دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق عمومی دانشکده معارف اسلامی و حقوق دانشگاه امام صادق(ع)

2 دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

    کرامت ذاتی، مبنای حقوق بشر محسوب می‌شود. افراد بماهو انسان، از حقوق بشر بهره‌مند بوده و در دوران پسااجتماع و پدید آمدن حکومت‌ها و فرمانروایی هیأت حاکمه، مدعی حق‌های بشری خود هستند. حکومت مردم‌سالار، در جهت اعمال قوۀ حاکمیت و «به‌منظور تأمین، شناسایی و مراعات حقوق و آزادی‌های عمومی و برای مقتضیات صحیح اخلاقی و نظم عمومی و رفاه همگانی»، ناچار دست به تقییدات و تحدید حق‌های افراد می‌زند. در این علقۀ سیاسی-حقوقی شهروندی، هر گونه تضییق و توسعه در مصادیق حقوق بشر به وضع حقوق شهروندی منجر می‌شود. نگارندگان با پیش‌فرض اینکه حق‌های بشری در فضای جامعۀ مطلق و بی­قید نیستند، در پی نشان دادن کرامت اکتسابی و ارزشی به‌عنوان مبنای حقوق شهروندی هستند و اینکه حکومت مشروع و حقانی باید بر این مبنا، به وضع حقوق شهروندی مبادرت ورزد و حکومت دینی ایران نیز از این قاعده مستثنا نیست. ضمن تأیید وجود ارزش‌های مشترک بشری، باید پذیرفت در هر جامعه‌ای، ارزش‌های مخصوصی وجود دارد. در نهایت سعی بر این است که در قانون اساسی، تفکیک و اسلوب مذکور استخراج ‌ و چگونگی برخورداری از کرامت اکتسابی نشان داده شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Human Dignity and Reliance of Human Rights and Citizen’s Rights Enshrined in The Constitution of The Islamic Republic of Iran on Human Dignity

نویسندگان [English]

  • Tavakol Habibzadeh 1
  • Aliasghar Farajpour Aslemarandi 2

1 Assistant Professor, Faculty of Islamic Studies & Law, Imam Sadegh University, Tehran, Iran

2 MSc. Student, Imam Sadegh University, Tehran, Iran (Corresponding Author: farajpour87

چکیده [English]

Inherent dignity is the basis of human rights and individuals as members of the human race are entitled to the mentioned rights. As a result and in the emergence of States, governments and social-era, the humankind is demanding access to the said rights. Democratic governments, in the exercise of power and authority and "to recognize and respect the rights and freedoms of others and of meeting the just requirements of morality, public order and the general welfare", inevitably, limit the rights of the people. The authors, with the assumption that all human rights are not absolute in society, seek to demonstrate Acquired dignity as a basis for Citizen's rights and to illustrate that based on this assumption, legitimate governments, from which the theocratic government of Iran is not an exemption, shall provide the rights of their citizens. While accrediting the existence of common human values, the fact that each society has a distinctive set of values must be observed. In closing, this paper attempts to study The Constitution in order to obtain the above-mentioned methods and differentiations regarding the two categories of dignity to shed light on necessities of entitlement to Acquired dignity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • acquired dignity
  • citizenship
  • Constitution
  • inherent dignity
  • People
  1. 1.      قرآن کریم
  2. 2.      نهج‌البلاغه
  3. 3.      رسالۀ حقوق امام سجاد(ع)
  4. 4.      قانون ‌اساسی جمهوری اسلامی ایران
  5. 5.      اعلامیۀ حقوق بشر و شهروندی 1789.
  6. 6.      افروغ، عماد (1387)، حقوق شهروندی انتشارات سورۀ مهر تهران.
  7. 7.      انصاری، مرتضی (1415ق)، المکاسب المحرمه، نشر کنگره، ج سوم، چ اول.
  8. 8.      باربالت، جک (1383)، ترجمۀ جواد کارگزاری، نشریۀ حقوق اساسی، سال دوم، ش 2، حقوق شهروندی.
  9. 9.      برایان ترنر (1386)، ترجمۀ جواد کارگزاری، مجلۀ حقوقی دادگستری، سال دوم، ش 58، مفهوم شهروندی.
  10. 10.  بندرچی، محمدرضا (1383)، «حقوق شهروندی در حقوق اساسی ایران»، نشریۀ دادرسی، سال هشتم ش 46.
  11. 11.  رحمان‌پور، ماشاءالله ،حاخام مشه زرگری، ترجمۀ تورات در سایت انجمن کلیمیان ایران به آدرس: http://www.iranjewish.com/Torah/F1_Bereshit.htm
  12. 12.  جاوید، محمدجواد (1391)، مرز نظری حقوق بشر و حقوق شهروندی در قرآن کریم، چکیده مقالات همایش بین‌المللی حقوق عمومی در قرآن کریم، معاونت حقوقی ریاست جمهوری.
  13. 13.  جاوید، محمدجواد (1388)، نظریۀ نسبیت در حقوق شهروندی؛ تحلیلی مبتنی بر اطلاق در حقوق طبیعی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، چ اول.
  14. 14.  جعفری تبریزی (1370)، «حق کرامت انسانی»، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی تهران، ش 27.
  15. 15.  جعفری، محمدتقی (1370)، حقوق جهانی بشر، دفتر خدمات حقوقی بین‌المللی، چ اول.
  16. 16.  جوادی، عبدالله (1375)، فلسفۀ حقوق بشر، مرکز نشر اسرا، چ اول.
  17. 17.  جوادی، عبدالله (1384)، حق و تکلیف در اسلام، مرکز نشر اسرا، چ اول.
  18. 18.                          حبیب‌زاده، محمدجعفر و اسمعیل رحیمی‌نژاد (1386)، «کرامت انسانی در قانون ‌اساسی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامۀ مدرس علوم انسانی، دورۀ، 11 ش 4.
  19. 19.  دشتی، تقی (1390)، حقوق بشر در ترازو؛ بررسی تطبیقی اسناد جهانی حقوق بشر با قانون ‌اساسی جمهوری اسلامی ایران، انتشارات کانون اندیشۀ جوان.
  20. 20.  راسخ، محمد (1381)، حق و مصلحت: مقالاتی در فلسفۀ حقوق، فلسفۀ حق و فلسفۀ ارزش، نشر طرح نو، چ اول.
  21. 21.  راسخ، محمد (1386)، «مدرنیته و حقوق دینی»، نامۀ حقوقی، ج 3، ش 2.
  22. 22.  ساعد، نادر (1383)، «تأملی بر ساختار قانونی حقوق بنیادین شهروندی با تأکید بر وجاهت آن در قانون اساسی، نشریۀ اطلاع‌رسانی حقوقی بهمن و اسفند، ش 9.
  23. 23.  سیدی نیا، سید اکبر (1387)، کرامت انسانی و اقتصاد، مجلۀ اقتصاد اسلامی، ش 29.
  24. 24.  صادقی، محمود (1385)، کرامت انسانی مبنای منع همانندسازی انسان در اسناد بین‌المللی، پژوهشنامۀ حقوق و علوم سیاسی، سال اول، ش 2 و  3.
  25. 25.  صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون ‌اساسی جمهوری اسلامی ایران (1364)، ج اول، ادارۀ کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی، چ اول.
  26. 26.  الطباطبایی، محمدحسین (1392)، المیزان فی تفسیر القرآن، الجلد الثالث عشر، مؤسسۀ مطبوعاتی اسماعیلیان.
  27. 27.  علیخانی، علی‌اکبر (1385)، کرامت انسانی و خشونت در اسلام، پژوهشنامۀ علوم سیاسی، ش 3.
  28. 28.  عمید، حسن (1389)، انتشارات راه رشد، فرهنگ فارسی عمید ویراستار: عزیزالله علیزاده، چ اول.
  29. 29.  عمید زنجانی، عباسعلیو محمدمهدی توکلی (1386)، «حقوق بشر اسلامی و کرامت ذاتی انسان در اسلام»، فصلنامۀ حقوق، ش 4.
  30. 30.  فیض سید رضا (1390)، «کرامت ذاتی انسان در عرفان ابن عربی»، فصلنامۀ اخلاق زیستی، ش 1.
  31. 31.  قاری سید فاطمی، محمد (1389)، حقوق بشر در جهان معاصر: جستارهایی تحلیلی از حق­ها و آزادی­ها، دفتر دوم، چ دوم، شهر دانش.
  32. 32.  قاری سید فاطمی، محمد (1382)، حقوق بشر در جهان معاصر: درآمدی بر مباحث نظری مفاهیم، مبانی، قلمرو و منابع، دفتراول، انتشارات دانشگاه شهیدبهشتی.
  33. 33.  کلدی، علیرضا و پوردهناد، نگار (1391)، بررسی میزان آگاهی و نگرش دانشجویان نسبت به حقوق شهروندی در تهران، مطالعات شهری، سال دوم، ش 4.
  34. 34.  گلن جانسون (1377)، اعلامیۀ جهانی حقوق بشر و تاریخچۀ آن، ترجمۀ محمدجعفر پوینده، نشر نی، چ اول.
  35. 35.  مصباح، محمدتقی (1380)، نظریۀ حقوقی اسلام، انتشارات مؤسسۀ امام خمینی، چ دوم.
  36. 36.  مظفری، آیت (1380)، «پیامبر اکرم (ص) و کرامت انسان»، فصلنامۀ حصون، ش 9.
  37. 37.  منتظری، حسینعلی (1387)، پاسخ به پرسش‌هایی پیرامون مجازات‌های اسلامی و حقوق بشر، ارغوان دانش، چ اول.
  38. 38.  منتظری، حسینعلی (1383)، رسالۀ حقوق، انتشارات سرایی، چ چهارم.
  39. 39.  منوچهری، عباس و سید محمود نجاتی حسینی (1385)، نامۀ علوم اجتماعی، ش 29، درآمدی بر نظریۀ شهروندی گفت­وگویی در فلسفۀ سیاسی هابرماس.
  40. 40.  نوروزی، فیض‌الله و گل‌پرور، منا (1390)، بررسی میزان احساس برخورداری زنان از حقوق شهروندی و عوامل مؤثر بر آن، فصلنامۀ راهبرد، سال بیستم، ش 59.
  41. 41.  ویژه، محمدرضا (1390)، مبانی نظری و ساختار دولت حقوقی انتشارات جنگل، چ اول.

 

  1. 42.                        Basic Law for the Federal Republic of Germany 1949
  2. 43.                        Beaujean, É , Dictionnaire de la langue française, Abrégé du Dictionnaire de É. Littré De L'académie Française, Éditions Universitaires ,1900, Belgique
  3. 44.                        Beyleveld, Deryck and Brownsword, Roger, Human Dignity, Human Rights, and Human Genetics, The Modern Law Review, Vol. 61, No5, 1998 in www ,jstor.org
  4. 45.                        Convention contre la torture et autres peines ou traitements Cruels, Inhumains ou Dégradants 1987
  5. 46.                        Convention for the Protection of Human Rights and Dignity of the Human Being with regard to the Application of Biology and Medicine Convention on Human Rights and Biomedicine
  6. 47.                        Fragnière، Gabriel، Citoyenneté, Nationalité, Identité، Centre des Jeunes Dirigeants d’Entreprise Futurouest،2003
  7. 48.                        John Rawls-A Theory of Justice_ Revised Edition-Belknap Press,Harvard University Press, cambridge,Massachusetts (1999)
  8. 49.                        Le site du CONSEIL D'ÉTAT ET LA JURIDICTION ADMINISTRATIVE: http://www.conseil-etat.fr/fr/presentation desgrands arrets/27-octobre-1995-commune de morsang sur orge.html
  9. 50.                        Miglietti,Sara, Amitié, harmonie et paix politique chez Aristote et Jean Bodin, Astérion, La première Théorie critique, no 7, juin 2010 P6
  10. 51.                        Ogien, Ruwen, Traducción de Manel Maní Viudes, Pensar la pornografía, Ediciones Paidós Ibérica, Barcelona (2005)
  11. 52.                        Pele, Antonio, “Understanding Human Dignity”, Consolider-Ingenio, El Tiempo de los Derechos, Número: 20, 2010
  12. 53.                        Schulman, adam, Bioethics and the Question of human rights University of Notre Dame Press, 2009
  13. 54.                        Thomas Hobbes, Leviathan or the Matter, Forme, & Power of a Common-wealth Ecclesiasticall and Civill ,Oxford World's Classics, London (1998)
  14. 55.                        TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI 1982
  15. 56.                        United States Declaration of Independence 1776
  16. 57.                        Universal Declaration on Bioethics and Human Rights2005
  17. 58.                        Universal Declaration on the Human Genome and Human Rights11 November 1997
  18. 59.                        WORLD MEDICAL ASSOCIATION DECLARATION OF HELSINKI, Ethical Principles for Medical Research Involving Human Subjects 2013