نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشکدة علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
2 دانشیار، گروه حقوق، دانشکدة علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
چکیده
قاعدة نفی سبیل از مهم‌ترین قواعدی است که نقش تأثیرگذار بر تصمیمات و سیاست‌های کلان جامعه اسلامی دارد. تمام روابط فردی و جمعی تحت‌الشعاع این قاعده هستند. این اصل در روابط دولت با بیگانگان نقش مهم و اساسی دارد و طبق این اصل در صورت تسلط کفار بر مسلمانان هر نوع رابطه نفی شده است. البته این قاعده مانند بسیاری از قواعد فقهی از جمله قاعدة «تزاحم» یا «نفی حرج» استثنائاتی دارد که راه روابط با جامعة بین‌المللی را گشوده می‌نماید. همچنین قانونگذار ایران با اجرای این قاعده در روابط بین‌الملل موجبات عدم تسلط خارجیان را مدنظر قرار داده است. در خصوص انطباق این قاعده با استانداردهای بین‌المللی از قبیل «اصل عدم مداخله» یا «اصل حاکمیت برابر دولت‌ها» باید گفت این قاعده با استانداردهای بین‌المللی گاهی در تعارض قرار می‌گیرد که در زمان اختلاف و تعارض باید عدم تسلط بیگانگان بر مسلمانان محوریت داشته باشد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The “Negation of Domination” (Nafy-e- Sabil) Rule from the Prepective of Iranian Constitutional Law and International Relations
نویسندگان [English]
- Shahram Safaei 1
- Mahmoud Jalali 2
1 Ph.D. student in Private Law, University of Isfahan, Isfahan, Iran
2 Associate Professor, Law Department, University of Isfahan, Isfahan, Iran
چکیده [English]
The "negation of domination” rule is one of the principles that has had great impact on decisions and policies in Islamic society. The negation-of-domination rule significantly influences relations between the government of an Islamic state and foreign states as it effevtively bans any relationship that leads to foreign dominance over Muslims. Nonetheless, this rule has exceptions that allow a Muslim state to have relations with the international community. The Iranian legislature, for its part, has used the negation-of-domination rule to prevent foreign dominance. As for the compatibility of this rule with international standards such as the principles of non-intervention or sovereign equality, it should be noted that there are sometimes apparent contradictions between this rule and the said standards. In such cases the non-dominance of foreigners over Muslims prevails.
کلیدواژه‌ها [English]
- international law
- international relations
- the “negation of domination” rule
- the constitution of Iran
- international conventions
- فارسی
الف) کتابها
- ابراهیمی، محمد و دیگران (1379)، اسلام و حقوق بین‌الملل عمومی، ج 4، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها.
- حقیقت، سید صادق (1376)، مسئولیت‌های فراملی در سیاست خارجی دولت اسلامی، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک.
- شمس ناتری، محمدابراهیم (1384)، قانون مجازات اسلامی در نظم کنونی، تهران: میزان.
- عمید زنجانی، عباسعلی (1374)، فقه سیاسی، حقوق معاهدات بین‌المللی و دیپلماسی در اسلام، تهران: سمت.
- کیلییار، کلود آلبر (1368)، نهادهای روابط بین‌المللی، ترجمة هدایت‌اله فلسفی، تهران: انتشارات نشر.
- الماسی، نجادعلی (1393)، تعارض قوانین، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
- مهرپور، حسین (1378)، نظام بین‌الملل حقوق بشر، تهران: امیرکبیر
ب) مقالات
- جاوید، محمدجواد؛ محمدی، عقیل (1395)، «ارزیابی قابلیت اجرایی اصل 154 قانون اساسی (ج.ا.ا) در حقوق بین‌الملل معاصر»، »، فصلنامة مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران، ش1، ص 71-89.
- صفری، محسن؛ سید مهرداد، امیر شاه کرمی (1395)، «بررسی حقوق افراد تراجنسیتی از نگاه اسناد بین‌المللی، نظام حقوقی کامن لا و حقوق داخلی ایران»، فصلنامة مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران، ش2، ص 392-375.
- عباسی اشلقی، مجید (1380)، «مداخلة بشردوستانه و اصل عدم مداخله»، مجلة اطلاعات سیاسی- اقتصادی، ش 169-170، ص 89-82.
- علیدوست، ابوالقاسم ( 1383)، «قاعده نفی سبیل»، مقالات و بررسی‌ها، دفتر 76 فقه. ش1، ص 253-231.
- منتهایی، عباس (1389)، «نفی سبیل قاعده اساسی در نظام حقوق اسلامی»، مجلات تخصصی نور، تهران، ش 108، ص 48-12.
- موسوی‌فر، مرضیه (1376)، «قاعدة نفی سبیل و عضویت در سازمان‌های بین‌المللی»، سیاست خارجی، ش1، ص 295-261.
- عربی
الف) کتابها
- ابن‌بابویه، محمدبن علی (1390ق)، من لا یحضر الفقیه، تهران: کتابفروشی الاسلامیه، ج 4.
- ------------------- (1417ق)، من لا یحضر الفقیه، ج 3، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
- بجنوردی، محمدحسن (1424ق)، القواعد الفقهیه، قم: نشر الحاوی.
- حلی، ابوالقاسم نجم‌الدین جعفربن حسن (1318ق)، المختصر النامع فی فقه الامامیه، قم: مؤسسة مطبوعاتی دینی.
- خمینی، سید روح‌الله (1366)، ترجمه تحریرالوسیله، ج 2، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
- طباطبایی، سید محمدحسین ( 1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 5، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
- مراغی، سید عبدالفتاح (1417ق)، العناوین الفقهیه، ج2، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (1388)، تفسیر نمونه، ج 4، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
- موسوی بجنوردی، میرزا حسن (1389ق)، القواعد الفقهیه، نجف: مطبعه الادب.
- نجفی، سید محمدحسین (1402ق)، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، ج41، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
- انگلیسی
- A) Books
- Pilgrim, lisa (2011), International law and European university laws, European university institute, felorence Robert schumain centre for advanced studies eudo citizenship observatory.
- Scott, A. W,(1978), private International Law ( Coflict of Laws), Great Britain, Macdonalt & Evans Ltd.
- Wolff, M, (1950), Private International Law, United Nations publications.
- B) Articles
- Arinson, Nancy D (1993), "International Law and Non-Intervention: When do Humanitarian Concerns Supersede Sovereignty?" The Fletcher Forum, Sais Review, A Journal of International Affairs, Vol.13, No.1, pp.199-212.
- Heidari khorasani, Mohammad Javad and Delfani, Ali, (2015), "Investigation of principles of International Affairs of the Islamic Government from the perspective of Jurisprudence of Shi’ite and sunni sources”, Buletin Teknologi Tanaman, Vol.12, pp. 181-211.
- Navai lavasani, Akram & Mosavi Bojnordi, seyed Mohammad (2017), "Jurisprudential investigation of the negation of domination rule in international relation", Revista QUID, special Issue, Vol.43. pp 2687-2697.
- Sajad, Shilan & Mollodziva, Mohsen (2018), "The study of the rule of sabil denial and the status of Muslims in non-Islamic countries", International Academic Institute for science and Technology, Vol.5, No.2, pp 62-70.
)