دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

دانش‌آموختۀ دکتری حقوق عمومی، دانشکدۀ حقوق دانشگاه اِکس مارسی 3، فرانسه

چکیده

توجه به مبحث «کیفیت قانون» در ده سال اخیر در ایران، این ضرورت را به‌وجود آورده تا در خصوص وجوه مختلف آن، بحث و مطالعه صورت گیرد. زوایا و وجوه مسئلۀ «کیفیت قانون»، بسیار گسترده، پیچیده و نیازمند دقت فراوان است. شروع آن، مجموعه مباحث مفهومی و نظری، و پایانش پیشنهاد راهکارهای عملی برای افزایش و بالا بردن سطح کیفی قوانین است. در این مقاله، پنج راهکار افزایش سطح کیفی قوانین ارائه شده است. این راهکارها در کشورهای مختلف سابقه دارند، اما هیچ زمان به‌عنوان مجموعه‌ای از شیوه‌های افزایش کیفیت قانون، در کنار هم، در نظر گرفته نشده‌اند. سه راهکار از این فنون، کیفیت شکلی و محتوایی قوانین را افزایش می‌دهند (راهنمایی و مشورت در تهیۀ پیش‌نویس، استفاده از متخصصان زبان و استفاده از قانون آزمایشی)، و مجموعه‌سازی قوانین و تصویب قانون خاص مربوط به مسئلۀ «کیفیت قوانین»، فضای نظام حقوقی را برای ارتقای سطح کیفی قوانین مناسب می‌سازند. بی‌تردید، استفاده از این روش‌ها به‌تنهایی سطح بالای کیفیت قوانین را تضمین نمی‌کند، اما هر کدام از آنها و مجموع آنها با هم، تأثیر بسیار زیادی در رسیدن به «قانون خوب» دارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Techniques for improving the quality of laws

نویسنده [English]

  • Azadeh Abdollahzadeh Shahrbabaki

PhD, University of Aix Marseille 3, France

چکیده [English]

The focus on the issue of Quality of Laws in the last decade in Iran necessitates conducting a study on and discussing different aspect of the issue. Aspects and facets of quality of law are extended, complex, and they need high precision. The initial steps of the study include conceptual and theoretical underpinnings and final steps entail practical solution for increasing the level of quality of laws. In the present study, five solutions to increase the level of quality of laws are introduced. The solutions are practiced in different countries; however, they have never been discussed as a set of ways to increase the level of quality of laws altogether. Three solutions increase formal and material characteristics of the laws, i.e. consultation prior to the tabling of the bill, use of linguistic experts, and use of experimental legislation. The other solutions, i.e. codification, and specific law on quality of laws, provide the appropriate legal system environment for increasing the level of quality of laws. Undoubtedly, using these solutions, all of them as a whole, have a significant effect on achieving a good law

کلیدواژه‌ها [English]

  • good legislation- linguistic experts- experimental legislation- codification- interested parties
1. فارسی
الف) کتاب‌ها
1. میل، جان استوارت (1369)، رساله‌ای در باب آزادی،  ترجمۀ علی رامین، تهران: نشر نی.
2. مونتسکیو، چارلز لوئی (1370)، روح‌القوانین،  ترجمۀ علی مهتدی، تهران: امیرکبیر.
 
 
ب) مقالات
3. سلطانی، سید ناصر (1394)، «علل نافرجامی تدوین و تنقیح قوانین در ایران»، در پژوهش حقوق عمومی، ص 164-131.
 
2. انگلیسی
A) Books
4. Combrade, Bertrand-Léo (2015), L’obligation d’étude d’impact des projets de loi, thèse sur la direction de Michel Verpeaux, Université Paris 1.
5. Ranchordàs, Sofia (2014), Constitutional Sunsets and Experimental legislation, UK: Edward Elgar Publishing Limited.
6. Rémy, Cabrillac (2002), Les codifications, PUF, coll. Droit.
7. Kellermann, A.; Azzi, G.; Jacobs, S. H. (1998), Improving the Quality of Legislation in Europe, Kluwer Law International.
8. Steffensen, Bernd; Below, Nicola; Feindt, Peter H.; De Boer, Joop; Vogelezang-Stoute, Elizabeth; Klade, Manfred; Spokek, Armin; Pelkonen, Riina; Valve, Helena, Simulating and Evaluating a Better Regulation of Converging Technologies, funded by: Scientific Knowledge for Environmental Protection, on University of Amsterdam, http://acels.uva.nl/.../seberoc_final-report_format_2012-2012.
 
B) Articles
10. Carbonnier, Jean (2005), «Codification», in dictionnaire de philosophie politique, Raynaud, Philippe, et Rials, Stéphane, dir. Quatrige & PUF
11. Dickinson, John (1931),”Legislation and the effectiveness of Law”, in American Bar Association Journal, No. 17, pp. 645-696.
12. Ehrenberg-Sundin, Barbro (2004), “Plain language in Sweden, the results after 30 years”, available on http://www.plainlanguage.gov/usingPL/world/world-sweden.cfm.
13. Eng, Svein (2002), “Legislative Inflation and the Quality of Law”, in Legisprudence, Edition by Luc J Wintgens, pp. 65-79.
14. Gestel, Rob van ; Dijck, Gijs van (2011), “Better regulation through experimental legislation”, in European Public Law, Vol.17, No.3, pp. 539-553
15. Gestel, Rob van ; Dijck, Gijs van (2011), “Better regulation through experimental legislation”, in European Public Law, vol.17, No.3, pp. 539-553.
16. Laugier, Henri (1951), «Pour une réforme du Conseil Economique et Social», in Politique Etrangère, Vol. 16, No. 4, pp. 313-324.
17. Reath, Andrews (1994), “Legislating the Moral Law”, in Noûs, Vol. 28, No. 4, pp. 435-464.
18. Roblot-Troizier, Agnès; Sorbara, Jean-Gabriel (2009), "Limites et perspectives de la nouvelle fonction législative du Conseil d'Etat", in L’actualité juridique droit administratif, No. 36, Dalloz, pp. 1994-2002.
19. Timsit, Gérard (1996), "La codification, transcription ou transgression de la loi?", Droits, No. 24.
 
C) Documents
20. La loi organique n° 58-1360 du 29 décembre 1958 (version consolidée au 05 décembre 2008).
21.  Loi n° 2009-689 du 15 juin 2009 tendant à modifier l'ordonnance n° 58-1100 du 17 novembre 1958 relative au fonctionnement des assemblées parlementaires et à compléter le code de justice administrative. 
22. L’article 39 alinéa 5 de la révision constitutionnelle du 23 juillet 2008.
23. European Commission, Impact Assessment Guidelines, SEC(2009) 92, on  http://ec.europa.eu/governance/impact/commission_guidelines/docs/iag_2009_en.pdf.
24. Guide pour l’élaboration de la législation fédérale, 3e édition mise à jour, Office fédéral de la justice, 2007.
25. Communication de la Commission sur l'obtention et l'utilisation d'expertise par la Commission: principes et lignes directrices - "Améliorer la base de connaissances pour de meilleures politiques" /* COM/2002/0713 final */  sur http://eur-lex.europa.eu/legal-content/FR/ALL/?uri=CELEX:52002DC0713
26. Décision n° 99-421 DC du 16 décembre 1999, Loi portant habilitation du Gouvernement à procéder, par ordonnances, à l'adoption de la partie législative de certains codes.
27. Décision n° 2004-506 DC du 2 décembre 2004, Loi de simplification du droit
28. Loi organique n° 2009-403 du 15 avril 2009 relative à l'application des articles 34-1, 39 et 44 de la Constitution, sur https://www.legifrance.gouv.fr/affichTexte.do?cidTexte=JORFTEXT000020521873&categorieLien=id.
29. Portelli, Hugues (2015), Rapport n° 509-Séna : l’application  des articles34-1, 39  et 44  de  la Constitution  pour  tenir  compte  de  la décision du Conseil constitutionnel du 1er juillet 2014, sur  http://www.senat.fr/rap/l14-509/l14-5094.html.