دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق عمومی دانشکده حقوق دانشگاه تربیت مدرس

2 پژوهشگر پسادکتری، گروه حقوق عمومی، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران‏

3 مدیر مرکز مطالعات توسعه و رقابت، تهران، ایران‏

4 دستیار پژوهشی در مقطع پیشادکتری، مدرسۀ اقتصادی لندن، لندن، انگلستان‏

چکیده

ظرفیت‌های اقتصاد دیجیتال و زیست‌بوم سکویی در رابطه با اتخاذ مدل‌ها و رفتارهای نوین تجاری از سوی کسب‌وکارها، حقوق رقابت و ضوابط سنتی آن را با چالش‌های جدی مواجه ساخته است. ضوابطی که امروزه یارای مواجهه با رفتارهای نوین مخل رقابت و غیرقابل انطباق با رفتارهای سابقاً به رسمیت‌ شناخته‌شده را ندارند و همین مسئله سبب شده است که کشورهای مختلف ضمن تنظیم اسناد هنجاری جداگانه، به شناسایی این رفتارها و برقراری ضوابط جهت مواجهه با آنها بپردازند. پژوهش پیش رو با بهره‌گیری از مطالعات کتابخانه‌ای و اتخاذ شیوه‌ای تحلیلی- توصیفی با رویکردی تطبیقی در مقام شناسایی رفتارهای نوین مخل رقابت سکوهای فضای مجازی، به این نتیجه دست یافته است که ریشة وقوع چنین رفتارهایی به سه عامل کلیدی برمی‌گردد: نخست «ماهیت زیرساختی و قابلیت خودتنظیمی سکو‌» که سبب وقوع دو رفتار مخل رقابت «حذف دسترسی به سکو» و «تحدید تعامل‌پذیری با سایر سکو‌ها» شده است؛ دوم «دسترسی سکو به داده‌ها و فناوری‌های مرتبط با آن» که زمینة «جهت‌دهی و اخلال در ارادة کاربران» و «هماهنگی‌های ناخواسته و خودمختار» را پدید آورده است و در نهایت «قابلیت اهرمی سکو» که به وقوع رفتارهای نوین مخل رقابتی چون «خودترجیحی» و «به‌کارگیری داده‌ها در سایر بازارها» منجر شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

New Anticompetitive Practices in Digital Platforms

نویسندگان [English]

  • Ali Bahadori 1
  • Mohammad Sadegh Farahani 2
  • Mohammad Mahdi Jafarian 3
  • Reza Ghasemipour 4

1 Phd Candidate

2 Post-doctoral Researcher, Department of Public Law, Faculty of Law, Tarbiat Modares University, ‎Tehran, Iran‎

3 Director of Development and Competitiveness Studies Center, Tehran, Iran‎

4 Pre-doctoral Research Assistant, London School of Economics, London, England‎

چکیده [English]

the digital economy and the platform ecosystem in relation to the adoption of new business models and behaviors by businesses, competition rights and traditional rules have faced serious challenges. The rules that today are not able to deal with new behaviors that disrupt competition and are incompatible with previously recognized behaviors, and this issue has caused different countries to identify these behaviors and establish rules to deal with them while preparing separate normative documents. Using library studies and adopting an analytical-descriptive method with a comparative approach to identify new practices that disrupt the competition of digital platforms, the upcoming research has come to the conclusion that the root of such behaviors goes back to three key factors: first, "infrastructural nature and the platform's self-regulation capability" which has caused the occurrence of two anti-competitive practices: "removing access to the platform" and "limiting interoperability with other platforms"; Second, "the access of the platform to the data and technologies related to it" which has created the context of "directing and disrupting the will of users" and "unwanted and autonomous coordination" and finally the "leverage capability of the platform" which has led to the occurrence of new disruptive competitive behaviors such as " self-preferred" and "using data in other markets".

کلیدواژه‌ها [English]

  • Digital Economy
  • ‎Algorithm
  • Platform
  • ‎Competition Law
  • Anti-‎competitive Practices
  • ‎Artificial Intelligence.‎
  1.  

    1. فارسی

    الف) کتاب‌ها

    1. ابوذری، مهرنوش (1401). حقوق و هوش مصنوعی. تهران: میزان.
    2. انصاری، باقر؛ عطار، شیما؛ صالحی، امیرحسین (1402). حقوق داده‌ها و هوش مصنوعی؛ مفاهیم و چالش‌ها. تهران: شرکت سهامی انتشار.
    3. دهخدا، علی‌اکبر (1377). لغت‌نامة دهخدا. ج3. تهران: دانشگاه تهران.
    4. محسنی، حمید؛ سفری، فریبرز؛ نجف‌پور، وحید؛ توکلی مهدی (1401). آشنایی با اصول و مفاهیم هوش مصنوعی. تهران: دانشگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیاء (ص).

     

    ب) مقالات

    1. رهبری، ابراهیم (1402). تبانی قیمتی الگوریتمی:‏ مطالعۀ تطبیقی در حقوق رقابت آمریکا، اتحادیۀ اروپا و ایران. مطالعات حقوق تطبیقی، 14 (1)، 269-290.http://dx.doi.org/10.22059/JCL.2023.345558.634394
    2. رهبری، ابراهیم (1401). تحلیلی بر چالش‌های حقوق رقابتی کلان‌داده‌ها. تحقیقات حقوقی. 25 (98)، 295-320. http://dx.doi.org/10.29252/JLR.2022.226773.2164
    3. زارعی، محمدحسین؛ شکوهیان، سیدعلیرضا؛ ادریسیان، حامد (1399). شورای رقابت و کسب‌وکارهای اینترنتی (تحلیل تصمیم جلسة 306 شورای رقابت در خصوص بررسی ادعای قیمت‌گذاری تهاجمی سامانه‌های درخواست اینترنتی خودرو). پژوهشنامة بازرگانی. 24 (95)، 19-40. http://dx.doi.org/20.1001.1.17350794.1399.24.95.2.3
    4. کدخدایی، عباسعلی؛ رستمی، ولی؛ فراهانی، محمدصادق (1402 [الف]). حقوق رقابت در پلتفرم‌های دیجیتال؛ ضرورت بازنگری در قواعد سنتی. پژوهش حقوق عمومی، 25 (79)، 7-40.

    https://doi.org/10.22054/qjpl.2023.63811.2683

    1. کدخدایی، عباسعلی؛ رستمی، ولی؛ فراهانی، محمدصادق (1402 [ب]). ضوابط حاکم بر تنظیم پیش‌نیازهای اعمال قواعد رقابتی در پلتفرم‌های دیجیتال؛ آسیب‌شناسی ضوابط سنتی و ارائة راهکارهای نوین. مطالعات حقوقی، 15 (3)، 337-382. 22099/jls.2023.44359.4775

     

    ج) منابع الکترونیک

    1. آستانه، مجتبی (1400). دومینوی حذف اپلیکیشن‌های ایرانی از گوگل‌پلی ادامه دارد؛ «بلد» قربانی جدید. دیجیاتو. مشاهده در تاریخ 04/06/1402. از:

    https://digiato.com/article/2021/09/08/%D8%AF%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%AD%D8%B0%D9%81-%D8%A7%D9%BE%D9%84%DB%8C%DA%A9%DB%8C%D8%B4%D9%86-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%DA%AF%D9%88%DA%AF

    1. اسنپ (1400). گزارش عملکرد گروه اسنپ در 1400. وبگاه رسمی اسنپ. مشاهده در تاریخ 04/06/1402. از: https://snapp.ir/blog/1400-annual-report/
    2. اسنپ فود (1402). انواع قراردادها. آکادمی همکاران اسنپ‌فود. مشاهده در تاریخ 04/06/1402. از:

    https://vendors.snappfood.ir/%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B9-%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7/

    1. دیجی‌کالا (1401). تبلیغات پیامکی دیجی‌کالا چیست و چه مزایایی دارد؟. آکادمی فروشندگان دیجی‌کالا. مشاهده در تاریخ 04/06/1402. از:

    https://selleracademy.digikala.com/%D8%AE%D8%AF%D9%85%D8%A7%D8%AA-%D8%AA%D8%A8%D9%84%DB%8C%D8%BA%D8%A7%D8%AA-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%DA%A9%DB%8C-%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%A7-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D9%88/#:~:text=%D8%A8%D8%A7%20%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D8%A7%D8%AF%D9%87%20%D8%A7%D8%B2%20%D8%AE%D8%AF%D9%85%D8%A7%D8%AA%20%D8%AA%D8%A8%D9%84%DB%8C%D8%BA%D8%A7%D8%AA,%D9%85%D8%AB%D8%A8%D8%AA%20%D8%A8%D9%87%20%D8%AA%D8%AE%D9%81%DB%8C%D9%81%D8%8C%20%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%86%20%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%AF

    1. طاهری، فائزه (1401). اپلیکیشن‌های ایرانی، همچنان قربانی تحریم. خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا). مشاهده در تاریخ 04/06/1402. از:

    https://www.isna.ir/news/1401010501764/%D8%A7%D9%BE%D9%84%DB%8C%DA%A9%DB%8C%D8%B4%D9%86-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%87%D9%85%DA%86%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%82%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AA%D8%AD%D8%B1%DB%8C%D9%85

    1. کافه بازار (1400). قرارداد عرضه برنامه و محتوای دیجیتال کافه‌بازار. توسعه‌دهندگان بازار. مشاهده در تاریخ 04/06/1402. از:

    https://developers.cafebazaar.ir/fa/guidelines/getting-started/contract#Developer-rights-and-obligations

    1. مایکت (1402). قرارداد عرضه برنامه و محتوای دیجیتال مایکت. پایگاه دانش مایکت. مشاهده در تاریخ 04/06/1402. از:

    https://myket.ir/kb/pages/myket-developer-content-publishing-agreement/

    1. معصوم‌پور، مصطفی (1401). شیپور در خصوص حذف از گوگل‌پلی استور به دلیل تحریم بیانیه داد. گجت نیوز. مشاهده در تاریخ 04/06/1402. از:

    https://gadgetnews.net/676109/sheypoor-statement-about-removing-from-play-store/

     

    د) آرا

    1. دادنامۀ شمارۀ 318 به تاریخ 12/10/1396 صادره از شورای رقابت.
    2. دادنامۀ شمارۀ 395 به تاریخ 13/07/1398 صادره از شورای رقابت.

     

    ه) قوانین و مقررات

    1. سند سیاست‌ها و الزامات کلان حمایت از رقابت و مقابله با انحصار سکوهای فضای مجازی (1399). مشاهده در تاریخ 04/06/1402. از:

    https://majazi.ir/circularinformation/90121-%D8%B3%D9%86%D8%AF-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D9%87%D8%A7-%D8%A7%D9%84%D8%B2%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%AA-%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%86-%D8%AD%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D8%B2-%D8%B1%D9%82%D8%A7%D8%A8%D8%AA-%D9%85%D9%82%D8%A7%D8%A8%D9%84%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D8%A7%D9%86%D8%AD%D8%B5%D8%A7%D8%B1-%D8%B3%DA%A9%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%81%D8%B6%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%DB%8C.html?t=%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86-%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%82%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%86-%D9%85%D9%82%D8%B1%D8%B1%D8%A7%D8%AA

    1. دستورالعمل عدالت رسانه‌ای و حفاظت از رقابت در رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر (1400). مشاهده در تاریخ 04/06/1402. از:

    https://satra.ir/wp-content/uploads/2022/02/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D9%84-%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AA-%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C-%D9%88-%D8%AD%D9%81%D8%A7%D8%B8%D8%AA-%D8%A7%D8%B2-%D8%B1%D9%82%D8%A7%D8%A8%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B5%D9%88%D8%AA-%D9%88-%D8%AA%D8%B5%D9%88%DB%8C%D8%B1-%D9%81%D8%B1%D8%A7%DA%AF%DB%8C%D8%B1.pdf

     

    1. انگلیسی
    2. A) Books
    3. Assad, S., Clark, R., Ershov, D. & Xu, L. (2020). Algorithmic Pricing and Competition: Empirical Evidence from the German Retail Gasoline Market. Munich: CESifo.
    4. Boden, M. A. (2018). Artificial Intelligence: A Very Short Introduction, London: Oxford.
    5. Kapteyn, P. J. & Verloren, P. (1998). Introduction to the law of the European communities: from Maastricht to Amsterdam. London: Kluwer Law International.
    6. ECORYS (2017). Business-to-Business Relations in the Online Platform Environment. Luxembourg: Publications Office of the European Union.
    7. Ezrachi, A. & Stuke, M. (2019). Virtual Competition: The Promise and Perils of the Algorithm-Driven Economy. New York: Harvard University Press.
    8. Gesley, J., Ahmad, T., Soares, E., Levush, R., Guerra, G., Martin, J., Buchanan, K., Zhang, L., Umeda, S., Grigoryan, A., Boring, N., Hofverberg, E., Feikhert-Ahalt, C., Rodriguez-Ferrand, G., Sadek, G., & Goi, H. (2019). Regulation of Artificial Intelligence in Selected Jurisdiction. Washington: The Law Library of Congress, Global Legal Research Directorate.
    9. Neapolitan, R. E. & Jiang, X. (2018), Artificial Intelligence: with an Introduction to Machine Learning, New York: CRC Press.
    10. Shirey, R. (2007). Internet Security Glossary. USA: Network Working Group.
    11. Steiner, J. & Woods, L. (2002). Text book on EC law, Ashland: Blackstone Press.
    12. United States House Judiciary Subcommittee on Antitrust, Commercial and Administrative Law (2022). Investigation of Competition in Digital Markets (Majority Staff Report and Recommendations). Washington: Government Publication Office.

     

    1. B) Articles
    2. Besen S. M.& Verveer, P. L. (2021). Competition and Data: Potential Remedies, Wake Forest Journal of Business and Intellectual Property Law. 21 (2), 102-143.
    3. Bostoen, F. & Mandrescu, D. (2020). Assessing Abuse of Dominance in the Platform Economy: A Case Study of App Stores. European Competition Journal. 16 (2-3), 431-491. http://dx.doi.org/10.2139
    4. Boutin, X. & Clemens, G. (2017). Defining 'Big Data' in Antitrust. Competition Policy International. 1 (2), 22-28. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2938397
    5. Calvano, E., Calzolari, G., Denicolò, V., & Pastorello, S. (2020). Artificial Intelligence, Algorithmic Pricing, and Collusion. American Economic Review. 110 (10), 3267-3297. http://dx.doi.org/10.1257/aer.20190623
    6. Graef, I. (2013). How Can Software Interoperability Be Achieved Under European Competition Law and Related Regimes?. Journal of European Competition Law & Practice. 5 (1), 6-19.
    7. Holková Lubyová, L. (2018). Big Data in the EU Competition Law. Charles University in Prague Faculty of Law Research Paper. 2018/I/1. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3128400
    8. Hovenkamp, H. (2023). Antitrust Interoperability Remedies. U of Penn, Inst for Law & Econ Research Paper. 123 (1), 1-36. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.4035879
    9. Jenny, F. (2021) Competition Law Enforcement and Regulation for Digital Platforms and Ecosystems: Understanding the Issues, Facing the Challenges and Moving Forward, Concurrences Articles. 2021 (3), 38-62. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3857507
    10. Khan, L. M. (2017). Amazon`s Antitrust Paradox, the Yale Law Journal. 126 (3), 710-805.
    11. Khan, L. M. (2018). Sources of Tech Platform Power. Georgetown Law Technology Review. 2 (2), 325-334.
    12. Klein, T. (2021). Autonomous Algorithmic Collusion: Q-Learning Under Sequential Pricing. RAND Journal of Economics. Forthcoming, Amsterdam Law School Research Paper No. 2018-15, Amsterdam Center for Law & Economics Working Paper No. 2018-05. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3195812
    13. OECD (2013). Exploring the Economics of Personal Data: A Survey of Methodologies for Measuring Monetary Value. OECD Digital Economy Papers. 220 (1), 1-40. http://dx.doi.org/10.1787/5k486qtxldmq-en
    14. Pallathadka, H., Hernan, E., Pablo, T., Kaliyaperumal, K., Magno, R. & Naved, (2023). Applications of artificial intelligence in business management, e-commerce and finance, Materials Today: Proceedings. 80 (3), 2023, 2610-2613, https://doi.org/10.1016/j.matpr.2021.06.419.
    15. Paterson, M., & McDonagh, M. (2018). Data Protection in an Era of Big Data: The Challenges Posed by Big Personal Data. Monash University Law Review. 44 (1), 1-31
    16. Pfeiffer, C. (2019). Digital Economy, Big Data and Competition Law. Market and Competition Law Review. 3 (1), 53-89. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3440296
    17. Rahman, K. S. (2018). The New Utilities: Private Power, Social Infrastructure, and the Revival of the Public Utility Concept. Cardozo Law Review. 39 (5), 1621-1689.
    18. Sauter, W. (2020). A Duty of Care to Prevent Online Exploitation of Consumers? Digital Dominance and Special Responsibility in EU Competition Law. Journal of Antitrust Enforcement. 8 (2), 406-427. https://doi.org/10.1093/jaenfo/jnz035
    19. Sivinski, G., Okuliar, A. & Kjolbye, L. (2017). Is big data a big deal? A competition law approach to big data, European Competition Journal. 13 (2-3), 199-227. https://doi.org/10.1080/17441056.2017.1362866
    20. Waerdt, P. J. (2023). From monocle to spectacles: competition for data and “data ecosystem building”, European Competition Journal. 19 (2), 191-225. https://doi.org/10.1080/17441056.2023.2169366
    21. Wieczerzyńska, B. (2021). Artificial Intelligence and Competition Law, Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. 18 (2), 371-393. https://doi.org/10.32084/sawp.2021.16.2-19

     

    1. C) Electronic resources
    2. ACCC (Australian Competition and Consumer Commission) (2021). Digital platform services inquiry (Interim report No.2 – App marketplaces). Australian Competition and Consumer Commission. Visited at 2023/8/26. https://www.accc.gov.au/system/files/Digital%20platform%20services%20inquiry%20-%20March%202021%20interim%20report.pdf
    3. Amazon Seller Central (2023). Prohibited seller activities and actions. Amazon seller central. Visited at 2023/8/26. https://sellercentral.amazon.com/gp/help/external/200386250
    4. CMA (Competition and Markets Authority) (2021). Algorithms: How they can reduce competition and harm consumers. Competition and Markets Authority. Visited at 2023/8/26. https://www.gov.uk/government/publications/algorithms-how-they-can-reduce-competition-and-harm-consumers/algorithms-how-they-can-reduce-competition-and-harm-consumers
    5. CMA (Competition & Market Authority) (2020). Online Platforms and Digital Advertising Market Study: Choice Architecture and Fairness by Design. Competition and Market Authority. Visited at 2023/8/26. https://assets.publishing.service.gov.uk/media/5fe36ab9d3bf7f0898e0776c/Appendix_Y_-_choice_architecture_and_Fairness_by_Design_1.7.20.pdf
    6. Disconnect Inc. (2015). We filed an EU antitrust Complaint against Google. Disconnect Blog. Visited at 2023/8/26. https://blog.disconnect.me/our-eu-antitrust-complaint-against-google/
    7. European Commission (2019). Antitrust: Commission opens investigation intopossible anti-competitive conduct of Amazon. European Commission Press Center. Visited at 2023/8/26. https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/IP_19_4291
    8. Google Play (2022). Google Play Developer Distribution Agreement. Google play website. Visited at 2023/8/26. https://play.google.com/about/developer-distribution-agreement.html
    9. Lunden, I. (2015). Disconnect.Me Files Antitrust Case Against Google In Europe Over Banned Anti-Malware Android App. Techcrunch. Visited at 2023/8/26. https://techcrunch.com/2015/06/02/disconnect-me-files-antitrust-case-against-google-in-europe-over-banned-anti-malware-android-app/
    10. Satariano, A. (2022). E.U. Takes Aim at Big Tech’s Power With Landmark Digital Act, The New York Times. Visited at 2023/8/26. https://www.nytimes.com/2022/03/24/technology/eu-regulation-apple-meta-google.html/
    11. ACM (The Netherlands Authority for Consumers & Markets) (2021). ACM obliges Apple to adjust unreasonable conditions for its App Store. ACM ConsuWijzer. Visited at 2023/8/26. https://www.acm.nl/en/publications/acm-obliges-apple-adjust-unreasonable-conditions-its-app-store

     

    1. D) Judicial opinion
    2. Department of Justice (Eastern District of Texas, Sherman Division) (2020). Texas v. Google, No. 4:20-cv-00957. 125-127.

     

    1. E) Acts & Regulations
    2. American Innovation and Choice Online Act Bill (2023). Visited at 2023/8/26. https://www.congress.gov/bill/117th-congress/senate-bill/2992/text
    3. Digital Markets Act (2022). Visited at 2023/8/26. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32022R1925
    4. Digital Platform Commission Act Bill (2023). Visited at 2023/8/26. https://www.congress.gov/bill/118th-congress/senate-bill/1671/text
    5. European Commission decision of 27 June 2017, Case AT.3974 (2017). Visited at 2023/8/26. https://ec.europa.eu/competition/elojade/isef/case_details.cfm?proc_code=1_39740
    6. Open App Markets Act Bill (2022). Visited at 2023/8/26. https://www.congress.gov/bill/117th-congress/senate-bill/2710/text