة اسلامی. فصلنامة تحقیقات بنیادین علوم انسانی، (11)، 79-105.
- کردنژاد، نسرین (1389). «معناشناسی واژۀ رب. فصلنامة تخصصی حسنا، 34-51.
- موسوی، میرسجاد؛ دهقانسرای، جواد (1400). حقوق متقابل مردم و حکومت در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و نهجالبلاغه. فصلنامة مطالعات علوم سیاسی، 7(1)، 544-559.
- مهدیزادگان، داود؛ محمدیسیرت، علی (1394). اصول تربیت سیاسی در اسلام (مطالعۀ موردی فتنۀ سال 1388). فصلنامة معرفت سیاسی، 7(1)، 107-125.
- نیکزاد، عباس (1383). حقوق مردم در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. فصلنامة رواق اندیشه، (29)، 7-21.
- واسطی، عبدالحمید (1400 [الف]). ساختار فقه تمدنی. فصلنامۀ جستارهای فقهی و اصولی، 7(25)، 101-126.
- واسطی، عبدالحمید (1400[ب]). نقشة راه فقه تمدنی و تدوین توضیح المسائل تمدنی. فصلنامة حکومت اسلامی، 26(3)، 178-201.
- عربی
الف) کتابها
- ابنحیون، نعمان بنمحمد (1409ق). شرح الأخبار فی فضائل الأئمة الأطهار. قم: جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة مؤسسة النشر الإسلامی.
- ابنشهرآشوب، محمد بن علی (بیتا). المناقب، قم، علامه.
- الجابری، أحمد(1437ق). آداب التربیه فی تراث الآل والأصحاب - نماذج من تعامل الآل والأصحاب مع صغارهم. الناشر: مبره الآل والأصحاب – الکویت.
- راغباصفهانی، حسینبنمحمد (1374). مفردات الفاظ قرآن. تهران: مرتضوی.
- فارابی، ابونصر (1368). آراء اهل المدینه الفاضله. قاهره: مطبعهالحجازی.
- حویزی، عبدعلی بن جمعه (1415ق). تفسیر نورالثقلین. قم: اسماعیلیان.
- خوئی، سیدابوالقاسم (1407ق). التنقیح فی شرح العروهالوثقی. قم: لطفی.
- صبحی، الصالح (1414ق). نهجالبلاغه. قم: دارالهجره.
- طبرسی، فضلبنحسن (1408ق). مجمع البیان. بیروت: دارالمعرفه.
- فیاض، عبدالله (1406). تاریخ الإمامیه و أسلافهم من الشیعه منذ نشأه التشیع حتی مطلع القرن الرابع الهجری. بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
- مجلسی، محمدباقر (1403ق). بحارالانوار. بیروت: دار إحیاءالتراثالعربی.
- انگلیسی
- A) Books
- Andrew, D. (2005). The Encyclopedia of Civil Liberties in America. Sharpe Reference.
- Economic and Political Weekly (2016). Vol. 2, No. 9 (Mar. 4, 1967), 467-468.
- Ewing, K. (2000). The EU Charter of Fundamental Rights, International Union Rights, Vol. 7, No. 3, Euroland: the future for workers' rights, pp. 7-8, Published by: International Centre for Trade Union Rights.
- Fremont-Barnes, G. (2007). Encyclopedia of the age of political revolutions and new ideologies, 1760–1815, Greenwood Press, Printed in the United States of America.
- Heck, R. H. (2004). Studying Educational and Social Policy Theoretical Concepts and Research Methods, University of Hawai‘i at Manoa.
- Jones, L. (2005). Encyclopedia of religion, Thomson Corporation. Printed in the United States of America.
- Leonard W. Levy, Kenneth L. Karst (2000). Encyclopedia of the American Constitution, Macmillan Reference USA, An imprint of the Gale Group New York.
- Maruice, M, (2013), Social Science Quarterly, 94(5), Special Issue: Race and Ethnicity in the United States, 1222-1244 (23 pages) Published By: Wiley.
- Massialas, B. G. (1977). Education and Political Development. Comparative Education Review, 21(2/3), The State of the Art, 274-295.
- B) Articles
- Bignani, F., & Spivack, C. (2014). Social and Economic Rights as Fundamental Rights, Published by: Oxford University Press. The American Journal of Comparative Law , (62), 561-587.
- Davies, I., Gorard, S., & McGuinn, N. (2005). Citizenship Education and Character Education: Similarities and Contrasts. British Journal of Educational Studies, 53(3), 341-358.
- Davies, I., Mark Evans, Reid, A. (2005). Globalising Citizenship Education? A Critique of 'Global Education' and 'CitizenshipEducation. British Journal of Educational Studies, 53(1), 66-89.
- Kaufman Hevener, N., & Mosher, S. A. (1978). General Principles of Law and the UN Covenant on Civil and Political Rights, The International and Comparative Law Quarterly, 27(3), 596-613.
- MacMillan, C. Michael (1986). Social versus Political Rights. Canadian Journal of Political Science, 19(2), 283-304.
- Murray, P. (2007). Citizenship Education and Youth Participation in Democracy. British Journal of Educational Studies, 55(3) , 325-345
- Strom, K. (1990). A Behavioral Theory of Competitive Political Parties. American Journal of Political Science, 34(2), 565-598.
)