نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری حقوق عمومی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
2 دانشآموختۀ دکتری حقوق عمومی، دانشکدۀ معارف اسلامی و حقوق، دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران
چکیده
بنابر اصول 4، 91 و 98 قانون اساسی شورای نگهبان صلاحیت نظارت پیشینی بر مصوبات مجلس شورای اسلامی از حیث مغایرت با شرع و قانون اساسی، نظارت پسینی شرعی بر تمامی قوانین و مقررات و تفسیر قانون اساسی دارد. اظهارنظرهای شورا در قالب نوشتار صورت میگیرد و تبدیل تأملات و گفتار به نوشتار با محدودیتهایی مواجه است که توجه به این محدودیتها موجب طرح بایستههایی برای تحریر نظرات شورا میشود. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی درصدد پاسخگویی به این پرسش است که «بایستههای نگارش نظرات شورای نگهبان چیست و التزام به این بایستهها چه آثاری دارد» و برای ارائة پاسخ به این پرسش ضمن تحلیل نظرات شورای نگهبان بر اساس بایستههای نگارشی، ابتدا بایستههای محتوایی نگارش، سپس بایستههای شکلی آن و در نهایت آثار التزام به این بایستهها مطرح میشود. مهمترین بایستههای محتوایی نگارش نظرات شورای نگهبان شامل مستند و مستدل بودن، بیان استظهارات، راهنمایی مقام واضع در راستای رفع ایراد و اظهارنظر در مورد مفهوم مخالف نظر و مهمترین بایستههای شکلی نگارش نظرهای شورا شامل شفافیت و عدم ابهام، استحکام در ادبیات و اصطلاحات حقوقی و پرهیز از اصطلاحسازی، پرهیز از پیچیدهنویسی، پرهیز از کلینویسی و کاربرد الفاظ و عبارات تمثیلی مبهم و استفاده از علائم نگارشی مناسب است که التزام به این بایستهها علاوهبر جلوگیری از آثار سوء ناشی از انتقال نادرست مفاهیم، موجب آثاری مثبت همچون تأمین هدف وجودی شورای نگهبان، تضمین حداکثری صلاحیت ابتکاری مراجع قانونگذار و مقررهگذار، ایجاد شفافیت در نظام حقوقی کشور، تسریع در فرآیند قانونگذاری و توسعة نظام حقوقی میشود.
کلیدواژهها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Requirements for writing the opinions of the Guardian Council and its works
نویسندگان [English]
- Ali Ariannezhad 1
- Mohammad Ali Farahany 2
1 Phd Student in Public Law, Faculty of Law and Political Science, Tehran University, Tehran, Iran
2 Ph.D. in Public Law, Faculty of Islamic Studies and Law, Imam Sadiq University, Tehran, Iran.
چکیده [English]
According to Principles 4, 91 and 98 of the Constitution, the Guardian Council has the authority to pre-monitor the approvals of the Islamic Council in terms of contradictions with Sharia and the Constitution, post-Sharia supervision over all laws and regulations, and interpretation of the Constitution. Expressing the opinions of the council is done in the form of writing, and the conversion of reflections and speech into writing is faced with limitations, which attention to these limitations leads to the design of requirements for writing the opinions of the council. The current research with a descriptive-analytical method tries to answer the question that "what are the requirements for writing the opinions of the Guardian Council and what are the effects of adhering to these requirements" and to provide an answer to this question while analyzing the opinions of the Guardian Council based on the writing requirements, first the content requirements Writing, then its form requirements and finally the effects of adherence to these requirements are discussed. The most important content requirements for writing the opinions of the Guardian Council include being documented and well-reasoned, expressing objections, guiding the authorizing authority in order to resolve the objection and commenting on the concept of the opposite opinion, and the most important formal requirements for writing the opinions of the Council, including transparency and lack of ambiguity, solidity in literature and legal terms and Avoiding jargon, avoiding complicated writing, avoiding generalization and the use of ambiguous allegorical words and expressions and using appropriate punctuation marks, which adherence to these requirements, in addition to preventing the bad effects caused by the incorrect transfer of concepts, causes positive effects such as securing the council's existential purpose. The guardian guarantees the maximum initiative competence of the legislative and regulatory authorities, creates transparency in the country's legal system, accelerates the legislative process and the development of the legal system.
کلیدواژهها [English]
- The works of correct writing
- the formal requirements of legal writing
- the substantive requirements of legal writing
- the opinions of the Guardian Council
- فارسی
الف) کتابها
- آگاه، وحید (1389). حقوق بنیادین و اصول حقوق عمومی در رویۀ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری (1361 - 1388). تهران: جنگل.
- بیگزاده، صفر (1382). شیوهنامۀ نگارش قانون، تهران: مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی.
- جمعی از نویسندگان (1399). محشای قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. ج1، تهران: پژوهشکدۀ شورای نگهبان.
- خمینی موسوی، سید روحالله (1387). صحیفۀ امام. ج6، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
- عمید، حسن (1389). فرهنگ مفصل عمید. تهران: زرین.
- قافی، حسین و شریعتی، سعید (1395). اصول فقه کاربردی. ج1، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
ب) مقالات
- ابوعطا، محمد و محمدی، پژمان (1398). تمییز ملغی الأثرشدن حکم تخلیۀ مستأجر مشمول قانون روابط موجر و مستأجر مصوب 1356. مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 20، 325-350.
- تقیزاده، جواد و سمیعیان، فاطمه (1394). تخصیص صلاحیت تقنینی مجلس شورای اسلامی در نظم اساسی ایران. پژوهشهای حقوقی، 27، 43-62.
- حسینزاده، محمدجواد (1393). خطمشیگذاری عمومی با رویکرد فقهی (فقهالاداره) (4) تعریف مفاهیم و اصطلاحات. مدیریت در اسلام، 24 و 25، 47-78.
- سودمندی، عبدالمجید (1397). مستدل و مستند بودن آرای هیأت عمومی دیوان عدالت اداری؛ ایراد در استناد به قانون اساسی. پژوهش حقوق عمومی، 61، 261-290.
- صادقیمقدم، محمدحسن و اماموردی، محمدحسن (1392). گونههایی از ابهام در گزارههای قانونی. مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، 2، 137-159.
- عباسی، بیژن؛ مددکار حقجو، مهناز؛ پروین، خیراله؛ هاشمی، سیدمحمد (1398). تحلیل حقوقی و آسیبشناسی ضمانت اجرای نظارت رئیس مجلس شورای اسلامی بر مصوبات هیأت وزیران و آثار مترتب بر آن. تحقیقات حقوقی، 88، 39-62.
- مسجدسرایی، حمید و فیض، زهرا (1395). درآمدی بر «مفهوم مخالف» در تفسیر گزارههای حقوقی. پژوهشهای فقه و حقوق اسلامی، 45، 115-136.
- مهرپور، حسین (1372). شورای نگهبان و بررسی قوانین. مجلۀ قضایی و حقوقی دادگستری، 55-74.
- موسوی مقدم، محمد (1382). هنر قانوننویسی. مجلۀ حقوقی دادگستری، 43، 242-245.
- موسیزاده، ابراهیم (1397). مؤلفهها و اصول حاکم بر نظام اداری صحیح. اندیشههای حقوق عمومی، شمارۀ 13 پیاپی، 99-112.
- واعظی، سید مجتبی (1388). نقش دیوان عدالت اداری در دادرسی شرعی مقررات اداری. مطالعات حقوقی، 3، 125-151.
- ویژه، محمدرضا و کتابی رودی، احمد (1393). حدود صلاحیت دیوان عدالت اداری در انتصاب مدیران مؤسسات عمومی غیردولتی (مطالعۀ موردی مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی). دیدگاههای حقوق قضایی، 65، 181-204.
ج) مقالات چاپشده در کتاب
- غمامی، سید محمدمهدی (1393). دادرسی اساسی در فرانسه» در: دادرسی اساسی تطبیقی، تهران: پژوهشکدۀ شورای نگهبان، 67-91.
- منصوریان، مصطفی (1393). دادرسی اساسی در جمهوری کلمبیا. در دادرسی اساسی تطبیقی، تهران: پژوهشکدۀ شورای نگهبان، 219-243.
د) گزارشها
- پرهیزگاری، سیدعباس؛ رزقی، ابوالفضل؛ روحانی، سیدعلی (1394). گزارش کارشناسی «دربارۀ برنامۀ ششم توسعه (13) بررسی رعایت برخی اصول قانوننویسی در قانون برنامۀ پنجم توسعه»، تهران: مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی.
- پژوهشکدۀ شورای نگهبان، نظرات استدلالی شورای نگهبان در بررسی طرح شفافیت قوای سهگانه، دستگاههای اجرایی و سایر نهادها (1401). شمارۀ مسلسل 14010324.
ه) پایاننامهها
- یزدانشناس، علی (1385). روش قانوننویسی. پایاننامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ حقوق خصوصی، شیراز: دانشگاه شیراز.