نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار، گروه حقوق، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
2 استادیار، گروه حقوق، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
چکیده
تبیین رفتار انسانی در حکمت عملی سنت براساس دیدگاهی غایت‌انگار صورت می‌گیرد، به‌گونه‌ای که از ارسطو تا حکمای اسلامی، در عین تفاوت دیدگاهی که در این زمینه دارند، افعال انسانی را معطوف به غایات کمالی در نظر می‌گیرند و از آنجا که صورت و حقیقت رفتار را به غایت آن باز می‌گردانند، بر مبنای غایت رفتار و با رویکردی هنجاری به حسن و قبح آن حکم می‌کنند. این در حالی است که با آغاز دورۀ مدرن بستر تبیین رفتار انسان، به رویکرد مکانیستی تحول می‌یابد و این تغییر رویکرد در فلسفۀ دکارت به‌طور جدی ظاهر می‌شود و با هابز بسط می‌یابد و با اسپینوزا به اوج خود می‌رسد. در مکانیسم‌انگاری مدرن، رفتار انسانی در چارچوب مکانیسم ضروری و علی نیروهای (امیال) حاکم بر آن تبیین می‌شود. بر این اساس تبیین رفتار مجرمانه از غایت‌انگاری حکمت عملی سنت به تلقی رفتار مجرمانه به‌مثابۀ زنجیره‌ای از روابط علی و ضروری مکانیسم طبیعت انسانی تغییر رویکرد می‌دهد. این تغییر رویکرد، زمینۀ آغازین تحقق هویت اقتصادی جرم در دوران جدید است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Criminal Behavior, from the Teleology of the Practical Wisdom of Tradition to Modern Mechanism
نویسندگان [English]
- Abbas Mansourabadi 1
- Seyyed Saeid Mousavi asl 2
1 Associate Professor, Department of Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Department of Law, Faculty of Law and Political Science, Shiraz University, Shiraz, Iran
چکیده [English]
The explanation of human behavior in the practical wisdom of tradition is teleological. From Aristotle to Islamic scholars, despite their differences, human actions are considered to be aimed at perfection, and since they attribute the form and truth of behavior to its purpose, they judge its decency or indecency based on the purpose of the behavior through a normative approach. However, with the beginning of the modern era, the basis for explaining human behavior evolved to a mechanistic approach. This change of approach appeared in Descartes' philosophy, expanded with Hobbes, and culminated with Spinoza. In modern mechanism, human behavior is explained within the framework of a mechanical view of the world and the forces that govern it. Accordingly, the explanation of criminal behavior changes from the traditional teleology of practical wisdom to the perception of criminal behavior as a chain of causal and necessary relationships in human nature. This approach is the starting point for the the economic identity of crime in the modern era.
کلیدواژه‌ها [English]
- teleology
- modern mechanism
- practical wisdom
- modern ethics
- criminal behavior
- فارسی
الف) کتاب‌ها
- ابن‌سینا، ابوعلی (1980)، الرسائل (عیون الحکمه)، بیروت: دارالقلم.
- اخوان‌الصفا و خلان الوفا (1992)، الرسائل، ج 2، تهران: الدارالاسلامیه،
- ارسطو (1398)، اخلاق نیکوماخوس، چ چهارم، ترجمۀ محمدحسن لطفی، تهران: طرح نو.
- ارسطو (1349)، سیاست، چ دوم، ترجمۀ حمید عنایت، تهران: شرکت سهامی.
- ---- (1394)، متافیزیک، ترجمۀ دکتر شرف‌الدین خراسانی، چ ششم، تهران: حکمت.
- اسپینوزا، باروخ (1392)، اخلاق، چ پنجم، ترجمۀ محسن جهانگیری، تهران: نشر دانشگاهی.
- ---------- (1390)، شرح اصول فلسفۀ دکارت و تفکرات مابعدالطبیعی، چ سوم، ترجمۀ محسن جهانگیری، تهران: سمت.
- اشتراوس، لئو (1393)، حقوق طبیعی و تاریخ، چ سوم، ترجمۀ باقر پرهام، تهران: آگاه.
- اوکانر، دانیل‌جان (1389)، ارسطو، چ دوم، ترجمۀ خشایار دیهیمی، تهران: کوچک.
- پارکینسون، جی اچ آر (1381)، عقل و تجربه از نظر اسپینوزا، چ اول، ترجمۀ محمدعلی عبداللهی، قم: بوستان کتاب.
- تیلور، آلفرد (1393)، ارسطو، چ اول، ترجمه: حسن فتحی، تهران: حکمت.
- داوری اردکانی، رضا (1390)، ما و تاریخ فلسفۀ اسلامی، چ دوم، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
- دکارت، رنه (1369)، تأملات در فلسفۀ اولی، چ دوم، ترجمۀ احمد احمدی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
- صفارهرندی، محمدسجاد (1395)، تحول اندیشۀ اخلاقی و مبادی انسان شناسانۀ تکوین جامعه‌شناسی، رسالۀ دکتری دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
- طوسی، خواجه نصیرالدین (1356)، اخلاق ناصری، چ اول، تصحیح مجتبی مینوی و علیرضا حیدری، تهران: خوارزمی.
- فارابی، ابونصر محمد (1389)، السیاسه المدنیه، چ دوم، ترجمۀ حسن ملکشاهی، تهران: سروش.
- کاپلستون، فردریک (1370)، تاریخ فلسفه (فیلسوفان انگلیسی)، چ دوم، ترجمۀ امیر جلال‌الدین اعلم)، ج 5، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی،
- گاتری، دبلیو.کی.سی (1376)، تاریخ فلسفۀ یونان، چ اول، ترجمۀ قوام صفری، ج 5، تهران: فکر روز.
- مک اینتایر، السدیر (1379)، تاریخچۀ فلسفۀ اخلاق، چ اول، ترجمۀ ان‌شاءالله رحمتی، تهران: حکمت.
- ناظرزاده کرمانی، فرناز (1376)، اصول و مبادی فلسفۀ سیاسی فارابی، چ اول، تهران: دانشگاه الزهرا.
- نوسباوم، مارتا (1380)، ارسطو، چ اول، ترجمۀ عزت‌الله فولادوند، تهران: طرح نو.
- هابز، توماس (1391)، لویاتان، چ هفتم، ترجمۀ حسین بشیریه، تهران: نشر نی.
ب) مقالات
- برنجکار، رضا (1382)، «نتایج اخلاقی و حقوقی نظریۀ فلسفی اسپینوزا»، مجلۀ اندیشه‌های حقوقی، سال 1، ش 4.
- جهانگیری، محسن (1383)، «اختیار و مسائل مربوط به آن در فلسفۀ اسپینوزا»، چ اول، مندرج در مجموعه مقالات فلسفۀ غرب، تهران: حکمت.
- ------------- (1383)، «مفاهیم و مسائل اخلاقی در فلسفۀ اسپینوزا»، چ اول، مندرج در مجموعه مقالات فلسفۀ غرب، تهران: حکمت.
- انگلیسی
- A) Books
- Allison, Henry (1987), Benedict of Spinoza, Introduction, Yale University Press.
- Beiser, F. (2005), Hegel, New York and London,Curley, Edwin, Behind the Geometrical Method, A Reading of Spinozal Method, A Reading of Spinoza s Ethics, Princeton University Press.
- Curley Edwin(1988), Behind the Geometrical Method, A Reading of Spinoza s Ethics, Princeton University Press.
- Della Rocca, Micheal (2008), Spinoza, Vol 2, Rotledege Press.
- Descartes (1969), The Principles of Philosophy, Cambridge University Press.
- Garret, Don (1997), Spinoza s Ethical Theory, The Cambridge Companion to Spinoza, Vol 2, Cambridge University Press.
- Herbert, Gary B.(1989),Thomas Hobbes: The Unity of Scientific and Moral Wisdom, The University of British Colombia Press.
- Hoffding, Harold (1955), A History of Modern Philosophy, Vol. 1. New York.
- Malcolm, Noel (1991), Hobbes and Spinoza, The Cambridge history of political thought, Cambridge University Press.
- Nadler, Steven (2006), Spinoza s Ethics, (An introduction), Cambridge University Press.
- Parkinson, GHR (2002), Wisdom and Experience according to Spinoza, Ch.
- Wolfson, Harry Austryn (1983), The PhilosoPhy of Spinoza, Vol 2, Harvard University Press.
- B) Articles
- Baranjkar, Reza (2003), "Ethical and Legal Consequences of Spinoza's Philosophical Theory", Journal of Legal Thoughts, Vol. 1, Issue 4 (In Persian).
- Jahangiri, Mohsen (2004), "Authority and Related Issues in Spinoza's Philosophy", Vol. 1, in the collection of articles on Western philosophy, Tehran: Hekmat Publications.
)