دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه آموزشی حقوق جزا و جرم‌شناسی، واحد مراغه، دانشگاه آزاد اسلامی، مراغه، ایران

2 دانشجوی دکتری تخصصی حقوق جزا و جرم‌شناسی، واحد مراغه، دانشگاه آزاد اسلامی، مراغه، ایران

چکیده

لایحة الحاق یک تبصره به مادة ۵ قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور در جهت وضع حکمی برای ایجاد محرومیت از آموزش برای افراد دارای سابقة محکومیت کیفری قطعی در جرائم سازمان‌یافتة قاچاق انسان، محاربه و جاسوسی است. ازاین‌رو، پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی درصدد پاسخگویی به این پرسش است که آیا می‌توان محکومان را از دسترسی به حق آموزش به‌عنوان مجازات تبعی محروم کرد؟ یافته‌ها نشان می‌دهد که محرومیت از آموزش از مصادیق محرومیت از حقوق اجتماعی احصایی در مادة ۲۶ قانون مجازات اسلامی نیست. همچنین لایحة مذکور مغایر با مقررات داخلی و اسناد بین‌المللی مبنی بر رفع تبعیض‌های ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همة افراد و تساوی در برخورداری از حقوق مدنی، اجتماعی و فرهنگی و نیز فراهم کردن وسایل تحصیلات عالی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Critique of “Bill on the Right of Convicts to Study” in the Light of International Documents and Domestic Regulations

نویسندگان [English]

  • Jamal Beigi 1
  • Mehrdad Teymouri 2

1 Associate Prof., Department of Criminal Law & Criminology, Maragheh Branch, Islamic Azad University, Maragheh, Iran

2 Ph.D. Student in Criminal Law and Criminology, Maragheh Branch, Islamic Azad University, Maragheh, Iran

چکیده [English]

The bill to add a note to Article 5 of the “Law on Assessment and Admission of Students in Universities and Higher Education Centers of the Country” in order to impose a sentence of deprivation of education for people with a definite criminal conviction for organized crimes of human trafficking, moharebeh, and espionage. Therefore, the present study descriptively and analytically seeks to answer the question of whether convicts can be denied access to the right to education as an accessory punishment. Findings show that deprivation of education is not an example of deprivation of enumerated social rights in Article 26 of the Islamic Penal Code; the bill also violates domestic law and international documents to eliminate undue discrimination, provide fair access for all, equal civil, social and cultural rights, and the provision of higher education facilities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • International Documents
  • Right to Education
  • Social Rights
  • Convict
  • Domestic Regulations
1. فارسی
الف) کتاب‌ها
1. اردبیلی، محمدعلی (1397)، حقوق جزای عمومی، ج 3، چ پانزدهم، تهران: میزان.
2. انصاری، باقر (1393)، حق آموزش: حق کودک به آموزش در نظام بین‌المللی حقوق بشر،چ اول، تهران: شهر دانش.
3. ایده، آسبیرون؛ کراوزه، کاتارینا؛ روساس، الن (1391)، حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، ترجمة اردشیر امیرارجمند و گروه مترجمان، چ دوم، تهران: مجد.
4. بیگی، جمال (1388)، بزه‌دیدگی اطفال در حقوق ایران، چ دوم، تهران: میزان.
5. تقی‌زاده، احمد (۱۳۹۵)، سلسله جلسات بازخوانی مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی سال ۱۳۵۸ (بررسی اصل سی‌ام موضوع جلسة سی‌ام مشروح مذاکرات)، انتشارات پژوهشکدة شورای نگهبان، شماره مسلسل ۱۳۹۵۰۰۵۵.
6. حاتمی، مهدی؛ زاهدی گلوگاهی، منیره (۱۳۹۲)، حق بر آموزش و تعهدات دولت‌ها، چ اول، تهران: خرسندی.
7. دانش، تاج زمان (1376)، حقوق زندانیان و علم زندان‌ها، چ سوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
8. داودیان، احسان (1395)، حقوق زندانی در ایران و اسناد بین‌المللی، چ اول، تهران: مجد.
9. سالومون، مارگوت‌ای (1391)، مسئولیت جهانی برای حقوق بشر: فقر جهانی و توسعة حقوق بین‌الملل، گردآوری: فریده شایگان، ترجمة گروه مترجمان، چ اول، تهران: مجد.
10. شریفی طراز کوهی، حسین (1392)، زمینه‌ها، ابعاد و آثار حقوق شهروندی، چ اول، تهران: میزان.
11. طباطبایی مؤتمنی، منوچهر (1386)، حقوق اساسی، چ نهم، تهران: میزان.
12. فتحی، محمد (۱۳۹۳)، اصول قانون اساسی در پرتو نظرات شورای نگهبان (اصل سی‌ام)، انتشارات پژوهشکدة شورای نگهبان، شمارة مسلسل ۱۳۹۳۰۱۳۵.
13. قاری سید فاطمی، سید محمد (1388)، حقوق بشر در جهان معاصر: دفتر دوم، جستارهایی تحلیلی از حق‌ها و آزادی‌ها، چ اول، تهران: شهر دانش.
14. گودرزی، محمدرضا؛ الوندی، مظفر (1384)، حقوق بشر در نظام کیفری و زندان‌ها، چ اول، تهران: راه تربیت.
15. مگنوسون واتر دال تریه؛ توماس هاس چایلد، الکساندر (2010)، فشرده مجموعه اسناد ملی و بین‌المللی در زمینه تعلیم و تربیه در افغانستان، ترجمه: سید وحید دادگر، کابل، انتشارات یونسکو کابل. چاپ اول.
 
ب) مقالات
16. ابراهیمی، شهرام (1391)، «بازپروری عادلانۀ مجرمان»، فصلنامة آموزه‌های حقوق کیفری، ش 3. ص 176-151.
17. بیگی، جمال؛ تیموری، مهرداد (1399)، «آموزش کودکان و نوجوانان محروم از آزادی و چالش‌های فراروی آن در حقوق ایران»، فصلنامة حقوق کودک، دورة 2، ش 5، ص 101-73.
18. بیگی، جمال (1398)، «راهبرد نگاری قانونی برای کودکان و نوجوانان در سیاستگذاری آموزشی»، فصلنامة سیاست‌نامة علم و فناوری، دورة 9، ش 4، ص 46-31.
19. جهانگیری، الناز؛ قماشی، سعید (1396)، «بررسی کارکردهای بازپرورانه اجرای حق برخورداری از آموزش‌وپرورش در زندان‌های استان اصفهان»، دوفصلنامة حقوق کیفری، دورة 8، ش 2، ص 91-63.
20. حبیب‌نژاد، سید احمد؛ رجبی، محمد؛ میرزایی، زهرا (1395)، «حمایت کیفری از حق‌های اساسی شهروندان در نظام حقوقی ایران»، دوفصلنامة حقوق جزا و سیاست جنایی، دورة 1، ش 1، ص 24-1.
21. حبیبی مجنده، محمد (1391)، «تحریم‌های اقتصادی و نقض حق بر آموزش»، دوفصلنامة حقوق بشر، دورة 7، ش 1، ص 24-3.
22. حسینی دره صوفی، سید محمد (1398)، «حق بر آموزش مهاجر در فقه اهل‌بیت و قوانین موضوعه»، فصلنامة فقه، حقوق و علوم جزا، دورة 4، ش 13، ص 60-47.
23. دانش‌پژوه، وهاب (1378)، «محرومیت از حقوق اجتماعی در حقوق کیفری ایران و فقه امامیه»، فصلنامة پژوهشی دانشگاه امام صادق (ع)، ش 9، ص 214-181.
24. رحمت‌اللهی، حسین؛ دانش ناری، زهرا (1393)، «حق و آزادی آموزش‌وپرورش»، دو فصلنامة مطالعات حقوق بشر اسلامی، دورة 3، ش 7، ص 70-53.
25. رستمی، سارا؛ سلیمان‌زاده افشار، ثروت (1399)، «بازاندیشی در مفهوم حق بر آموزش در پرتو شهروندی دموکراتیک»، فصلنامة اخلاق زیستی، دورة 10، ش 1، ص 186-173.
26. سید حاتمی، مریم؛ مصفا، نسرین (1399)، «تعهد دولت‌ها بر ایجاد برابری جنسیتی در آموزش»، فصلنامة مطالعات حقوق عمومی، دورة 50، ش 4، ص 1399-1379.
27. طلایی، فرهاد؛ احمدی باب اناری، سمیرا؛ نبوی‌زاده، سیده لیلا (1394)، «تحلیلی بر کار کودک و تأثیر آن بر حق آموزش کودک با تأکید بر برنامۀ بین‌المللی حذف کار»، دو فصلنامۀ حقوق بشر، دورة 10، ش 1، ص 24-3.
28. نیازپور، امیرحسن (1394)، «حق زندانیان بر تحصیل در قلمرو سیاست جنایی تقنینی سازمان ملل متحد و ایران»، فصلنامة پژوهش‌های حقوق کیفری، دورة 1، ش 1، ص 34-19.
29. نیازپور، امیرحسن (1391)، «حق برخورداری از آموزش‌وپرورش: از حقوق بشر تا پیشگیری از بزهکاری»، فصلنامۀ مطالعات پیشگیری از جرم، ش 22، ص 86-60.
30. نیاورانی، صابر (۱۳۸۹)، «منزلت حق بر آموزش در نظام بین‌المللی حقوق بشر»، فصلنامۀ تحقیقات حقوقی، دورة ۱۳، ش 52، ص 433-381.
31. واحدی‌زاده، جواد؛ جباری، سید محمد (1392)، «جایگاه مجازات‌های تبعی در نظام کیفری اسلام»، فصلنامة تعالی حقوق، دورة 5، ش 5، ص 159-137.
32. اتینگر، درک؛ ترینر، نیک (1384)، «حقوق بشر و حقوق فرهنگی» در: مجموعه مقالات دومین همایش بین‌المللی حقوق بشر، ترجمة قاسم شبان‌نیا، قم: گرایش، ص 46-35.
33. دانلی، جک (1384)، «اعلامیة جهانی حقوق بشر لیبرالیسم و اجتماع متداخل بین‌المللی»، در: مجموعه مقالات دومین همایش بین‌المللی حقوق بشر، ترجمة محمد حبیبی مجنده، قم: گرایش، ص 748-727.
 
ج) پایان‌نامه‌ها
34. تیموری، مهرداد (1396)، حق آموزش زندانیان و چالش‌های فراروی آن در ایران با تکیه بر اسناد بین‌المللی، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مراغه.
 
2. انگلیسی
A) Books
1. Ansari, Baqer (2014), The Right to Education: The Right of the Child to Education in the International Human Rights System, Tehran, Shahr Danesh Publications, First Edition (in Persian).
2. Ardabili, Mohammad Ali (2018), General Criminal Law, Vol. 3, Tehran, Mizan Publications, Fifteenth Edition (in Persian).
3. Beigi, Jamal (2009), Child Victimization in Iranian Law, Tehran, Mizan Publications, Second Edition (in Persian).
4. Carrabine, Eamom, Cox, Pamela, South, Nigel, Lee, Maggy, Turton, Jackie and Ken, Plummer (2009), Criminology a Sociological Introduction, London, Publisher Routledge.
5. Danesh, Tajzaman (1997), Prisoners' Rights and Prisoner Science, Tehran, Tehran University Press, Third Edition (in Persian).
6. Davodian, Ehsan (2016), Prisoner Rights in Iran and International Documents, Tehran, Majd Publications, First Edition (in Persian).
7. Dieter Beiter, Klaus (2005), The Protection of the Right to Education by International Law (International Studies in Human Rights), Boston, Publisher Martinus Nijhoff.
8. Eide, Asbirun, Krause, Katarina & Rosas, Allen (2012), Economic, Social and Cultural Law, translated by Ardeshir Amirarajmand and the group of translators, Tehran, Majd Publications, Second Edition (in Persian).
9. Fathi, Mohammad (2014), Principles of the Constitution in the light of the views of the Guardian Council (Principle 30),Publications of the Guardian Council Research Institute, serial number 133030135 (in Persian).
10. Goodarzi, Mohammad Reza and Alvandi, Mozaffar (2005), Human Rights in the Penal System and Prisoners, Tehran, Rah-e Tarbiat Publications, First Edition (in Persian).
11. Hatami, Mehdi & Zahedi Galogahi, Monire (2013), The Right to Education and the Obligations of Governments, Tehran, Khorsandi Publications, First Edition. (in Persian)
12. Krolak, lisa (2019), Books beyond bars: the transformative potential of prison libraries, Unesco Institute for Lifelong Learning.
13. Magnusson Water Dahl, Trier & Thomas Haas Child, Alexander (2010), Compact Collection of National and International Documents in the Field of Education in Afghanistan, translated by Seyed Vahid Dadgar, Kabul, Unesco Kabul Publications. First Edition (In Persian).
14. O’Byrne, Darren (2013), Human Right an Introduction, London, Publisher Routledge.
15. Qari Seyed Fatemi, Seyed Mohammad (2009), Human Rights in the Contemporary World: Second Book, Analytical Essays on Rights and Freedoms, Tehran, Shahr Danesh Publications, First Edition (in Persian).
16. Salomon, Margot.E (2012), Global Responsibility for Human Rights: Global Poverty and the Development of International Law, Compiled by: Farideh Shayegan, Translation: Translators Group, Tehran, Majd Publications, First Edition (in Persian).
17. Sharifi Taraz Koohi, Hossein (2013), Backgrounds, Dimensions and Effects of Citizenship Rights, Tehran, Mizan Publications, First Edition (in Persian).
18. Ssenyonjo, Manisuli (2009), Social and Cultural Rights in International Law, London, Hart Publishing.
19. Tabatabai Motameni, Manouchehr (2007), Constitutional Law, Tehran, Mizan Publications, Ninth Edition (in Persian).
20. Taghizadeh, Ahmad (2016), a series of sessions for the detailed reading of the parliamentary deliberations The final review of the 1358 constitution (review of the 30th principle of the subject of the detailed deliberations session), Guardian Council Research Institute Publications, serial number 13950055 (in Persian).
 
B) Articles
21. Amit Kumar, Jain & Upendra Nabh, Tripathi (2018), “Prisoners Education in India: A Case Study of IGNOU with special reference to Haryana”, Educational Quest: An International Journal of Education and Applied Social Science, Vol. 9, No. 1, pp. 39-46.
22. Anaya, S.James (2004), “International Human Rights and Indigenous Peoples: The More Toward The Multicultural state”, Arizona Journal of International and comparative law, Vol. 21, No. 1, pp. 1-50.
23. Beigi, Jamal (2019), "Legal Strategy for Children and Adolescents in Educational Policy Making", Journal of Science and Technology Policy, Vol 9, No 4, pp. 31-46 (in Persian).
24. Beigi, Jamal & Teymouri, Mehrdad (2020), "Education of children and adolescents deprived of liberty and the challenges it faces in Iranian law", Journal of Child Rights, Vol. 2, No. 5, pp. 73-101 (in Persian).)
25. Daneshpajooh, Wahab (1999), "Deprivation of social rights in Iranian criminal law and Imami jurisprudence", Research Quarterly of Imam Sadegh University, No. 9, pp. 181-214 (in Persian).
26. Danley, Jack (2005), "Universal Declaration of Human Rights, Liberalism and the International Interfering Community", in: Proceedings of the Second International Conference on Human Rights, translated by Mohammad Habibi Majandeh, Qom, Garaish Publications, pp. 727-748 (in Persian).
27. Ebrahimi, Shahram (2012), "Fair Rehabilitation of Criminals", Journal of Criminal Law Teachings, No. 3. pp. 151-176 (in Persian).
28. Ettinger, Derek and Trainer, Nick (2005), "Human Rights and Cultural Rights" in: Proceedings of the Second International Conference on Human Rights, translated by Qassem Shabanania, Qom, Grayesh Publications, pp. 35-46 (in Persian).
29. Habibi Majandeh, Mohammad (2012), "Economic Sanctions and Violation of the Right to Education", Journal of Human Rights, Vol. 7, No. 1, pp. 3-24 (in Persian).
30. Habibnejad, Seyed Ahmad, Rajabi, Mohammad & Mirzaei, Zahra (2016), "Criminal protection of the basic rights of citizens in the Iranian legal system", Journal of Criminal Law and Criminal Policy, Vol. 1, No. 1, pp. 1-24 (in Persian).
31. Hosseini Darreh Sufi, Seyyed Mohammad (2019), "The Right to Immigrant Education in Ahl al-Bayt Jurisprudence and Subject Laws", Journal of Jurisprudence, Law and Criminal Sciences, Vol. 4, No. 13, pp. 47-60 (in Persian).
32. Jahangiri, Elnaz & Ghomashi, Saeed (2017), "Study of the rehabilitative functions of exercising the right to education in prisons of Isfahan province", Journal of Criminal Law, Vol. 8, No. 2, pp. 63-91 (in Persian).
33. McCrie, Robert & Clemot, Annabelle (2015), “The Mandela Rules: Will They Impact American Corrections?”, Corrections Today, Vol. 77, No. 5, pp. 44-48.
34. Niavarani, Saber (2010), "The status of the right to education in the international human rights system", Journal of Legal Research, Vol. 13, No. 52, pp. 381-433 (in Persian).
35. Niazpour, Amir Hassan (2012), "The right to education: from human rights to crime prevention", Journal of Crime Prevention Studies, No. 22, pp. 60-86 (in Persian).
36. Niazpour, Amir Hassan (2015), "Prisoners' Right to Study in the Realm of United Nations and Iran Legislative Criminal Policy", Journal of Criminal Law Research, Vol. 1, No. 1, pp. 19-34 (in Persian).
37. Olawale olaniran, sunday (2016), “Revisiting Unesco Four Pillars of Education and its Implications for the 21st Century Teaching and Learning”, conference: Ist Teaching and Learning Conference, At Richards Bay, South Africa, pp. 1-11.
38. Rahmatollahi, Hossein & Danesh Nari, Zahra (2014), "The Right and Freedom of Education", Journal of Islamic Human Rights Studies, Vol. 3, No. 7, pp. 53-70 (in Persian).
39. Rostami, Sara & Soleimanzadeh Afshar, Servat (2020), "Rethinking the Concept of the Right to Education in the Light of Democratic Citizenship", Bioethics Quarterly, Vol. 10, No. 1, pp. 173-186 (in Persian).
40. Seyed Hatami, Maryam & Mosafa, Nasrin (2020), "Commitment of governments on creating gender equality in education", Journal of Public Law Studies, Vol. 50, No. 4, pp. 1379-1399 (in Persian).
41. Talaei, Farhad, Ahmadi Bab Anari, Samira & Nabavizadeh, Seyedeh Leila (2015), "An Analysis of Child Labor and Its Impact on the Child's Right to Education with Emphasis on the International Labor Elimination Program", Journal of Human Rights, Vol. 10, No. 1, pp. 3-24 (in Persian).
42. Vahedizadeh, Javad & Jabbari, Seyed Mohammad (2013), "The place of subordinate punishments in the Islamic penal system", Journal of Legal Excellence, Vol. 5, No. 5, pp. 137-159. (in Persian)
43. Wilson, David.B, Gallagher, Catherine.A, Coggeshall, Mark.B & MacKenzie, Doris.L, (1999), “Quantitative Review and Description of Corrections-Based Education, Vocation, and Work Programs”, Corrections Management Quarterly, Vo.l 3, No. 4, pp. 8-18.
 
C) Thesis
44. Miceli, Victoria (2009), Analyzing the Effectiveness of Rehabilitation Programs, Senior Honors Projects, Part of the Social and Behavioral Sciences Commons, University of Rhode Island.
45. Teymouri, Mehrdad (2017), The Right to Education of Prisoners and the Challenges Facing It in Iran Based on International Documents, Thesis for Master of Criminal Law and Criminology, Islamic Azad University, Maragheh Branch (in Persian).