نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسنده
استادیار، گروه حقوق، دانشکدة حقوق دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
چکیده
تبیین چارچوب انتقال بناها و اموال دولتی در قالب اصل 83 قانون اساسی ایران، تابع شرایط و ضوابط ویژه‌ای از جمله اصل عدم انتقال ابتدایی بناها و اموال دولتی مشمول نفایس ملی، تصویب مجلس شورای اسلامی و اصل عدم انتقال مطلق نفایس ملی منحصربه‌فرد است. در این خصوص می‌توان گفت تفکر حاکم بر اصل یادشده به‌نوعی با مبانی و ارزش‌های هویتی، فرهنگی، هنری، قومی، اقتصادی و اجتماعی پیوند خورده است، ازاین‌رو استثنائات و سختگیری‌های قانونگذار اساسی را در اصل یادشده موجه می‌سازد. با وجود این نبود قانون عادی در این خصوص و عدم تعریف ویژه‌ای از بناها و اموال دولتی به‌ویژه شاخصة نفیسة ملی و همچنین منحصربه‌فردیت، مسئلة انتقال بناها و اموال دولتی را به نظر در چارچوبی نامشخص و چالش‌برانگیز قرار می‌دهد. از بعدی دیگر، یکی از امتیازهای حقوق عمومی که به دولت و دستگاه‌های دولتی واگذار شده است، اختیار سلب مالکیت به نفع عموم و تبدیل آن به اموال دولتی است. در این خصوص سلب مالکیت زمانی معنا پیدا می‌کند که میان نیازهای عمومی و منافع اشخاص، تعارض ایجاد شود و عملیاتی اداری است. ازاین‌رو در نوشتار حاضر با توجه و تأکید بر اصل 83 قانون اساسی، در پی تبیین شرایط و ضوابط انتقال بناها و اموال دولتی در نظام حقوقی ایران هستیم.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Transfer of State Buildings and Property: An Analysis of Article 83 of [the Iranian] Constitution
نویسنده [English]
- Mohammad Mazhari
Assistant Professor, Departmentof Law, Faculty of Law, University of Tabriz, Tabriz, Iran
چکیده [English]
Under Article 83 of the Iranian Constitution, the transfer of governmental buildings and properties is subject to special conditions and regulations such as: the principle of non-transferability of government buildings and properties including national treasures as well as the absolute non-transferability of “unique national treasures”. It can be argued that the idea underpinning the said principles is linked to the cultural, economic, and moral values of Iran. As such, the rather stringent approach of the constitutional legislator in Article 83 seems reasonable. Nonetheless, lack of a clear definition of governmental buildings and structures, specially the so-called “unique national treasures”, puts the issue of transferring such buildings and structures in a vague frame and makes it quite challenging. The present study, by focusing on Article 83 of the Iranian Constitution, intends to explain the rules on transfer of government buildings and properties in the Iranian legal system.
کلیدواژه‌ها [English]
- government property
- public property
- unique objects
- Article 83 of the Constitution
- فارسی
الف) کتاب‌ها
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1380)، حقوق اموال، تهران: کتابخانة گنج دانش.
- -------------------- (1387)، ترمینولوژی حقوق، تهران: کتابخانة گنج دانش.
- ------------------- (1390)، وسیط در ترمینولوژی حقوق، تهران: کتابخانة گنج دانش.
- خسروی، حسن (1391)، حقوق اساسی 2، چ ششم، تهران: پیام نور.
- شعبانی، قاسم (1392)، حقوق اساسی و ساختار حکومت جمهوری اسلامی ایران، چ چهل‌ونهم، تهران: اطلاعات.
- شهیدی، مهدی (1377)، تشکیل قراردادها و تعهدات، چ اول، تهران: حقوقدان.
- طباطبایی موتمنی، منوچهر (1386)، حقوق اداری، چ سیزدهم، تهران: سمت.
- عدل، مصطفی (1385)، حقوق مدنی، چ دوم، قزوین: طه.
- کاتوزیان، ناصر (1389)، اموال و مالکیت، تهران: میزان.
- کریمی، عباس (1381)، جزوة درسی اموال و مالکیت، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، تهران.
- مهرپور، حسین (1387)، نظریات تفسیری شورای نگهبان، چ اول، تهران: مرکز استراتژیک شورای نگهبان.
- هاشمی، احمدعلی؛ تقی‌زاده، ابراهیم (1394)، حقوق اموال و مالکیت، تهران: مجد.
- هاشمی، سید محمد (1386)، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران (حاکمیت و نهادهای سیاسی)، ج 2، چ چهاردهم، تهران: میزان.
ب) مقالات
- تقی‌زاده، احمد (1397)، «سلسله جلسات بازخوانی مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی سال 1358»، پژوهشکدة شورای نگهبان.
- جلالی، محمد (1393)، «تمایز میان اموال اشخاص عمومی در حقوق فرانسه»، نشریه حقوق تطبیقی، ش 2.
- درگاهی، رامین؛ صلحچی، محمدعلی (1382)، «بررسی ماهیت حقوق همبستگی: حقوق جمعی یا مردمی»، فصلنامة پژوهش حقوق عمومی، ش 48.
- عباسی، بیژن (1398)، «جایگاه اموال دولتی در نظام حقوقی ایران»، فصلنامة حقوق اداری، سال ششم، ش 18.
- فرانکیونی، فرانچسکو (1388) «در فراسوی حقوق معاهدات: پدیداری حقوق عرفی جدیدی در حمایت از میراث فرهنگی»، ترجمة علیرضا ابراهیم گل و فرزانه آقاشاهی، مجلة حقوقی بین‌المللی، ش 48، بهار و تابستان.
ج) اسناد
- زهی، نقی؛ محمدی، تراب؛ رضازاده، حسن (1391)، مجموعه قوانین و مقررات میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، تبریز، پارلا.
- صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی (1364)، ج 3، چ اول، ادارة کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی.
د) سایت‌های اینترنتی
- http://jamejamonline.ir/online/671365791993114146(تاریخ مراجعه:97/11/25).
- https://cp.divan-edalat.ir/aho-detail/6572. (تاریخ مراجعه:97/11/25).
- انگلیسی
- A) Documents
- Detailed minutes of the parliamentary deliberations on the final review of the constitution, (1985), Vol. 3, First Edition, General Department of Cultural Affairs and Public Relations of the Islamic Consultative Assembly.
- فرانسوی
- A) Books
- Binczak, P. (2010), Droit administrative des bien, Paris, Gaullino.
- Code Civil Francais, (2009), troisieme édition,Paris, Dalloz.
- Gaudemet, Y. (2014), Traite de droit administrative, Paris, LG.D.J.
)