دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه حقوق عمومی و بین‌الملل، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری حقوق بین‌الملل، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

طوفان‌های شن و غبار تأثیرات عمیقی در تمامی ابعاد اقتصادی- اجتماعی و توسعه‌ای کشورها دارند. ایران به‌ویژه مناطق جنوبی، به‌دلیل قرار گرفتن در کمربند گردوغبار از جنبه‌های مختلفی درگیر این مسئله است. این مقاله با بررسی تعهدات بین‌المللی کشورهای خاورمیانه از ‌جمله ایران، عراق، عربستان و ترکیه در زمینة پیشگیری از تخریب و آلودگی محیط زیست، در پی یافتن راهکار مقابله با پدیدۀ ریزگردها و طوفان‌های شن و غبار است. بی‌شک، یافتن راهکار به‌منظور مقابله با معضلات محیط زیست می‌تواند موجبات تقویت بنیه‌های اقتصادی و سلامت جسمی و روانی تمامی آحاد کشور را فراهم سازد و عاملی مطلوب برای اهداف مرتبط با امنیت ملی نیز است. در این مقاله قوانین و تعهدات داخلی و بین‌المللی ایران و کشورهای همسایه به‌منظور نیل به راهکاری جامع در منطقه بررسی شده است. کشورهای ایران، عراق، عربستان و ترکیه تعهدات و اصول محیط زیستی و وظیفۀ مقابله با معضلات محیط زیستی مانند ریزگردها را چه از حیث تعهدات قراردادی و چه از منظر تعهدات عرفی و حتی اصول کلی حقوق بین‌الملل محیط زیست پذیرفته‌اند. این مقاله با رویکردی تطبیقی، چگونگی تبدیل تعهدات بالقوه را به عاملی به‌منظور تقویت همکاری و مشارکت در مقابله با این پدیدۀ زیانبار بررسی می‌کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Sand and Dust Storms Phenomena in the Middle East:The Rights and Duties of Iran, and its Neighboring States

نویسندگان [English]

  • Aramesh Shahbazi 1
  • Aida Aghajani Ronaghi 2

1 Assistant Prof, Department of Public and International Law, Faculty of Law and Political Science, Allame Tabatabaii University, Tehran, Iran

2 Ph.D. Student in International Law, Faculty of Law and Political Science, Allame Tabatabaii University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Sand and dust storms deeply affect Middle Eastern countries in social, economic and development terms. Iran and its neighbors are particularly impacted by these storms. Based on the study the international environmental obligations of Iran, Iraq, Saudi Arabia and Turkey, this paper attempts to find a legal solution to the problem of sand and dust storms in the region. International obligations and domestic regulations of other countries in the region have also been studied. Iran, Iraq, Saudi Arabia and Turkey have accepted the responsibility to combat sand and dust storms by undertaking international environmental obligations. However, the main question is how these potential commitments could be transformed into action. To answer this question, the domestic laws and international obligations of these countries must be studied so that the best solutions with the least cost can be presented.

کلیدواژه‌ها [English]

  • international environmental law
  • security
  • Iran
  • the Middle East
  • sand and dust storm
  1. فارسی

الف) کتاب‌ها

  1. اخوان کاظمی، بهرام (1385)، امنیت در نظام سیاسی اسلام، چ اول، تهران: کانون اندیشۀ جوان.
  2. عبداللهی، محسن؛ مشهدی، علی؛ فریادی، مسعود (1391)، حقوق حفاظت از هوا، چا اول، تهران: میزان.
  3. مجتهدزاده، پیروز (1381)، جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی؛ تهران: سمت.
  4. معین، محمد (1371) فرهنگ معین، ج1، تهران: امیرکبیر.
  5. ملکی، عباس (1395)، سیاست‌گذاری انرژی، چ اول، تهران: نشر نی.

 

ب) مقالات

  1. بیات، فرشته و دیگران (1390)، «پدیدۀ گردوغبار و اثرات آن بر محصولات کشاورزی»، اولین کنگرۀ بین‌المللی پدیدۀ گردوغبار و مقابله با آثار زیانبار آن، دانشگاه رامین اهواز.
  2. شاهسوتی، عباس و دیگران (1390)، «اثرات طوفان‌های گردوغباری بر سلامت و محیط زیست»، اولین کنگرۀ بین‌المللی پدیدۀ گردوغبار و مقابله با آثار زیانبار آن، دانشگاه رامین اهواز.
  3. ظریفی، کوکب؛ آسودار، محمدامین (1390)، «بررسی روند شدت تغییرات وقوع پدیدۀ گردوغبار و پیامد ناشی از آن در بخش‌های مختلف»، اولین کنگرة بین‌المللی پدیدۀ گردوغبار و مقابله با آثار زیانبار آن، دانشگاه رامین خوزستان.
  4. علیزاده، عمران؛ پیشگاهی‌فر، زهرا (1390)، «امنیت زیست‌محیطی و تحول مفهوم امنیت در قرن 21»، چشم‌انداز جغرافیایی (مطالعات انسانی)، سال ششم، ش 14.
  5. لطفی، حیدر؛ نامی، محمدحسن؛ حسنپور، جعفر؛ بحیرایی، حمید (1390)، امنیت زیست‌محیطی و سیاستگذاری امنیت ملی، دانشگاه آزاد گرمسار.
  6. مارصفری، فیروزه؛ آسودار، محمدامین؛ کردی، سجاد (1390)، «عوامل ایجاد پدیدۀ گردوغبار و پیامدهای آن در بخش کشاورزی»، اولین کنگرۀ بین‌المللی پدیدۀ گردوغبار و مقابله با آثار زیانبار آن، دانشگاه رامین اهواز.
  7. مشهدی، علی (1388)، «بررسی حقوقی افزایش پدیدۀ ریزگردها در ایران و کشورهای همسایه»، سالنامۀ ایرانی حقوق بین‌الملل و حقوق تطبیقی، ش 5.

 

 

ج) اسناد

  1. آیین‌نامۀ آمادگی و مقابله با آثار زیانبار پدیدۀ گردوغبار (ریزگرد) در کشور مصوب 21/4/1388، مادۀ 1.
  2. قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون سازمان ملل متحد برای بیابان‌زدایی در کشورهایی که به‌طور جدی با خشکسالی و یا بیابان‌زایی مواجه می‌باشند - به‌ویژه در آفریقا، مصوب 11/10/1375.
  3. قانون مجازات اسلامی مصوب 1392.

 

  1. انگلیسی
  2. A) Books
  3. Abdoulahie, Mohsen; Mashhadi, Ali & Faryadi, mashoud (2012), The law of air protection, First edition, Tehran: Mizan publication (In Persian).
  4. Akhavan Kazemi, Bahram (2006), Security in the Islamic political order, first edition, Tehran: Kannon Andisheh Javan (In Persian).
  5. Fitzmaurice, Malgosia (2009), Contemporary Issues in International Environmental Law, Edward Elgar Publishing Limited.
  6. Maleki, Abbas (2014), Energy Policy, First edition, Tehran: Ney publication (In Persian).
  7. Moin, Mohammad (1992), A persian dictionary, Tehran: Amir Kabir publication, first chapter (In Persian).
  8. Mojtahed zadeh, Pirouz (2007), political geography and geopolitics, Second edition, Tehran: Samt publication (In Persian).
  9. Pena, Devon G., (2005), Mexican Americans and the Environment: Tierra y Vida.Tucson, AZ: The University of Arizona Press.
  10. Sands, Philippe (2003), Principles of International Environmental Law, Cambridge University Press
  11. Singh, Judge N., (1986), ‘Foreword’, in R. D. Munro and J. G. Lammers (eds.), Environmental Protection and Sustainable Development: Legal Principles and Recommendations, Cambridge University.

 

  1. B) Articles
  2. Alizadeh, Imran, Pishgahifarahra (2011), “Environmental security and the evolution of the concept of security in the 21 century”, Journal of Geographical Perspective , 6th year, No. 14 (In Persian).
  3. Anastasia Warokka Kohei Kubo (2015), ZXCVBNM, InternationalCooperation in Environmental Issues; Dream or Strategy?, an online article
  4. Bayat, Freshteh, others (2011), “Sand and dust phenomena and its effectsbon agriculture”, The first international congress on the phenomenon of dust and dealing with its harmful effects, Ahvaz :Ramin University (In Persian).
  5. Hiroyuki Taguchi (2011), “Regional Issues in Environmental Management”, in Elzbieta Broniewicz (ed), Environmental Management in Practice, InTech.
  6. John E. Read (1963), “the Trail Smelter Dispute”, Canadian Yearbook of International Law I.
  7. Lotfi, Haidar; Nami, Mohammad Hassan; Hassanpour, Jafar & Bahiraei, Hamid (2011), “Environmental security and national security policy”, New Attitudes in Human Geography (Human Geography) Journal, Garmsar University (In Persian).
  8. Marquina, Antonio (2016)," Environmental challenges in the Mediterranean", earth and environmental sciences, Vol. 37.
  9. Marsafari, Firouzeh; Asoudar, Mohammad Amin & Kordi, Sajjad (2011), “Elemnts forming sand and dust storm and its effects on agricultural industry”, The first international congress on the phenomenon of dust and dealing with its harmful effects, Ahvaz :Ramin University (In Persian).
  10. Mashhadi, Ali (2009), “Legal study of the increase of particulate matter in Iran and neighboring countries”, Iranian Yearbook of International and Comparative Law, Vol . 5 (In Persian).
  11. Sedigheh Torabi Palatkaleh (2015), The Haze Problem the Impact of Mismanagement in Shared Water Resources; Case Study in Iran, Dec 04, Available at: http://documents.tips/documents/haze-problem-in-iran.html.
  12. Shahsoni, Abbas, and others (2011), “Effects of dust storms on health and the environment”, The first international congress on the phenomenon of dust and dealing with its harmful effects, Ahvaz :Ramin University (In Persian).
  13. Von Heinegg, Wolff Heintschel & Donner,Michael, (1994), “New Developments in the Protection of the Natural Environment in Naval Armed Conflicts”, German Yearbook of International Law, Vol. 37.
  14. Zarifi, Koukab & Asoudar, Mohammad (2011), “Investigating the process of climate change and its effects on different sectors”, The first international congress on the phenomenon of dust and dealing with its harmful effects, Ahvaz: Ramin University (In Persian).

 

  1. C) Documents
  2. Regulations for preparing and dealing with the harmful effects of dust (fine dust) in the country, 2009, Art. 1 (In Persian).
  3. Law on the Accession of the Government of the Islamic Republic of Iran to the United Nations Convention to Combat Desertification in Countries Seriously Faced with Drought or Desertification - Especially in Africa, 1996 (In Persian).
  4. Islamic Criminal Code, 2013 (In Persian).

 

  1. D) International Instruments
  2. A/Res/71/219
  3. A/Res/70/195
  4. Ankara Ministerial Declaration among The republic of Turkey, Islamic Republic of Iran, Republic of Iraq, Syrian Arab Republic on Cooperation in the area of environment and meteorology
  5. Atmos. J., 2013, Asia-Pacific Sci., 49(3), 279-286,
  6. C148 - Working Environment (Air Pollution, Noise and Vibration) Convention, 1977 (No. 148)
  7. Challenges facing Iraq’s Environment , Nature-Iraq House 25, Street 27 Ashti District 104, Sulaimani Kurdistan Region, Iraq,
  8. E/ESCAP/RES/72/7
  9. The environment protection policy was adopted in the Basic Law of Governance (i.e. Article 32)
  10. The National Environmental Strategy and Action Plan for Iraq (2013 – 2017), P XI
  11. Twenty-seventh session of the Governing Council/ Global Ministerial Environment Forum22-28 February 2013/ UNEP Headquarters, United Nations Complex, Gigiri
  12. UN Iraq, sand and dust storm, JAPU
  13. United Nations Convention to Combat Desertification in Those Countries Experiencing Serious Drought and/ or Desertification, particularly in Africa,( 1994)
  14. V. K. Sissakian et al. / Natural Science 5 (2013) 1084-1094
  15. WHO/SDE/OEH/99.14

 

  1. E) Websites
  2. Eco_literacg.net/24/8/1396/ecocide/روزبه فیض [last visited 13/11/2017]
  3. http://knowledge.unccd.int/publications/addressing-sand-and-dust-storms-sdg-implementation [last visited 12/11/2017]
  4. http://parstoday.com/en/radio/iran-i41626 un_accepts_iran%E2%80%99s_ proposal_on_dust_storm [last visited 11/15/2017]
  5. http://parstoday.com/en/radio/iran-i41626-un_accepts_iran%E2%80%99s _proposal_on_dust_storm [last visited 17/11/2017]
  6. http://profdoc.um.ac.ir/articles/a/1019133.pdf2 [last visited 12/11/2017]
  7. http://rapporteuronline.com/fa/news-details/ [last visited 13/11/2017]
  8. http://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/SDS%20Fact%20Sheet.pdf [last visited 12/11/2017]
  9. http://www.fao.org/neareast/news/view/en/c/248357/ [last visited 12/11/2017]
  10. http://www.iribnews.ir/fa/news/1657217/ [last visited 10/11/2017]
  11. http://www.iribnews.ir/fa/news/1657217/ [last visited 13/11/2017]
  12. http://www.irna.ir/fa/News/82516135 [last visited 13/11/2017]
  13. http://www.neaspec.org/sites/default/files/DSS_final_0.pdf [last visited 15/11/2017
  14. http://www.rajaha.com/pollution-definition-introduction-types-pollution/ [last visited 11/15/2017]
  15. http://www.who.int/occupational_health/publications/en/oehairbornedust3.pdf [last visited 12/11/2017]
  16. https://financialtribune.com/articles/energy/66059/turkeys-massive-dam-building -creating -problems, 10 June 2017 [last visited 12/11/2017]
  17. https://hesr.ksu.edu.sa/en/content/prince-sultan-institute-environmental-water-and-desert-research [last visited 12/11/2017]
  18. https://public.wmo.int/en/our-mandate/focus-areas/environment/sand-and-dust-storm [last visited 01/29/18]
  19. https://treaties.un.org/Pages/ViewDetails.aspx [last visited 13/11/2017]
  20. https://www.doe.ir/Portal/home [last visited 01/29/18]
  21. https://www.saudi.gov.sa/wps/portal/snp/pages/environmentalProtection [last visited 12/11/2017]
  22. Mohammaddarvish.com>desert>archives-1394/2/5 [last visited 12/11/2017]
  23. www. irandeserts.com>contentgallery-1391/3/21 [last visited 12/11/2017]