نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار گروه حقوق، دانشکدۀ حقوق و علوم اجتماعی دانشگاه تبریز، ایران
2 دانشجوی دکتری حقوق عمومی، دانشکدۀ حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز، ایران
چکیده
بازرس قانونی نهادی حرفه‌ای است که فلسفة وجودی آن را تفتیش تمامی فعالیت‌های اداری و مالی واحدهای تجاری به‌منظور رعایت قوانین و جلوگیری از هرگونه سوءاستفاده از ضوابط قانونی تعریف کرده‌اند. ارزیابی‌ای که در ساده‌ترین شکل وظیفه‌ای مستمر و مستلزم حضور دائم بازرس در یک واحد گزارشگر است و این بر خلاف حرفة حسابرسی است که به قضاوت حرفه‌ای فردی «متخصص» و «مستقل» از واحد گزارشگر به نام حسابرس وابسته است و وظیفة آن ارزیابی میزان انطباق ادعاهای مربوط به فعالیت‌ها و وقایع اقتصادی با معیارهای از پیش تعیین‌شده و گزارش نتایج به اشخاص ذی‌نفع است. ازاین‌رو با فرض وجود این تفاوت‌ها که موجب پدیداری الگوهای مختلفی از این نهادهای حرفه‌ای و مورد اقتباس، از جمله «الگوی فرانسوی» شده است، تحقیق انجام‌شده که داده‌های اطلاعاتی آن به روش کتابخانه‌ای گردآوری و به شیوۀ توصیفی - تحلیلی بررسی گردیده است، سعی دارد تا رهگذر نگاه تطبیقی و درآمدی مختصر در خصوص ماهیت حقوقی نهاد بازرس قانونی، چالش‌های حاکم بر این حرفه در کشور ما را با ارائة پاسخی به این پرسش که اقتباس نهاد بازرس قانونی از قانون تجارت فرانسه، چه تأثیری بر ایجاد و توسعة این فعالیت حرفه‌ای در کشور ما داشته است؟ به بحث گذارد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Why the institution of the legal inspector in the public law of Iran and France
نویسندگان [English]
- Ayat Mulaee 1
- Farshid Bandehali 2
1 Associate Professor of Law, Faculty of Law and Social Sciences, University of Tabriz, Iran
2 Ph.D student in Public Law, Faculty of Law and Social Sciences, University of Tabriz, Iran
چکیده [English]
The institution of legal inspector is a professional whose philosophy of existence is to review and inspect all administrative and financial activities of business units in order to comply with the laws and prevent any misuse and personal gain of legal regulations. Evaluating claims, which in its simplest form is a continuous duty and requires the constant presence of an inspector in a reporting unit, and this is contrary to the auditing profession, in which success depends on the professional judgment of an "expert" and "independent" individual from the unit. The reporter is called the auditor, and his duty is to evaluate the degree of conformity of claims related to economic activities and events with predetermined criteria and report the results to the interested parties. Therefore, assuming the existence of these differences and the separation of the legal personality of auditors from legal and formal inspectors, various models of these professional institutions, including the "French model" which is being adopted by other countries, have been researched which Its information has been collected in a library method and subjected to a descriptive-analytical study, it tries to provide a brief comparative and income view regarding the legal nature of the legal inspector in our country, the challenges governing this profession by providing an answer to this Question: What effect did the adaptation of the legal inspector from the French commercial law have on the creation and development of this institution in our country? to discuss.
کلیدواژه‌ها [English]
- Legal inspector
- public company
- audit organization
- supervision
- public service.
- فارسی
الف) کتاب
- انصاری، ولی‌الله (1392). کلیات حقوق اداری. چ دهم، تهران: میزان.
- الیوت، کاترین؛ ورنون، کاترین (1387). نظام حقوقی فرانسه. ترجمۀ صفر بیگ‌زاده، تهران: سمت.
- حبیب‌نژاد، سیداحمد (1398). حقوق مالیة عمومی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- شوالیه، ژاک (1396). دولت پسامدرن (مطالعة تطبیقی تحولات معاصر در حقوق اساسی و اداری). ترجمۀ سیدمجتبی واعظی، تهران: مجد.
- لگراند، آندره؛ وینه، سلین (1398). حقوق عمومی، (جلد دوم: حقوق اداری فرانسه چاپ (2017)). مترجم: روح‌اله مؤذنی، تهران: مجد.
ب) مقالات
- پاسبان، محمدرضا (1391). بازبینی نظام بازرسی در شرکت‌های تجاری ایران: بررسی تطبیقی با حقوق انگلستان. فصلنامة پژوهش حقوق و سیاست، 83-115.
- تنگستانی، محمدقاسم (1400). الزامات حقوقی کارآمدی نظام نظارت و بازرسی با تأکید بر روابط مراجع عام نظارتی. فصلنامة مجلس و راهبرد، (112)، 61-90.
- رحیمی، بدالرسول (1395). تاریخچة حسابداری در ایران. دانشنامة اقتصاد و مدیریت، 8-15.
- زارعی، محمدحسین؛ باباخانی، فرهاد (1395). بررسی جامعه‌شناختی عوامل و موانع تحقق حاکمیت قانون در فرانسه قرن هجدهم. مجلۀ تحلیل اجتماعی نظم و نابرابری اجتماعی، 4(70)، 185- 232.
- صادقی، امیرحسین؛ بهنیا، مسیح (1399). آمبودزمان بخش عمومی در نظام حقوقی انگلستان با نگاهی به نهادهای ناظر در نظام حقوقی ایران. فصلنامة علمی پژوهش‌های نوین حقوق اداری، (5)، 139-165.
- طجرلو، رضا؛ فراهانی، محمدصادق؛ قلیخانی، روح‌الله (1401). مطالعة تطبیقی سازوکارهای تضمین شفافیت در شرکت‌های دولتی. فصلنامة علمی پژوهش‌های نوین حقوق اداری، (10)، 235- 260.
- قلی‌زاده، احد (1390). تحلیل مسائل حقوقی نظام بازرسی شرکت‌های سهامی، دولتی و عمومی. فصلنامة پژوهشنامة بازرگانی، (58)، 237-272.
- گنجیاشتیجه، مسیح؛ حسینی صدرآبادی، ایرج؛ برزگر، عبدالرضا (1399). پایداری حکمرانی خوب بر پایه نقش دیوان محاسبات فرانسه در کنترل هزینههای عمومی. فصلنامه پژوهش‌های سیاسی و بینالمللی، (22)، 57-41.
- مجاهد، افشین (1400). مطالعة تطبیقی آثار شرکت‌های تضامنی در حقوق ایران و انگلستان. فصلنامة علمی حقوق و مطالعات نوین، (2)، 93-98.
ج) قوانین و مقررات
- اساسنامة سازمان حسابرسی مصوب 1366.
- طرح اساسنامة سازمان نظام بازرسی جمهوری اسلامی ایران، شمارة ثبت 781 ، (1401).
- قانون تشکیل سازمان بازرسی کل کشور مصوب 1393.
- قانون دیوان محاسبات مصوب 1361.
- لایحة قانونی اصلاحات قانون تجارت 1347.
- انگلیسی
- A) book
- Christian Descheemaeker, Jean-François Potton (2016). La Cour des comptes et les entreprises publiques La réforme de 1976. Comité d'histoire de la Cour des comptes, Editeur: La documentation française, Parution.
- Hauriou, M. (1910). Principes de droit public. Paris, Éditeur: Bibliotheque Dalloz, 13 Octobre 2010.
- Klarić, M. (2009). Basic aspects of public services in law of European Union Zbornik radova Pravnog fakulteta u Splitu. god, str.
- B) Articles
- Carlos, R. (2003). Du commissariat aux comptes à l'audit. In: Actes de la recherche en sciences sociales. Vol. 146 -147, Espaces de la finance.
- EU Presidency conclusions, Lisbon European Council, 23-24/03/00, p.6, para 24.
- Voir C., R. (2001). Understanding Social Closure in its Cultural Context: Accounting Practitioners in France (1920–1939). Accounting Organizations and Society, 26.
- Voir M. Anderson, J. R. Edwards et D. Matthews (1996). A Study of the Quoted Company Audit Market in 1886. Accounting, Business and Financial History, 6 (3).
- C) Laws and regulations
- The charter of the audit organization approved in 1987.
- Draft of the Statute of the Inspection System Organization of the Islamic Republic of Iran, registration number 781, (2022).
- The Law on the establishment of the General Inspection Organization of the country approved in 2013.
- Law of the Court of Accounts approved in 1982.
- The legal bill for the amendments to the trade law.
)