نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسنده
استادیار گروه حقوق، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
چکیده
رشد اقتصادی مستلزم ثبات اقتصادی است و ثبات اقتصادی نیز در سایة تثبیت نرخ‌ها و سلامت مالی به‌دست می‌آید. رسیدن به این نقطه مستلزم نظارت بر صحت کارکرد عوامل بازار است. ازاین‌رو نظارت بر عملیات پولی و بانکی به‌منزلة بخش مهمی از بازارهای مالی کشورها، دغدغۀ اصلی همۀ دولت‌هاست. با این حال شرایط و حدود و ثغور این نظارت موضوع بحث‌های طولانی است. در این مقاله به شیوۀ توصیفی تحلیلی به بررسی وضعیت نظارت بر عملیات بانکی در ایران و تطبیق آن با «اصول بازل» به‌عنوان سند بین‌المللی قابل اتکا پرداخته و معلوم شد که نظارت بانکی در ایران از حیث کفایت سرمایه، اعتبارسنجی، شفافیت عملکرد بانک‌ها و میزان اختیارات و توانایی مرجع نظارت دارای ضعف است و سپر حفاظتی لازم برای مقابله با بحران‌های مالی و سوءاستفاده‌های احتمالی را تأمین نمی‌کند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Supervision of Banking Operations in light of the Basel Principles
نویسنده [English]
- Maqsud Ebadi Bashir
Assistant Professor, Department of Law, Faculty of Social Sciences, Payam Noor University, Tehran, Iran
چکیده [English]
Economic growth entails economic stability, and economic stability is also in the midst of stabilizing the rates and financial health that comes. Reaching this point requires monitoring the correct functioning of market factors. Therefore, the supervision of banking and monetary operations as an important part of the financial markets of the countries is a major concern of all governments. However, the conditions and limits of this monitoring are the subject of long discussions. In this paper, an analytical descriptive method has been used to examine the status of banking supervision and its adaptation to Basel's principles as a reliable international instrument. It is found that banking supervision in Iran for capital adequacy, validation, transparency of banks performance and authority of the supervisory authority are weak and It does not have the protective shield to deal with financial crises and potential misuses.
کلیدواژه‌ها [English]
- supervision
- bank
- central
- principles
- Basel
- فارسی
الف) کتاب‌ها
- اردشیر، علی (1389)، سازوکارهای نظارت بر شرکت‌های دولتی، تهران: نوآور.
- السان، مصطفی (1389)، حقوق بانکی، چ اول، تهران: سمت.
- راسخ، محمد (1388)، نظارت و تعادل در نظام حقوق اساسی، تهران: دراک.
- دلقندی، سید ابوالفضل (1388)، حسابرسی داخلی بانک‌ها، تهران: سیمای دانش.
ب) مقالات
- ارجمندنژاد، عبدالمهدی (1384)، «اصول اساسی برای نظارت مؤثر»، فصلنامۀ روند، ش 45، ص 85-57.
- ارشدی، علی (1390)، «ارزیابی دستاوردها و چالش‌های در نظام بانکی ایران»، تازه‌های اقتصاد، ش 133، ص 103-95.
- اسدی زهره؛ حیدری، حسن؛ یاوری، کاظمی (1399)، «بررسی اثرات ریسک نقدینگی و اعتباری بر ثبات بانکی ایران با استفاده از شاخص Z-score»، فصلنامۀ سیاستگذاری اقتصادی، ش 23، ص 29-1.
- امین آزاد، امیرحسین (1390)، «چارچوب مقررات بانکی»، تازه‌های اقتصاد، ش 132، ص 153-150.
- بهرامی، مهناز (1381)، «استقلال بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران»، بانک و اقتصاد، ش 30، ص 32-27.
- بزرگ اصل، موسی (1397)، «بررسی رابطۀ همزمان ریسک‌های نقدینگی و اعتباری و بررسی تأثیر آنها بر پایداری مالی بانک‌ها؛ رهیافت رگرسیون چندک»، فصلنامۀ دانش سرمایه‌گذاری، ش 25، ص 316-299.
- جعفری صمیمی، احمد؛ درخشانی کاوه (1394)، «استقلال بانک مرکزی در ایران: تحلیل نظری و تجربی»، فصلنامۀ پژوهش‌های پولی- بانکی، سال هشتم، ش24، ص190-167.
- خلیلی عراقی منصور؛ ابریشمی، حمید؛ فرزینوش، اسداله؛ گوهری، فرشید (1398)، «بررسی ریسک نقدینگی و درماندگی مالی در بانک‌های خصوصی ایران»، فصلنامۀ اقتصاد و تجارت نوین، 4، ص 79-55.
- سیف، ولی‌اله (1384)، «اهمیت و ضرورت اعمال نظارت احتیاطی در نظام بانکی»، فصلنامۀ دانش و پژوهش حسابداری، ش 1، ص 27-18.
- شاهچرا، مهشید؛ طاهری، ماندانا (1398)، «تأثیر الزامات نقدینگی در سیاستگذاری بانک مرکزی در بازار بین‌بانکی ایران»، نشریۀ پژوهش‌های پولی و بانکی، ش 39، ص 48-23.
- کرد، مریم؛ باقری، محمود؛ قاسمی حامد، عباس؛ محبّی، محسن (1399)، «پاسخگویی بانک مرکزی؛ مطالعۀ تطبیقی نظام حقوقی آمریکا و ایران»، فصلنامۀ مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران، دورۀ50، ش 2، ص 463-443. DOI: 10.22059/jplsq.2018.261121.1777
- معتمدی، منیژه (1389)، «بانک مرکزی و الزامات خودمختاری، پاسخگویی و راهبری»، تازه‌های اقتصاد، ش 127، ص 115-105.
- منوچهر، منوچهری (1378)، «محاسبات و استانداردهای متحدالشکل بین‌المللی بانک‌ها»، بانک و اقتصاد، ش 6، ص60-56.
ج) قوانین و مقررات
- آیین‌نامۀ کفایت سرمایه مصوب جلسۀ 1014 مورخ 25/11/1382 شورای پول و اعتبار، قابل دسترس در: https://www.cbi.ir/simplelist/4425.aspx
- دستورالعمل محاسبة سرمایة نظارتی و کفایت سرمایة مؤسسات اعتباری» مصوب جلسۀ 1233مورخ 23/6/1396 شورای پول و اعتبار، قابل دسترس در: https://www.cbi.ir/category/3719.aspx
- دستورالعمل «حداقل الزامات مدیریت ریسک نقدینگی مؤسسات اعتباری، مصوب جلسۀ 1239مورخ 25/7/1396 شورای پول و اعتبار، قابل دسترس در https://www.cbi.ir/showitem/17046.aspx
- انگلیسی
- A) Books
- Apostolik, Richard et al. (2009), Foundations of banking risk: an overview of banking, banking risks, and risk-based banking regulation, Wiley publication.
- Arora, Anu (2014), Banking Law, Pearson publiction.
- Barbara Casu, Claudia Girardone and Philip Molyneux (2015), Introduction to Banking, Pearson.
- Ross Cranston, Emilios Avgouleas, Kristin van Zwieten, Christopher Hare, and Theodor van Sante (2018), Principles of Banking Law, Oxford University Press.
- Bessis, Joël (2015), Risk management in banking, Wiley publication
- Crouhy, Michel (2014), The Essentials of Risk Management, McGraw Hill Professional.
- Choudhry, Moorad (2018), An Introduction to Banking: Principles, Strategy and Risk Management, Wiley publication.
- Dill, Alexander (2020), Bank Regulation, Risk Management, and Compliance, Informa Law from Routledge.
- Hull, John C., (2018), Risk management and financial institutions, Wiley publication.
- Jean-Charles, Rochet (2007), Why Are there So Many Banking Crises ?, Princeton University Press.
- Lovett William A. ,(2009), Banking and Financial Institutions Law in a Nutshell, West Publishing Co.
- Mwenda, Kenneth Kaoma. (2006), Legal Aspects of Financial Services Regulation and The Concept of a Unified Regulator, World Bank Publications.
- Wernz, Johannes (2020), Bank Management and Control, Springer Publication.
- Tarullo, Daniel K. (2008), Banking on Basel : the future of international financial regulation, Peterson Institute for International Economics.
- Ross, Cranston (2002), Principles of Banking Law, Oxford University Press.
- Wissink, Laura (2021), Effective Legal Protection in Banking Supervision: An Analysis of Legal Protection in Composite Administrative Procedures in the Single Supervisory Mechanism, Europa Law Publishing.
- B) Articles
- Alexander, Kern (2016), “The European central bank and banking supervision: The regulatory limits of the single supervisory mechanism ”, European Company and Financial Law Review, Vol.13, No.3, pp.467-494.
- Alford, Duncan E. (2005), “Core principles for effective banking supervision: an enforceable international financial standard”, Boston College International & Comparative Law Review, Vol.28, pp. 237-296.
- Caruana, Jaime (2010), “Basel III: Towards a Safer Financial System”, Bankarstvo, Vol.39, No.9-10, pp.98-111.
- Eymen, Gursel (2012), “Basel III Criterias”, Journal of Banking and Insurance Research, Vol.1 No.3-4, pp.16-28.
- Ganioglu Aytul, (2007), “Prudential Regulation and Supervision of the Banking Sector and Banking Crises”, Journal of Banking and Financial Markets, Vol.1, No.2, pp.11-29.
- Khalili Iraqi, Mansour, Hamid Abrishmi, Asadalah Farzin Vash and Farshid Gohari (2019), "Investigation of liquidity risk and financial helplessness in private banks of Iran", Modern Economy and Trade Quarterly, No. 4, pp. 55-79.
- Laurens, François (2012), "Basel III and prudent risk management in banking: Continuing the cycle of fixing past crises", Risk Governance and Control: Financial Markets & Institutions, Vol.2 No.3, pp.17-22.
- McNamara, Christian M.; Wedow, Michael & Metrick, Andrew (2019), "Basel III B: Basel III Overview" ,The Journal of Financial Crises, Vol. 1 : Iss. 4, pp. 59-69.
- Tsai, Sang-Bing (2017), “Performance Measurement of Banking Supervision: From the Perspective of Banking Supervision Law”, Advances in Economics, Business and Management Research (AEBMR), Vol. 26, pp.236-241.
)