دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

2 دانشیار گروه حقوق دانشکده علوم اداری و اقتصادی دانشگاه اصفهان

3 دانشجوی دکترای حقوق خصوصی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

اجرای طرح‌های عمرانی شهرداری آنجا که مستلزم آزادسازی و تملک املاک شهروندان است، گاهی با مقاومت مالکان و عدم تمکین آنها در زمینۀ اجرای طرح‌های مذکور روبه‌رو می‌شود که سرانجام با الزام مراجع ذی‌صلاح و مداخلۀ مأموران اجرا می‌شود و با قهر و غلبه پایان می‌یابد. اما گاهی مالکان به اختیار و با رضا و رغبت نسبت به اجرای طرح و عقب‌نشینی، اقدام می‌کنند. در این حالت استحقاق مالک در خصوص مطالبۀ بهای ملک خود، گاه مورد تردید و انکار حقوقدانان و محاکم شده است. بررسی رویۀ قضایی نیز نشان می‌دهد که اغلب مالکان در این مسیر سرانجام از اثبات حق خود و مطالبۀ بهای ملک باز می‌مانند و شهرداری‌ها قسمتی از املاک آنها را به‌رایگان تملک می‌کنند. پژوهش حاضر عهده‌دار بررسی مبانی استدلالی این دسته از دادگاه‌ها و حقوقدانان است تا با نقد و ارزیابی آنها، بر اثبات حق این قبیل مالکان استدلال کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of the Scope of the Right to Demand for Real Estate Prices Located at Municipal Development Projects after Optional Implementation of Correctional Edge by the Owners

نویسندگان [English]

  • Seyed mohammad sadegh Tabatabaei 1
  • Manouchehr Tavassoli Naeini 2
  • Seyed Yaser Hoseini 3

1 Associate Professor of Law, University of Isfahan, Isfahan, Iran

2 Associate Professor of Law Department, Faculty of Administrative and Economic Sciences, University of Isfahan, Isfahan, Iran

3 Ph.D student in Isfahan University of Law, Isfahan University, Isfahan, Iran

چکیده [English]

Implementation of development plans, where requires the possession of the citizens' lands, sometimes encountered property owners resistance and lack of compliance with these plans that ultimately ends with the compulsion of the competent authorities and the intervention of the executed agents with duress. But sometimes owners take action on the implementation of the plan and optional retreat with discretion and willingly. In this case, the right to claim for value by him has sometimes been questioned and denied by lawyers and courts. Judicial review also shows that most of them are deprived of claim for value and proof their rights and the municipalities have taken over part of their property for free. The present study seeks to examine the reasoning grounds of this category of courts and lawyers to argue on proving the right of this category of owners.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Correctional Edge
  • Possession
  • Right to Claim for Value
  • Municipality
  • Optional Retreat
1. فارسی
الف) کتاب‌ها
1. بشیری، عباس؛ براتی دارانی، علی‌اکبر؛ قاسمی فیض‌آباد، حمید؛ عالی‌پور، مسعود؛ آذربایجانی، امیر؛ باقری، سعید؛ مارانی، محمدرضا؛ بشیری، انسیه (1392)، حقوق کاربردی املاک و اراضی (واگذاری، تبیین مالکیت، انتقال، انتفاع، ارتفاق، تخصیص، بهره‌برداری، تملک انواع اراضی)، تهران: جنگل.
2. پژوهشگاه استخراج و مطالعات رویۀ قضایی کشور (1393[الف])، مجموعه آرای قضایی شعب دیوان عدالت اداری سال 1391، تهران: ادارۀ انتشار رویۀ قضایی کشور.
3. پژوهشگاه استخراج و مطالعات رویۀ قضایی کشور (1393[ب])، مجموعه آرای قضایی شعب دیوان عدالت اداری سال 1392، تهران، ادارۀ انتشار رویۀ قضایی کشور.
4. پورسلیم بناب، جلیل (1395)، اراضی و املاک واقع در طرح و نحوۀ دفاع از حقوق مالکانه، تهران: فردوسی.
5. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1386)، الفارق (دائرة‌المعارفعمومی حقوق)، ج 1، تهران: گنج دانش.
6. کاتوزیان، ناصر (1387[الف])، حقوق مدنی (ایقاع)، تهران: میزان.
7. ---------- (1387[ب])، مقدمۀ علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران، تهران: شرکت سهامی انتشار.
8. محقق داماد‌، سید مصطفى (1406ق)، قواعد فقه، ج 1 و 2، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
9. معین، محمد (1384)، فرهنگ فارسی، ج 1، تهران: ادنا.
10. مؤسسۀ دایره‌المعارف فقه اسلامی (1387)، فرهنگ فقه فارسی، ج 1، قم: موسسۀ دایره‌المعارف فقه اسلامی.
11. مهندسان مشاور شهر و خانه (بی‌تا)، ضوابط و مقررات طرح جامع زیباشهر، بازیابی‌شده از سایت: (http://isfahan.mrud.ir)
12. وحدانی‌نیا، محمدامین (1395)، مسئولیت مدنی شهرداری در طرح تملک، تهران: مجد.
13. هاشمی، سید محمد (1384)، حقوق بشر و آزادی‌های اساسی، تهران: میزان.
 
ب) مقالات
14. اسماعیل‌آبادی، علیرضا؛ رضوی، محمدحسن (1386)، «مطالعۀ تطبیقی قاعدۀ رضایت زیان‌دیده و اقدام (در نظام حقوقی کامن‌لا و اسلام)»، حقوق اسلامی، ش 15، ص 82 – 61.
15. بهشتیان، سید محسن (1386)، «روش تملک اراضی و تأمین حقوق مالکانه اشخاص نسبت به املاک واقع در طرح‌های عمومی شهرداری»، مجلۀ عدالت آرا، ش 6، ص 121- 98.
16. پیلوار، رحیم (1396)، «مطالعۀ تطبیقی اعراض در فقه و حقوق ایران و حقوق فرانسه»، مطالعات حقوق تطبیقی، ش 1، ص 101 - 85.
17. توکلی‌کیا، امید؛ بهرامی احمدی، حمید (1396)، «اعراض از حق مالکیت از دیدگاه فقه امامیه و حقوق ایران»، مجلۀ فقه و مبانی حقوق اسلامی، ش 1، ص 56-33.
18. حقیقت‌پور، حسین؛ امام، سید محمدرضا (1391)، «بازپژوهی اعراض از ملکیت در فقه و حقوق»، مطالعات اسلامی (فقه و اصول)، ش 89، ص 123 -105.
19. رضایی راد، عبدالحسین (1396)، «بازخوانی قاعدۀ فقهی اعراض»، پژوهش‌های فقهی، ش 2، ص 412-389.
20. فدوی، سلیمان (1385)، «نحوۀ محاسبۀ ارزش معاملاتی (بخش اول - عرصه)»، ماهنامۀ کانون، ش 65، ص 83-29.
 
2. عربی
21. انصاری، مرتضى (1418ق)، مکاسب، ج 7، قم: مؤسسۀ نشر اسلامی.
22. حسینی مراغی، سید میر عبدالفتاح (1417ق)، العناوین الفقهیه، ج٢، قم: مؤسسۀ نشر اسلامی.
23. کاشف‌الغطاء، محمدحسین (1384)، تحریر المجله، ج 1، تهران: مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی.
24. مامقانی، محمدحسن (1371)، غایة الآمال، ج 3، قم: مجمع الذخائر الإسلامیة.
25. مکارم شیرازى، ناصر (1427ق‌) استفتاءات جدید، ج 1‌، قم: انتشارات مدرسۀ امام على بن ابی‌طالب (ع).
26. مؤسسۀ دایره‌المعارف فقه اسلامی (1423ق)، موسوعة الفقه الإسلامی طبقا لمذهب أهل البیت (ع)، ج 14، قم: مؤسسۀ دایره‌المعارف فقه اسلامی.
27. مؤسسۀ دایره‌المعارف فقه اسلامی (1423ق)، موسوعة الفقه الإسلامی طبقا لمذهب أهل البیت (ع)، ج 45، قم: مؤسسۀ دایره‌المعارف فقه اسلامی.
28. موسوی بجنوردی، سید محمد (1396)، قواعد فقهیه، ج 1، تهران: مجد.